Türk Lirası’nın dolar karşısında tarihinin en büyük bedel kayıplarına uğradığu 2020 yılında ekonomik krizin bir öbür göstergesinin ise enflasyon oranları olacağı değerlendirmesi yapılıyor.
Dünya Gazetesi müellifi Alaattin Aktaş, bugünkü yazısında birinci on ayda sepet kur yüzde 39 artarken, Yİ-ÜFE’deki artış yüzde 17’de kaldığına çekip “Üstelik kur artışı dünkü tabloya nazaran yüzde 50’ye yanlışsız gidiyor. Kur böylesine artarken fiyatların görece çok düşük artmasını nasıl izah etmeli?” diye sordu.
İzmir’de yaşanan zelzelesi hatırlatan Aktaş, şu sözleri kullandı:
“Ama biz diğer sarsıntılara ve onun yol açtığı tsunamilere çok alışkınız. Üstelik bu zelzelesi kendi ellerimizle hazırlar, akabinde tsunaminin geleceğini de çok iyi biliriz.Ekonomide yaşadığımız bu sarsıntı, TL’deki erime sarsıntısıdır. Hani İzmir’deki kimi binalar zelzelede un ufak oldu ya, ulusal paramız da bu yıl o formda parçalandı, küçüldü. TL, kızgın tavaya konulan bir kesim tereyağı ya da margarin nasıl süratle erirse, o formda eridi.
Yılın birinci on ayında bir dolar ve bir eurodan oluşan sepet TL karşısında yüzde 39 oranında paha kazandı. (Bu TL’nin bedel kaybı değildir; TL bu periyotta döviz sepetine karşı yüzde 28 bedel kaybetmiştir.)
Kur böylesine artınca akabinde bir tsunami gelecektir. Bu kaçınılmaz. Bu tsunami de fiyat artışıdır.
Döviz sepetinin yüzde 39 arttığı bir devirde fiyatlardaki artışın üretici fiyatlarında yüzde 17’de, tüketici fiyatlarında yüzde 11’de kalmasını izah etmek mümkün mü?
Ne yani, yurtiçinde üreticiler ithal girdi kullanmaz mı oldu, güç ithal etmiyor muyuz artık; ithalatta maliyeti üst çeken kur artışının tesirini nasıl oldu da böylesine aşağılarda tutabildik?
Bir izahat gerekiyor. Ya da sarsıntı oldu da şimdi tsunami gelmedi. Zelzeleyle eş vakitli olmuyor zira bu.Yani geliyor, bizi bir tsunami felaketi bekliyor…”
“FİYAT TSUNAMİSİ”
Kurların süratli değiştiğine ve hareketli olduğuna dikkat çeken Aktaş, durumun piyasalara da kesinlikle yansıyacağını “Ekim ayı ortalamasında dolar 7.87, euro 9.27, sepet kur ise 8.57’ydi. Bu seviyeye nazaran bile Yİ-ÜFE ile makas kötü halde açılmıştı. Pekala dünkü kurlara nazaran durum ne? Bu satırları yazarken dolar 8.53 dolayındaydı, euro 10 liraya dayanmıştı; buna nazaran sepet kur da 9.26 seviyesinde oluşmuştu. Hani mesela diyelim, kasım ayındaki sepet kurun 9.26’da kalacağını varsayalım. Bu durumda sepet kurun on bir aydaki artışı tam yüzde 50’ye ulaşacak. Ve kurdaki bu artış, başka tesirleri bir yana, fiyatlar tarafıyla o denli Sığıcak’taki üzere değil, okyanusta ortaya çıkan boyutta bir fiyat tsunamisine yol açmayacak, o denli mi!” sözleriyle lisana getirdi.
Cumhuriyet
