Hukuk sistemindeki problemlere dikkat çeken Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ve Adalet Bakanı Abdulhamit Gül’ün, yargı ıslahatına ait açıklamalarına rağmen, bağımsız olması gereken yargı, eleştirel basını sindirmek ve susturmak için bir “sopa” olarak kullanılmaya devam ediyor.
Basın İlan Kurumu (BİK) bağlı bulunduğu Cumhurbaşkanlığı Bağlantı Lideri Fahrettin Altun’un şikâyeti üzerine, tamamı evraklı olan haberlerimiz nedeniyle Cumhuriyet’e 45 gün ilan kesme cezası verdi.
Gazetemiz avukatlarının yaptığı itirazlar İstanbul 3. Asliye Hukuk Mahkemesi tarafından reddedildi. Kararın nihaileşmesinin akabinde BİK, 28 günlük ilan kesme cezasının uygulanacağını gazetemize bildirim etti.
SAMİMİ DEĞİL
Cumhuriyet’e verilen bu “ceza” Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın ve Bakan Gül’ün “reform” açıklamalarının “temenni” olmaktan öteye geçmediğini ve gerçeği yansıtmadığını bir kere daha gözler önüne serdi.
Hukukçular ve basın meslek örgütleri, hükümetin “reform” telaffuzlarının samimiyetten uzak olduğunu belirterek “Açıklamalar farklı, uygulamalar farklı” görüşünü lisana getirdi. Basın İlan Kurumu (BİK) tarafından Cumhurbaşkanlığı İrtibat Lideri Fahrettin Altun ile ilgili gazetemizde ve cumhuriyet.com.tr’de yayımlanan yaklaşık 15 haber ve Pasifik Gayrimenkul Yatırım İnşaat AŞ’nin şikâyeti üzerine gazetemize verilen toplam 37 günlük ilan kesme cezası ile cumhuriyet.com.tr’ye verilen toplam 8 günlük ilan kesilmesi cezasına yapılan itirazlar İstanbul 3. Asliye Hukuk Mahkemesi tarafından reddedildi.
Verilen 45 günlük cezanın katılaşan 28 günü uygulanmak üzere gazetemize bildiri edildi.
AİHM’DEN DÖNER
Basın ilan cezası katılaşmadan evvel cezalarla ilgili eski AİHM Yargıcı İstek Türmen “Cumhuriyet’e verilen cezalar AYM’de ne çıkar bilmiyorum ancak AİHM’de kesinlikle ve kesinlikle basın özgürlüğü olarak değerlendirilecektir. Mukavelenin 10. hususunun ihlali olacağından hiçbir kuşkum yoktur. Türkiye’de özgürlüklerin sağlanması AİHM’ye mi bırakıldı bir tek” tabirlerini kullanmıştı.
İstanbul Barosu Lideri Mehmet Durakoğlu, Yargıtay Onursal Daire Lideri Hamdi Yaver Aktan, eski Adalet Bakanı Prof. Dr. Hikmet Sami Türk, TGC Genel Sekreteri Sibel Güneş, Basın Kurulu Lideri Pınar Türenç ve TGS Genel Lideri Gökhan Durmuş gazetemize verilen cezayı kıymetlendirdi.
HUKUKÇULAR;
GÖZ BOYAMAYLA OLMAZ
İSTANBUL BAROSU LİDERİ MEHMET DURAKOĞLU:
Yargı ıslahatına ait açıklamaları samimi bulmuyorum. Yapılan açıklamalarla bu sürecin geçiştirilmesi amaçlanıyor ya da gelecekte yeni ABD lideriyle başlayacak sürece bir manada açıklamalar ile cevap vermek amaçlanıyor. Bu açıklamaların alana yansıyabileceğine dair bir inancım yok. Türkiye’nin çok esaslı sıkıntıları var. Bir Maliye Bakanı’nın istifası sırasında iktisadın duvara çarptığı bir yerde o ekonomiyi düzeltmenin şartlarından bir adedinin de hukuk devletini geliştirmek olduğu gerçeğinin kavranmış olduğunun karşısında, bunların kelamdan uygulamaya dönüşebileceğine inanmıyorum. Bu ülkede anayasadan kaynaklı HSK üyelerinin atanmasından, Anayasa Mahkemesi (AYM) üyelerinin atanmasından, sulh ceza hâkimliklerinin otomatik tutuklama kuruluşlarına dönüşmesinden vazgeçmeden bir yargı ıslahatı konuşulması mümkün değildir. Siyasi davalarda, muhalefete yönelik davalarda ya da Cumhuriyet gazetesine yönelik ilan kesme cezalarında rastgele bir değişiklik olmadan Türkiye’de bir yargı reformundan bahsetmek mümkün değildir. Temel meselemiz uygulamada. Uygulama problemlerini halletmemiz gerekmektedir. Göz boyama cinsinden, ekonomiyi düzeltme cinsinden, yabancı sermayeye garanti vermek cinsinden yapılması düşünülen değişikliklerin hiçbir manası olmayacaktır. Dahası uygulamaya geçmeyecektir.
BU CEZA HAKKIN İHLALİDİR
YARGITAY ONURSAL DAİRE LİDERİ HAMDİ YAVER AKTAN:
Karar katılaşınca tek gidiş yolu AYM’ye müracaat yoludur. Şayet AYM hak ihlali kararı verirse Cumhuriyet ziyanlarını talep edebilecektir. AYM ret kararı verirse Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’ne gidilecektir. Açıklamalar ve uygulamalar farklı. Adalet Bakanı’nın açıklamlarına katılabiliriz. Herkesin de katılması gereken hukuksal açıklamalar yaptı iki gün evvel. Fakat uygulama hiç de o denli gitmiyor. Tabir özgürlüğünün kısıtlanmasının yanında haber alma özgürlüğü de kısıtlanıyor. BİK kimi kararlarda hem şikâyetçi hem karar verici oluyor. Bu açıkça hukuka karşıtlık oluşturur. AYM’nin evvelki kararlarını göz önünde bulundurduğumuzda Cumhuriyet’e verilen cezalarında hak ihlali sayılacağını düşünüyorum.
ANAYASAYA UYGUN DEĞİL
ESKİ ADALET BAKANI PROF. DR. HİKMET SAMİ TÜRK:
Son devirlerde ülkemizde muharrirler ve düşünürler hakkında soruşturma ve kovuşturmalar yapılmakta. Bu yaşananlar demokratik, basın ve tabir özgürlüğünün olduğu bir rejimde çok istisnai durumlarda düşünülecek şeylerdir. Fakat son vakitlerde maalesef bu uygulama yaygınlaştı. Bu durum demokratik rejim açısından olumlu bir hareket değil. Bu süreçte AYM’ye taşınan belgeler var. Yapılan ferdi müracaatlar var. AYM müracaatçı lehine karar vermiş ve kararı lokal mahkeme göndermiş. Anayasa’nın 153’üncü hususunda belirtildiği üzere AYM kararları bağlayıcıdır ve herkesi bağlar. Ayrıyeten AYM Kuruluşu ve Yargılama Metotları Hakkında Kanun da da kişisel müracaat üzerine verilen kararların AYM’ye uygun karar vermesi karara bağlanmıştır. Bildiğimiz üzere AYM’nin Enis Berberoğlu kararına mahallî mahkeme uymadı. Mevzuyu istinaf mahkemesine gönderdiler. Onlar ise yine AYM’ye başvurdu. Fakat AYM’ye yine müracaat için iç hukuk yollarının tüketilmesi gerekir. Lakin artık AYM’nin ne karar vereceğini bilemiyoruz. Tahminen “karar daha evvel verilmiştir. Yeni bir karar verilemez” diyebilir. Sağlanması gereken mahkemelerin ferdî müracaatlara uymalarıdır. Her durumda ferdi özgürlük, niyet ve söz özgürlüğü demokratik rejimin olmazsa olmazlarıdır. Anayasamıza nazaran Türkiye Cumhuriyeti’nin değişmez nitelikleri ortasında demokratik, hukuk devleti olması vardır. Bu çerçeve içerisinde hareket etmek gerekir.
BASIN MESLEK ÖRGÜTLERİ
BİK VAZİFESİNİ YAPSIN
TGC GENEL SEKRETERİ SİBEL GÜNEŞ:
İktidarın gazetecilik üzerindeki baskıları hiç bitmiyor. 10 bini aşkın gazeteci işsiz. 12 bini aşkın gazeteci yazdığı haber nedeniyle hakim karşısına çıktı. 72 gazeteci hâlâ cezaevinde. Bütün bu sıkıntı şartlarda yaşamaya çalışan bağımsız yayın organlarını da Basın İlan Kurumu resmi ilan kesintisiyle baskı altına almaya çalışıyor. Yurttaşları haberle buluşturmak isteyen yaygın ya da mahallî gazeteler çeşitli ekonomik baskılar altına alınıyor. Basın İlan Kurumu’nun bu çeşit gazetelere sudan mazeretlerle ilan kesintileri yaptığı ve bu gazetelerin yaşama kaynaklarını kesmeye çalıştığı ortada. Yeniden bir yargı paketini konuşurken kamu faydasına çalışması, adil olması beklenen Basın İlan Kurumu’nun Cumhuriyet gazetesine 28 gün ilan kesme cezası vermesi kabul edilemez. Sokaktaki her görüşten yurttaşın istediği gazeteyi okuma hakkı var. Ancak iktidarın bağımsız ve eleştirel yayın yaptığı için güzeline gitmeyen yayınlara bu türlü haksız resmi ilan kesme cezalarının adaletle, hukukla anlatılabilir bir yanı maalesef görünmüyor. Basın İlan Kurumu kuruluş gayesine uygun çalışmalı, adil davranmalı, bağımsız gazeteleri ekonomik olarak zora sokmayı hedefleyen resmi ilan kesme cezalarından vazgeçmeli.
ÖDÜN VERMEYECEK
BASIN KURULU LİDERİ PINAR TÜRENÇ:
Türkiye için, hukuk alanında da hak arayan, barışcıl seferberliğin yıllar sonra başlatılması gerektiğini söyleyen siyasi anlayışın art bahçeleri üzere görülen basınla ilgili kurumların uygulamaları, çizilen yol haritası ile örtüşmemektedir. Kuşkusuz telaffuzlardan öğrendiğimiz yeni çizginin, bilhassa hukuk ve demokrasi alanında hayatımıza neler getireceğini şimdi bilemiyoruz. Ne var ki, umudu yitirmeden, tüm iyi niyetle, Türkiye’nin olağanlaşmasını beklerken, basına sürate vermeye devam eden Basın İlan Kurumu ile Radyo Televizyon Üst Kurulu’nun (RTÜK) sergilediği yasaklar tekrar yağmur üzere yağmaya başladı. Halbuki BİK ve RTÜK üzere organlar, yargı organı değillerdir. Bu kurumların, artık tarafsız formda faaliyet göstermesini bekliyoruz. Cumhuriyet gazetesi ve öbür basın kurumlarına, oturdukları yerden yazdıkları cezalar, hukuka terstir. Bu cezalarla, muhalif gördükleri basın kurumları, anayasadan güç alarak halkın haber alma hakkı için yayıncılık yapmaktadır. İlan kesme cezaları ile kurumlar, ekonomik açıdan çökertilmeye, yıldırılmaya çalışılsa da gerçek gazeteciler hakikat bildikleri yayın çizgilerinden ödün vermeyeceklerdir. Bu beyhude gayretlerden BİK ve RTÜK’ün vazgeçmeleri gerektiğini bir daha hatırlatmak istiyoruz.
BAŞARAMAYACAKLAR
TGS GENEL LİDERİ GÖKHAN DURMUŞ:
Yargıda ıslahata gidileceğinin konuşulduğu bugünlerde basın özgürlüğünden koşar adımlarla uzaklaşmaya devam ediliyor maalesef. Kendine muhalif gördüğü basına yönelik her türlü yıldırma siyasetini sürdüren AKP iktidarı, son yıllarda Cumhuriyet de dahil olmak üzere muhalif gazetelere yönelik ilan kesme cezaları ile susturmaya çalışıyor. Başaramadı lakin denemeye devam ediyor. İktidar, ne kadar susturmaya çalışırsa çalışsın Cumhuriyet’i susturmayı başaramayacak.
Cumhuriyet
