Hangi belirtilerin varlığı durumunda bir ruh sıhhati danışmanına başvurulması gerektiğiyle ilgili Çocuk ve Ergen Psikiyatrı Doç. Dr. Kuşağım Güvendeğer Doksat, “En belirli başlı ruhsal belirtilerin ortasında; hayattan keyif alamamak, iç problemi, bedensel, ferdî yahut toplumsal korkular, saçma bulunduğu halde baştan atılamayan takıntılar, his durumunda önemli iniş ve çıkışların yaşanması, gerçekte var olmayan seslerin duyulması yahut manzaraların görülmesi, gerçek dışı niyetlere inanmak vardır” dedi.
Psikoloji Kısmı Öğretim Üyesi Doç. Dr. Kuşağım Güvendeğer Doksat, 10 Ekim Dünya Ruh Sıhhati Günü nedeniyle ruh sıhhati hastalıkları ile ilgili açıklamalarda bulundu.
”EKONOMİK BÜYÜME OLUMSUZ ETKİLENİR”
Ruhsal hastalıkların, insan gücüyle ilgili üretkenliği büyük oranda etkilediğini belirten Doksat, ”Bunun sonucu olarak, dünya ekonomilerindeki büyüme olumsuz olarak etkilenir. Ruh sıhhati, hastalıklarının ekonomiler üzerindeki direkt olumsuz tesirleri hastaneler ve sıhhat sistemine başvurulardaki artış üzerinden ortaya çıkar. Dolaylı olumsuz tesirleri ise; işe gidememe ve/veya erken emekliliğe bağlı iş gücü kaybı sebebiyle ekonomik büyümeye olan olumsuz etkileridir” dedi.
”GENÇLER ÜZERİNDE OLUMSUZ BİR ROL MODELİ OLUŞTURUYOR”
Doç. Dr. Jenerasyonum Güvendeğer Doksat, ruh sıhhati hastalıklarının; hem iş gücü açısından üretimde azalmaya hem de karda azalmaya yol açmak koşuluyla ekonomilerde yavaşlamaya yol açtığının altını çizerek şunları söyledi;
”Yapılan çalışmalara nazaran, dünya ekonomilerinde ruhsal hastalıklar; kanser ve şeker hastalığı üzere kronik bedensel hastalıklara oranla, daha fazla ekonomik maliyetlere yol açmaktadır. Ek olarak, toplum ruh sıhhatinin bozuk olması, gençler üzerinde olumsuz bir ruh sıhhati rol modeli oluşturarak ruh sıhhatinin kuşaktan kuşağa olumsuz olarak aktarılmasına yol açmaktadır. Dünya Sıhhat Örgütü datalarına nazaran; dünyada 300 milyondan fazla kişi depresif bozukluklar, 250 milyondan fazla şahsa ise telaş bozuklukları tanısı konulmuştur.”
“PROFESYONEL YARDIM ARAYIŞINA BAKIŞ OLUMSUZ”
Mevcut tablo içerisinde, ruh sıhhati hastalıklarının teşhis ve tedavisi konusunda toplumun bilinçlenmesinin büyük değer arz ettiğini vurgulayan Doç. Dr. Doksat, ”Ruhsal hastalıklarda profesyonel yardım arayışına, toplumda birtakım kesitler tarafından ne yazık ki olumsuz bakılmaktadır. Bu olumsuzluğun bir kısmı ‘akıl hastası’ etiketi almaktan kaçınmaya, bir kısmı ise tedavide ilaçlı tedavinin kullanım ihtimaline yöneliktir. Öncelikle şu tabir edilmelidir ki, bütün psikotik hastalıkların hayat uzunluğu prevalansı yüzde 3-3.5 ortasında belirtilirken, yüksek riskli bireylerde depresyon görülme oranı, yüzde 40.7, dert bozuklukları görülme oranıysa yüzde 15.3 olarak bildirilmektedir. Yani; ruh sıhhati alanında yapılan müracaatların büyük bir kısmı psikotik olmayan gruptandır” sözlerini kullandı.
‘TEMEL İLAÇLAR BAĞIMSIZLIK YAPMAZ”
Ruh sıhhati hastalıklarının tedavisinde kullanılan ilaçlarla ilgili tenkitlere değinen Doç. Dr. Kuşağım Güvendeğer Doksat, ”İlaçlarla ilgili gelen en büyük tenkitlerden biri, ilaçların bağımlılık yapabileceği, beynimizde yahut kimi organlarımızda tahribata yol açabileceği, intihara sürükleyebileceği, hislerimizi köreltebileceği, bizi kendimiz olmaktan çıkartabileceği, uyku yahut sersemlik yapabileceği formundadır. Esasen, depresyon, telaş bozuklukları ve psikotik hastalıklarda kullanılan temel ilaçların hiçbirisi bağımlılık yapmaz. İlaçların bedenimizdeki muhtemel yan tesirlerini, sistemli olarak yaptıracağımız kimi kan analizleriyle tespit edebilir ve bu türlü bir durum kelam konusu olduğu takdirde ilaç değişikliğine gidebiliriz” diye konuştu.
”HEKİM TAKİBİ ŞART”
İlaçların, bireyleri intihara sürükleyebildiği tezlerini da kıymetlendiren Doç. Dr. Doksat, bu durumun, doktor takibini bırakarak devam edilen ilaç kullanımıyla bağlı olduğunu vurgulayarak, ”Psikiyatrik tedavilerin aslında doktor takibinde yürütülmesi gerektiği için, iyi bir hasta-hekim bağlantısında bu üzere eğilimlerin çabucak fark edilip gereken biçimde önlem alınması mümkündür. İstisnai durumlar hariç; ekseriyetle tabir edilen başka yan tesirlerin hiçbirisi, tedavinin artı özelliklerinden daha ağır değildir.” tespitinde bulundu.
”İLAÇLAR, TAHLİLE YARDIMCI OLUR”
Doksat, hastalardan kendilerine gelen en kuvvetli telaffuzun, ”Ben kendim bu sorunu aşmak istiyorum. İlaç yardımıyla bunu çözebileceğime inanmıyorum” istikametinde olduğuna dikkat çekerek, bu türlü durumlarda verilmesi gereken yanıtın son derece net olduğunu tabir ederek kelamlarına şöyle devam etti;
”Bu hastalara yanıtımız şudur: İlaçlar, yalnızca sizlerin gerçek tahlili bulmanızı sağlayacak düşünme gücüne ulaşmanızı sağlar. Bu sayede sizin, yanlışsız tahlil usulünü bulabilecek güce ulaşmanızı sağlar. Bunu da, kelam konusu olan hastalığınızda eksik olan yahut bozuk çalışan kimi nörokimyasal hususları yerine koyarak sağlar. Sorunu çözecek olan her vakit sizsiniz, ilaçlar değildir.”
İlaç kullanımındaki temel vurgunun belirtilmiş olan bu temellere dayalı olduğunu söyleyen Doç. Dr. Doksat, ”Birçok hastanın birinci müracaatta tabir ettiği, ‘ben ilaç değil, yalnızca psikoterapi almak istiyorum’ kelamını kıymetlendirecek olursak; ruhsal hastalıklarda psikoterapinin yerinin, yalnızca çok hafif klinik belirtilerin varlığı durumunda tedavi edici olarak yahut ilaçlı tedavi kullanarak, belirtilerin hafif-orta şiddete çekildiği, orta ve üstü şiddetteki hadiselerde, tedaviyi desteklemek ismine kullanıldığını belirtmemiz yerinde olacaktır. Bu bahisteki tasaları, gerçek yönlendirme ile süratli formda aşarak tedavisine erken başlanan hastalarımızda, seyrin daha olumlu olduğunu gözlemlemekteyiz.” diye konuştu.
HANGİ DURUMLARDA YARDIM ALMALI?
Bireylerin sıkça sorduğu, ”Hangi belirtilerin varlığı durumunda bir ruh sıhhati danışmanına başvurmalıyız?” sorusunu da Doksat, ”En muhakkak başlı ruhsal belirtilerin ortasında; hayattan keyif alamamak, iç derdi, bedensel, şahsî yahut toplumsal tasalar, saçma bulunduğu halde baştan atılamayan takıntılar, his durumunda önemli iniş ve çıkışların yaşanması, gerçekte var olmayan seslerin duyulması yahut imajların görülmesi, gerçek dışı fikirlere inanmak vardır. Çağdaş psikiyatride bu belirtilerin hastalık olarak kabul edilmesi için, belirtilerin toplumsal, toplumsal, akademik ve mesleksel fonksiyonelliği bozması gerekliliği yer almaktadır.” yanıtını verdi.
Cumhuriyet
