Erken ihtar sistemi üzerine doktora yapan, yer ve yapı mühendisliği firmasının temsilcilisi olan elektronik ve haberleşme yüksek mühendisi Süleyman Tunç ve takımı, İzmir’de fay noktalarına yakın yerlere erken ikaz sistemi kuracak. Muhtemel sarsıntıda kuracakları erken ikaz sistemi sayesinde bölgenin doğalgazını kesip, süratli tren ve metro sınırları ile çeşitli kurumlara sistem üzerinden ileti gönderecek.
‘DEPREMİN YER VE BÜYÜKLÜĞÜNÜ HESAPLAYIP İLGİLİ YERE İLETİYORUZ’
İzmir’de faya yakın noktalara erken ihtar sistemi kurmayı planladıklarını söyleyen Süleyman Tunç, “Erken ihtar sistemi bir zelzele olduktan sonra, sarsıntı dalgaları ve yıkıcı dalgalar kent merkezine varmadan önce biz sistemler tarafından bu dalgaları bilhassa birinci dalgaları dedekte ediyoruz. Bu dalgalardan sarsıntının büyüklüğünü ve yerini hesaplayarak ilgili yerlere iletiyoruz. Doğalgaz şirketleri, tren yollarını ya da hastaneleri ikaz sinyali göndererek erken ihtar yapmış oluyoruz. Bunun için uzun vakittir bu proje üzerinde çalışıyoruz. Bursa bölgesi için bir projemiz var lakin tıpkı vakitte yeni bir projeye daha adım atıyoruz. Yeni bir metotla İzmir’de erken ikaz projesini başlatacağız. Varsayım ediyorum 1 hafta içerisinde İzmir içerisinde bunun kurulumunu yapacağız.” dedi.
‘ETKİYİ AZALTABİLMEK GAYESİYLE YAPILAN ÇALIŞMA’
İzmir’de Çeşme ve Selçuk’a erken ikaz sistemi kurmayı planladıklarını tabir eden Tunç, “İzmir’de faya yakın yerlere kurmayı düşünüyoruz. Birinci etapta düşündüğümüz noktalardan biri Çeşme, bir tanesi de Selçuk tarafı olacak lakin şimdi hocalarımız bu mevzuda çalışmalarını bitirmedi. En etkin, en rahat ulaşabileceğimiz alanları seçmek için gayret harcıyoruz. Bu iki noktada bu sistemi kurduğumuz vakit mümkün bir zelzelenin dalgaları İzmir’e varmadan yaklaşık 8-10 saniye evvel biz uyarıyı almış olacağız. Bununla ilgili doğalgazı kesme, süratli tren, metro ya da öteki ilgili kurumlara direkt olarak bu iletisi göndereceğiz. Onlar da bu sinyali aldıkları vakit otomasyonlarında kullanabilirler. Yapmak istedikleri ne varsa bu sinyali alarak asıl yıkıcı sarsıntı dalgaları kente varmadan kapatma sürecini başlatmış olurlar. Bu sistem sayesinde sarsıntı sonrasında oluşabilecek yıkıcı yahut yakıcı hasarların önüne geçilebilecek. Yani etkiyi daha azaltabilmek maksadıyla yapılmış bir çalışma bu.”
‘7-8 SANİYELİK BİR MÜHLET KAZANMAYI PLANLIYORUZ’
AFAD ile Bursa’da kurdukları sistemden olumlu sonuçlar aldıklarını belirten Tunç, “İstanbul’da kurduğumuz bir istasyon var, birebir vakitte Bursa bölgesine diğer bir erken ikaz sistemi kurduk AFAD ile birlikte, onunla ilgili aldığımız olumlu sonuçlar var. Hasebiyle 3-4 koldan erken ikazları test ediyoruz, ülkemiz için en uygun, en gerçek ve en süratli olanı seçmeye çalışıyoruz. Bu büsbütün bizim kurduğumuz sensörler ile zelzelenin merkezine olan uzaklığıyla alakalı bir durum. Maalesef Türkiye’de ve İstanbul’da genelde faylar kent merkezine çok yakın geçiyor. 50 kilometre üzere bir uzaklığı var. Bu da bizim 4-5 saniye üzere bir süremizin olduğunu gösteriyor. İzmir’deki bu son sarsıntı İzmir merkezine 70-80 kilometre uzaklıkta olduğu için 7-8 saniyelik bir mühlet kazanmayı planlıyoruz. Ülkemizde faylar kent merkezine çok yakın olduğu için Japonya üzere bin kilometre uzaklıktaki bir faydan zelzele gelmiyor, çok daha yakından geliyor. Bu nedenle sürelerimiz çok daha kısıtlı maalesef” diye konuştu.
Cumhuriyet
