EPA
Koronavirüse yakalananların ağır bakıma muhtaçlık duyma yahut ölme ihtimalini ortaya koyabilecek yeni bir kan testi geliştirildi.
Semptom göstermeye başladıktan kısa bir müddet sonra yapılması planlanan bu test şu anda hastanelerde deneniyor. Hastanelerdeki deneyler, testin doğruluk oranını ölçecek.
Guardian gazetesinin haberine nazaran tabipler bu test sayesinde ağır bakıma muhtaçlık duyacak hastaları tespit edip onlara evvelden daha fazla takviye vererek hayatta kalma bahtlarını artırabilir.
Hekimler hastane kapasitesinin dolmaya yaklaştığı durumlarda palyatif bakım yahut ağır bakım ünitesine hasta kabul etme konusundaki sıkıntı kararları da bu test sonucuna nazaran daha rahat bir biçimde verebilir.
Bilim insanı Markus Ralser’in grubuyla geliştirdiği testte Covid-19 hastalarının kanlarındaki 27 başka protein çeşidinin ölçüsü inceleniyor.
Bugüne kadar 160 hastanın durumunu inceleyen ve protein oranlarıyla vefat oranı ve ağır bakıma gereksinim duyma oranlarını inceleyen takım, hangi proteinin ne düzeyde bulunduğuna bakarak bu oranların anlaşılabileceğini ortaya koydu.
Böylelikle tabipler, bir hastanın dış görünüşünden anlayamasa bile test yaparak hastalığı ne kadar önemli geçirebileceğini anlayabilecek.
Guardian’a konuşan Londra’daki Francis Crick Enstitüsü’nden Prof. Ralser, kimi Covid-19 hastalarında “mutlu hipoksi” denen bir olgunun görüldüğünü, genel olarak iyi durumdaki bu hastaların apansızın kötüleşebildiğini anlatıyor ve ekliyor:
“Bu çeşit hastaların Covid-19’a karşı erken bir yangı reaksiyonu verdiğini anladık. Bu reaksiyonun ürettiği proteinlerin kandaki ölçüsünü ölçerek hastaya ’40 gün sonra şu halde olma ihtimalin bu kadar’ diyebileceğiz.
“Covid-19’da birinci günler çok kıymetli. Ağır bakıma gereksinim duyacak bireyleri ne kadar erken ağır bakıma alırsak hayatta kalma talihleri o kadar artıyor.”
EPAGuardian’a nazaran hastaların ağır bakıma geçirilip geçirilmeyeceği konusundaki karar yalnızca bu test üzerinden alınmayacak olsa da test sonucu tabiplerin kararında değerli bir etken olabilir.
Şu ana kadar 24 hasta üzerinde denetim deneyi süren test, hayatını kaybeden beş hastanın tamamını yanlışsız kestirim etti.
Hayatta kalmayı başaran 19 hastadan da 18’i hakikat iddia edildi.
Araştırmasının taslak hali yayınlanan lakin şimdi öbür bilim insanlarının kontrolünden geçmemiş olan Ralser, “Hangi hastanın oksijen yahut teneffüs aygıtı dayanağına muhtaçlık duyabileceğini hayli başarılı bir biçimde tespit edebiliyoruz. Emsal bir halde, başlangıçta durumu makus olmayanlar ortasından da süratle kötüleşme ihtimali olanları muvaffakiyetle tespit edebiliyoruz” dedi.
Deneyin bir sonraki etabında test Almanya, İngiltere ve ABD’deki 10 hastanede denenecek.
‘Yeni tedavi yollarıyla de denenmesi lazım’
Önümüzdeki haftalarda başlaması beklenen son deneyin akabinde datalar sıhhat alanındaki düzenleyici kurumlarla paylaşılacak ve her şey yolunda giderse deney daha yaygın bir halde erişilebilir olacak.
Araştırmayı dışardan kıymetlendiren British Hearth Foundation (Britanya Kalp Vakfı) profesörü Manuel Mayr bunun kıymetli bulgular verebileceğini söylüyor. Ancak Mayr’ın bir uyarısı da var:
“Bu araştırmada örnekler pandeminin başında toplanmıştı. O vakitler hastalar bağışıklık sistemi reaksiyonunu baskılayan dexamethasone üzere ilaçlar almıyordu.
“Bu ilaç artık önemli Covid-19 hadiselerinde stadart bir formda uygulanır oldu. Bu yüzden en şimdiki tedaviyi alan hasta kümelerinden örnekler alınarak protein düzeylerinin baştan incelenmesi gerekir.”
Tıpkı teknik ‘başka alanlarda da kullanılabilir’
Mayr kendilerinin de emsal bir test geliştirmekte olduklarını, o testte proteinlerin yanı sıra kandaki virüs RNA’sı oranını da inceleyerek bir sonuca vardıklarını söyledi.
Guardian’ın özgür bilim muhabiri Linda Geddes, proteom (bir organizma yahut sistem tarafından üretilen yahut modifiye edilen proteinlerin tamamı) temelli bu testler onaylanana kadar koronavirüs pandemisinin hafiflemiş olabileceğini lakin tıpkı tekniklerin kanser, diyabet ve Alzheimer üzere beyindeki ilerleyen nöron kaybıyla ilgili hastalıklarda işe yarayabileceğini söylüyor.
Cumhuriyet
