ABD Dışişleri Bakanı Mike Pompeo, Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron ile Elysee Sarayı’nda “Türkiye’nin çok agresif hareketleri ve Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ı halini değiştirmeye ikna etme gerekliliği hakkında” konuştuklarını açıkladı.
Paris’in akabinde İstanbul’a geçen Pompeo’nun, İstanbul’da Fener Rum Patriği Bartholomeos ile görüşmesi, siyasi yetkililerle temasta bulunmaması da Ankara’nın yansısını çekti.
ABD Dışişleri Bakanı Mike Pompeo, 13-23 Kasım tarihlerinde 7 ülkeyi kapsayan Avrupa ve Ortadoğu çeşidine Paris’ten başladı. Eşiyle birlikte hafta sonu Paris’e giden Pompeo’nun “veda gezisi”, Elysee Sarayı tarafından “nezaket ziyareti”, medya tarafından da “yeni bir politik projeye hazırlık turu” olarak yorumlandı.
Pazartesi günü diplomatik temaslarına başlayan Mike Pompeo, Elysee Sarayı’nda evvel Dışişleri Bakanı Jean Yves le Drian ile görüştü. Akabinde görüşmeye kısa bir müddetliğine Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron da katıldı.
Joe Biden’ı 10 Kasım’da telefonla arayarak şahsen kutlayan birinci başkanlardan Macron, “İkinci Trump devrine yumuşak geçiş olacak” açıklamasını yapan Pompeo ile bilhassa kameralardan uzakta görüşmeyi tercih etti.
Gözlerden ırak gerçekleşen bu hassas ziyaretin basın mensupları tarafından takip edilmesine ya da kameralar tarafından görüntülenmesine müsaade verilmedi.
Fransız diplomasisi Pompeo’nun “nezaket ziyaretine” ait bir müddettir diplomatik temaslarda bulunduğu Biden ve grubunu de bilgilendirdi. Le Drian, görüşmenin Pompeo tarafından istendiğini belirterek, “20 Ocak’a kadar misyonda olacak Trump idaresi ve ABD kurumlarının temsilcilerinin kabul edilmesi normaldi” dedi.
“TÜRKİYE’NİN SALDIRGAN TAVRI”
ODA TV’de yer alan habere nazaran, görüşmenin akabinde Fransız Le Figaro gazetesine söyleşi veren Pompeo, Macron ve Le Drian ile, “İran Nükleer muahedesi, Çin, NATO, Ortadoğu barışı, Türkiye ve Dağlık Karabağ bahislerini ele aldıklarını” açıkladı.
Pompeo, Le Figaro’nun “Yunanistan ve Fransa üzere NATO ülkeleri ile açık bir çatışma içinde olan Türkiye’nin hala NATO’da yeri var mı?” sorusuna, “Cumhurbaşkanı Macron ve ben Türkiye’nin son periyottaki aksiyonlarını tartışmak için çok vakit harcadık ve Azerbaycan’a verdiği takviye ya da bölgeye Suriye güçleri yerleştirdiği gerçeğinden hareketle çok agresif oldukları konusunda görüş birliğine vardık. Libya’da üçüncü ülkelerin güçlerini ülkeye sokması ya da Doğu Akdeniz’deki hareketinden bahsettik. Bu listeye devam edebilirim. ABD’nin tavrı, bu çatışmaların milletlerarası boyuta taşınmasının tüm ülkelere ziyan verdiği yönündedir” karşılığını verdi.
“TÜRK ASKERİ KAPASİTESİNİN ARTAN KULLANIMI BİZİ ENDİŞELENDİRİYOR”
Amerika’nın Sesi’nden İstek Çakır’ın haberine nazaran; ABD Dışişleri Bakanı Mike Pompeo, değerlendirmelerini şu sözlerle sürdürdü: “İster Rusya ister Türkiye, tüm ülkeleri Libya’ya müdahaleye son vermeye çağırdık. Azerbaycan’da da birebir şey geçerli. Dağlık Karabağ konusunda Fransa ve Rusya ile birlikte Minsk Kümesi’nin eş liderleriyiz. İşlerin çözülmesi gereken çerçeve bu ve Türk askeri kapasitesinin gitgide artan halde kullanımı bizi endişelendiriyor. Kaygımızı kamuya açık ve özel görüşmelerde açıkça lisana getirdik. Avrupa ve ABD, ‘Erdoğan’ı, bu çeşit aksiyonlarıyla halkının çıkarına iyi hizmet etmediğine’ ikna etmek için birlikte çalışmalıdır.”
ABD ASKERLERİNİN IRAK VE AFGANİSTAN’DAN ÇEKİLMESİ
Paris ve Washington ortasında derin görüş ayrılıkları yaratan bahis başlıklarından biri de Trump idaresinin son günlerinde Afganistan ve Irak’tan bir ölçü askeri daha çekme hazırlığı.
Pompeo’nun temaslarında bu bahis da gündemdeydi. Paris ve öteki Avrupa başşehirleri, Lider Trump’ın vazife müddeti dolmadan geri çekmesinin terörle gayret ve global güvenlik açısından büyük tehlike içerdiği görüşünde.
İRAN’A BASKI SİYASETİ
İran’a “yüksek baskı” siyasetini savunan ve İran’la 2015 yılında imzalanan nükleer mutabakattan tek taraflı olarak çekilen ABD, Avrupa ülkelerinden de İran’a karşı “sert tutum” almasını ve nükleer mutabakattan vazgeçmesini istiyor.
Lakin mutabakatta imzası olan E3 ülkeleri Almanya, Fransa ve İngiltere, İran rejiminin, Trump idaresinin baskılarına karşın, Biden idaresi misyona gelene kadar, mutabakata karşıt kelam ve davranışlardan kaçınmasını istiyor.
Le Figaro’ya verdiği söyleşide E3 ülkeleri ile ABD’nin nükleer muahede konusunda tıpkı düşündüklerini lisana getiren Pompeo, “Farklı bir sistem savunsak da tıpkı korkuları paylaşıyoruz. Fakat net bir şey var ki, o da mutabakatın imzalandığı 2015’deki durumla 2020’deki şartların tıpkı olmadığı. Bu muahede tekrar, farklı biçimde yapılmalı. Macron da, durumun bugün birebir olmadığını kabul etti” dedi.
ORTADOĞU BARIŞI
Ortadoğu’da barış konusunun da ele alındığı görüşmede Pompeo, “İran’ın bölgede istikrrarı bozan temel ülke olduğu, Irak’ta Şii milislerin, Lübnan’da Hizbullah’ın yarattığı terörün kaynağının da İran olduğunu” söyledi.
ABD’nin Ortadoğu barışı konusunda attığı son adımdan gurur duyduğunu belirten Pompeo, “Önümüzdeki haftalarda, İran’ın Orta Doğu’ya eziyet etme kapasitesini azaltmak için daha yapılacak işler var. Bir gün İran halkının nihayet hak ettiklerini yani, bir teokrasi görünümünün gerisinde gizlenen kleptokrasiden (hırsızlık hastalığı) fazla İran’ın çıkarları için hareket eden önderlere kavuşmasını diliyoruz. Tüm Ortadoğu’nun İsrail’in var olma hakkını tanıdığını görmek de mükemmel olurdu” dedi.
İSTANBUL’DA SİYASİ TEMAS YOK
Mike Pompeo, Fransa’nın akabinde özel uçağıyla İstanbul Havalimanı’na indi.
Türk yetkililerle görüşmeyen Pompeo, burada sadece Fener Rum Patriği Bartholomeos ile bir ortaya gelecek.
Pompeo daha sonra Gürcistan, İsrail, Birleşik Arap Emirlikleri ve Suudi Arabistan’da temaslarda bulunacak.
Cumhuriyet
