BBCİngiltere’de deneylere katılan Aldo Ceresa’nın beynine ilacın tesirini ölçmek için sistemli olarak bakıldı
Amerikan Besin ve İlaç Dairesi (FDA), 20 yıl sonra birinci defa Alzheimer hastalığına yeni bir tedavi imkanı sunan ilacı onayladı, fakat ilacın etkisiz olduğunu düşünen bilim insanları da var.
‘Aducanumab’ isimli ilaç, demansın en yaygın biçimi olan Alzheimer’ın belirtilerinden çok altında yatan nedeni tedavi etmeye çalışıyor.
Ama bilim insanları, bilimsel deneylerin sonuçlarındaki belirsizlik nedeniyle tedavinin beklenen tesiri konusunda bölünmüş durumda.
FDA, “aducanumab’ın beyindeki amiloid beta plaklarını azalttığına dair kıymetli kanıtlar” olduğunu ve bunun “hastalar için kıymetli yararlar saylamasının mümkün olduğunu” açıkladı.
BİLİMSEL DENEYLER
Mart 2019’da, yaklaşık 3.000 hastayı kapsayan milletlerarası aducanumab denemeleri, ayda bir verilen ilacın, hafıza ve düşünme meselelerinin bozulmasını yavaşlatmada geçersiz bir ilaçtan daha iyi olmadığını gösterdiğinde durduruldu.
Ancak ilerleyen aylarda, ABD’li üretici Biogen daha fazla veriyi tahlil etti ve ilacın daha yüksek dozlarda verildiği durumlarda işe yaradığı sonucuna vardı. Şirket ayrıyeten ilacın bilişsel zayıflamayı kıymetli ölçüde yavaşlattığını söyledi.
Aducanumab, Alzheimer hastalarının beyinlerinde hücrelere ziyan verebilen ve hafıza ve düşünme problemleri, irtibat problemleri ve şuur bulanıklığı üzere sonuçlara yol açan bunamayı tetikleyebilen olağandışı kümeler oluşturan bir protein olan amiloidi amaç alıyor.
Deneylerde yer alan Aldo Ceresa, birinci olarak 10 yıl evvel sol ve sağ ortasında ayrım yapmaya ait meseleler yaşadığını fark etti.
İskoçyalı olan ve şu anda İngiltere’nin Oxfordshire bölgesinde ailesine yakın yaşayan 68 yaşındaki tabip, teşhis konulduktan sonra cerrahlığı bırakmak zorunda kaldı.
Ceresa, deneyler durdurulmadan evvel iki yıl boyunca aducanumab aldı ve akabinde neredeyse bir o kadar Londra’daki Ulusal Nöroloji ve Beyin Cerrahisi Hastanesi’nde öbür bir deney başlayıncaya dek beklemek zorunda kaldı.
BBCAldo Ceresa“Gönüllü olmaktan epeyce mutlu” olduğunu söyleyen Ceresa, “Gerçekten, nitekim yaşadığım bu seyahatten zevk alıyorum – ve açıkçası sağladığı yararlar nedeniyle çok, çok minnettarım” diyor.
Ceresa, ilacın ona yardım ettiğini düşünüyor:
“Kafam o kadar karışık değilmiş üzere hissediyorum. Eskisi kadar berbat değil. Kendime itimadım biraz geri geliyor.”
Ceresa, ailesinin de iyileşmeler fark ettiğini söylüyor.
“Önceden bir şey alacak olsam, mutfakta onları nerede bulacağımı hatırlayamıyordum. Bu sorun azaldı.
“Daha evvel bulunduğum düzeyde değilim lakin yanlışsız tarafta ilerliyorum.”
Dünya çapında 30 milyondan fazla insanın Alzheimer hastası olduğu ve bu şahısların birçoklarının 65 yaşın üzerinde olduğu iddia ediliyor.
‘DÖNÜM NOKTASI’
İngiltere Demans Araştırma Enstitüsü Müdürü Prof. Bart De Strooper, aducanumab’ı onaylama kararının Alzheimer hastalığına tedavi arayışında “çok değerli bir dönüm noktası” olduğunu söylüyor.
Son on yılda, 100’den fazla potansiyel Alzheimer ilacı başarısız oldu.
Lakin Prof. Bart De Strooper, bunun milyonlarca insan için bir dönüm noktası olacağını ummanın yanı sıra “hâlâ üstesinden gelinmesi gereken birçok pürüz olduğunu” ekliyor.
University College London’da sinirbilim profesörü olan John Hardy, “Bunun en iyi ihtimalle, çok az yararı olan ve sırf çok dikkatli seçilmiş hastalara yardımcı olacak bir ilaç olduğu konusunda açık olmalıyız” diyor.
‘BÜYÜK HATA’
University College London’da ileri yaş psikiyatrisi profesörü olan Robert Howard, ilacın onaylanmasını “ciddi bir hata” olarak nitelendirerek, “gelecek on yıl boyunca” tedavi arayışlarının önünü kesebileceği ikazında bulundu.
Profesör Howard, Amerikan Besin ve İlaç Dairesi’nin, bilişsel faaliyetlerdeki düşüşte yavaşlama olmadığını gösteren deneylerden elde edilen bilgileri görmezden geldiğini söyledi.
BBCİngiltere merkezli ‘Alzheimer’s Society’ isimli dernek ise, ilacın “umut verici” olduğunu söylüyor fakat bunun “Alzheimer hastalığı için yeni tedavilere giden yolun yalnızca başlangıcı” olduğunu kaydediyor.
Öbür bir yardım kuruluşu olan Alzheimer’s Research UK, İngiltere Sıhhat Bakanı Matt Hancock’a bir dilekçe yazarak, hükümetin ilaca süratli onay vermesini istediklerini açıkladı.
İcra Şurası Lideri Hilary Evans, “Demanslı beşerler ve aileleri, hayatlarını değiştirecek yeni tedaviler için çok uzun vakittir bekliyorlar” dedi.
Pek çok hekim aducanumab’ın faydalarından kuşku duysa da, ABD’nin verdiği onay, kanser yahut kalp hastalığına kıyasla çok daha az olan demans araştırmalarına daha fazla kaynak ayrılmasını sağlayabilir.
Cumhuriyet
