İngiltere ile Avrupa Birliği ortasında uzalaşıya varılan Brexit sonrası ticaret muahedesinin ana başlıkları açıklandı. 2 bin sayfalık mutabakatta gümrük, ticaret, mesleksel yeterlilik ve balıkçılık üzere hususlar yer aldı. AB’den ayrılacak İngiltere ile üzerinde anlaşılan noktalar şu biçimde:
TİCARET
Ticaret konusunda, muteber ticaret programları karşılıklı olarak tanınacak. Bu, İngiliz üreticilerinin hem İngiltere hem de AB standartlarına uymak zorunda kalacağı manasına geliyor.
MESLEKSEL YETERLİLİK
Her 2 tarafta artık hekimler, hemşireler, mimarlar, diş tabipleri, eczacılar, veterinerler, mühendisler için otomatik olarak ‘mesleki yeterlilik tanıması’ olmayacak. Meslek sahipleri çalışmak istedikleri ülkenin meslek kurallarına tabi olacak. Örneğin, Fransa’da doktorluk yapmak isteyen bir İngiliz Brexit öncesi rastgele bir mesleksel yeterlilik sunması gerekmezken, Brexit sonrası Fransa’nın aradığı mesleksel yeterlilik kurallarına tabi olacak.
VİZE
İngiliz vatandaşları artık AB’de çalışma, okuma, iş kurma yahut yaşama özgürlüğüne sahip değil. 90 günden uzun müddetli konaklamalarda vize gerekecek. Yaşlılık aylığı ve sıhhat bakımı üzere kimi toplumsal güvenlik yardımlarının uyumu, yurtdışında çalışmayı kolaylaştıracak halde düzenlenecek ve ulusal sigortaya evvelden yapılan katkı birikimi kaybedilmeyecek.
İngiltere, tıpkı vakitte mutabakatıyla “Erasmus” programından çıktı.
BALIKÇILIK
AB ülkelerinin İngiliz sularında balıkçılık cirosu 650 milyon Euro iken, İngiltere’nin balıkçılık cirosu 850 milyon Euro olan dalda, AB’nin hissesini yüzde 25 azaltan yeni kotalar 5 yıldan fazla bir müddette kademeli olarak uygulanacak. AB’nin kıymet bazında avlanma cirosunun dörtte biri- yılda 162,5 milyon Euro- bu periyodun sonuna kadar İngiltere bandıralı gemilere geri gönderilecek.
DEVLET YARDIMLARI
AB’nin muahedede en büyük odunu olarak sayılan devlet yardımı konusunda, AB, İngiltere devlet yardımı kurallarına uyması konusunda ısrar etmişti. İngiltere hükümetinin sübvansiyonlar yoluyla rekabet avantajı elde etmeye çalışacağından kaygılıydı. İngiltere bu fikri muvaffakiyetle ortadan kaldırdı.
ESER MENŞEİ
Eser menşei kuralları kapsamında hangi malların İngiltere’de üretilmiş olarak sayılacağı belirlendi. Bu durumda İngiltere’de tamamlanan eserler Avrupa pazarına ihraç edildiğinde İngiliz girdisi olarak sayılacak. Eserin bitmiş pahasının yüzde 40’ından fazlası İngiliz menşeili değilse yahut Japonya Türkiye üzere AB üyesi olmayan bir ülkedense, mutabakat kapsamında tarifeler geçerli olacak. Birleşik Krallık, İngiltere ve AB’nin ticaret muahedesi olan Japonya ve Türkiye üzere ülkelerden gelen kesimlerin İngiliz girdisi olarak sayılacağı çapraz birikimi sağlayamadı.
BİLİM
İngiltere, 7 yıl boyunca AB’nin amiral gemisi olan 80 milyar Euroluk Horizon Europe programına fiyatlı ortak üye olarak katılmaya devam edecek. Copernicus ve Euratom’da da İngiltere’nin iştiraki devam edecek.
Cumhuriyet
