Merkez Bankası’nın pilot uygulamasına başlayacağı Fonların Anlık ve Daima Transferi (FAST) Sisteminde, iştirakçiler ortası uçtan uca bir para transferi sürecinin ortalama 2-3 saniyede tamamlanması hedefleniyor. FAST Sistemi, 18 Aralık’tan itibaren pilot uygulama olarak hizmete alınacak ve kademeli bir formda vatandaşların kullanımına açılacak.
Perakende ödemeleri hesaptan hesaba saniyeler içerisinde tamamlayacak ve 7/24 çalışacak FAST Sistemi, yurttaşların hayatında değerli yenilikleri beraberinde getirecek.
Sistemin hayata geçmesiyle bireyler ve işletmeler farklı bankalardaki hesaplar ortasında günün her anında 7/24 para aktarabilecek. Aktarılan fon, ödeme sürecinin başlatılmasından itibaren saniyeler içerisinde alıcının hesabında kullanılır duruma gelecek ve sürecin tarafları bankaları tarafından süreç sonucu hakkında bilgilendirilecek.
FAST Sistemi ile birlikte, ödemelerin IBAN yerine telefon numarası, kimlik numarası yahut e-posta adresi üzere bilgiler kullanılarak başlatılmasını sağlayan Kolay Adresleme Sistemi (KOLAS) de vatandaşların kullanımına sunulacak.
KOLAS ile FAST iştirakçilerinin müşterileri, taşınabilir telefon numaraları, e-posta adresleri yahut TCKN bilgileri ile ödeme almak istedikleri hesaplarını (IBAN) eşleştirebilecek. Bu sayede gönderici, alıcının bankası, hesap numarası ve ismini giriş yapmaya gerek olmadan ödemesini süratli ve kolay bir formda başlatabilecek. Ayrıyeten şahıslar ortasında ve ticari işletmelere karekod ile ödeme yapılması da mümkün olacak.
Şahıslar ve işletmeler ortasında 7/24, kolay ve süratli ödeme yapılmasını sağlayacak FAST Sistemi daha az nakit kullanan bir topluma geçişte ve iktisadın dijitalleşmesinde kıymetli bir fonksiyon görecek.
FAST’IN EFT’DEN FARKLARI
EFT Sistemi ile bankalardaki hesaplar ortasında para transferleri saniyeler içerisinde gerçekleşse de bankaların parayı alıcının hesabında kullanılır bir duruma getirmesi için bir müddet taahhüdü bulunmuyor. Bu nedenle ödemelerin hesaplara yansıması daha uzun vakit sürebiliyor. Ayrıyeten EFT Sistemi yalnızca mesai saatleri içerisinde çalışıyor.
EFT süreci sonrasında alıcı ve gönderene bildirim yapılması zaruriliği da bulunmuyor. FAST sisteminde ise bildirim mecburiliği bulunuyor.
İNGİLTERE, ÇİN VE HİNDİSTAN ÜZERE ÜLKELERDE UZUN MÜDDETTİR KULLANILIYOR
Son devirde anlık ödeme sistemi olarak sınıflandırılan FAST gibisi sistemlerin yaygınlaşmaya başladığını görülüyor. Anlık ödeme sistemleri bilhassa, İngiltere, Çin ve Hindistan üzere ülkelerde uzun müddettir yaygın olarak kullanılıyor.
2018 yılından itibaren Avustralya, Rusya, Sırbistan, Macaristan, Malezya üzere ülkeler ile Avrupa Birliği’nde yeni sistemler devreye alındı. Amerikan Merkez Bankası da bu türlü bir sistem konusunda inceleme çalışmalarına başladı.
BANKA DIŞI KURULUŞLAR DA İŞTİRAK SAĞLAYACAK
FAST Sistemi birinci etapta sistemde yer almak isteyen Türkiye’deki bankaların iştiraki ile devreye alınacak. Halihazırda 21 banka ile entegrasyon sağlandı.
İlerleyen periyotlarda sistemde süreç gören banka sayısının artması beklenmekle birlikte sistemde belirlenecek kriterleri sağlayacak banka-dışı kuruluşların da sisteme iştirak sağlaması mümkün olacak.
FAST Sisteminin kullanımının yaygınlaşması stratejisi doğrultusunda TCMB tarafından bankalardan bildiri fiyatı alınmayacak. Bankaların müşterilerinden tahsil edecekleri fiyatlara ait değerlendirmeler TCMB tarafından sürdürülüyor. FAST Sisteminde iştirakçiler ortası uçtan uca bir para transferi sürecinin ortalama 2-3 saniyede tamamlanması hedeflenirken en fazla 25 saniye içerisinde tamamlanmayan süreçler iptal edilecek.
FAST SİSTEMİN TR KAREKOD’U DESTEKLEYECEK
FAST Sistemi ödemelerde ulusal karekod standardı olan TR Karekod’u destekleyecek. Böylelikle FAST ödemelerine ait bilgiler bir standart içerisinde çok süratli, kolay ve yanılgısız bir halde paylaşılacak olup, bu sayede ödeme süreçleri hızlandırılacak.
Müşteriler, alışveriş süreçlerinde mal ve hizmet alımında tacirin göstereceği karekodu tarayarak süratli ve kolay bir halde ödeme yapabilecek.
Karekod ile süratli bir temassız ödeme hizmeti sağlayacak olan FAST, nakit ve kartlı ödemelerin alternatifi olarak kullanıcıların hayatında yer alacak.
CEP TELEFONUNA PARA GÖNDERİLEBİLECEK
FAST Sistemi ile cep telefonuna para gönderilebilecek. Öncelikle FAST ile birlikte hesap numaralarıyla telefon numaraları, TCKN yahut e-posta adreslerinin eşleştirilebileceği bir sistem de geliştirildi. Müşteriler, banka mobil/internet uygulamaları aracılığıyla para göndermek istedikleri işletme ve şahısların hesap numarası (IBAN) ve isim bilgileri yerine sisteme kayıtlı telefon numarası, TCKN yahut e-posta adresine ödeme gönderebilecek.
Kelam konusu iş akışını destekleyecek Kolay Adresleme Sistemi olarak isimlendirilen bu altyapı da hazırlandı. Vatandaşlar hesap numaralarıyla telefon numaraları, TCKN yahut e-posta adreslerinin eşleştirmelerini bankaları aracılığıyla kısa bir mühlet içerisinde yapmaya başlayacak. Fakat kolay adreslerle ödeme gerçekleştirilmesi uygulaması FAST Sisteminin devreye girmesi sonrasında başlayacak.
Sistemin planlandığı biçimde 18 Aralık’ta pilot olarak hizmete alındığı geçiş periyodunda süreç üst limitinin düşük bir fiyat ile başlatılarak kademeli olarak 1.000 TL’ye çıkarılması planlanıyor.
Ek olarak bankalar, müşterilerine risk profilleri çerçevesince daha düşük meblağ ve günlük toplam transfer limiti belirleyebilecekler. Düşük meblağ limiti ile başlamanın en temel sebepleri; bankaların mesai saatleri dışındaki likidite idarelerine yardımcı olmak ve müşterileri maksat alabilen dolandırıcılık eğilimlerini izleyebilmek. Vakit içerisinde 1.000 TL’lik süreç üst limitinin artırılması da pahalandırılacak.
SİSTEMİN YURTTAŞ VE İŞLETMELERCE KULLANIMI NASIL OLACAK?
Vatandaşların ve işletmelerin FAST Sistemi iştirakçisi rastgele bir bankada hesabının bulunması kâfi olacak. Ayrıyeten, telefon numarasına para alabilmek için bankası aracılığıyla Kolay Adresleme Sistemine telefon numarasını kayıt ettirerek banka hesabı ile eşleştirmesi gerekli olacak.
Öbür taraftan, işletmeler iş yerlerinde Karekod kullanarak anlık ödeme kabul edebilecek.
FAST ile birlikte ferdî ve ticari ödemeler yapılabilecek. Bilhassa devreye alınacak olan KOLAS ile ferdi ödemelerin, TR Karekod ve Ödeme İsteme (Request to Hisse, R2P) ile de alışveriş ödemelerinin yaygınlaşması hedefleniyor.
Uzun vadede ise EFT sistemindeki tüm perakende ödemelerin FAST’a kayması pahalandırılacak.
Cumhuriyet
