Amerika Birleşik Devletleri (ABD) Donanması, Deniz Piyadeleri ve Kıyı Güvenlik Komutanlıkları, 17 Aralık’ta ortak bir rapor hazırladı. “Denizde Avantaj – Tüm Tesir Alanında Entegre Deniz Gücü ile Hakimiyet” başlıklı rapor, ABD Deniz Piyadeleri Kumandanı General David H. Berger, ABD Donanma Kumandanı Amiral Michael M. Gilday ve ABD Kıyı Güvenlik Kumandanı Amiral Karl L. Schultz tarafından imzalanmış.
Üçlü-görev stratejisi niteliği taşıyan rapor, dünya okyanuslarının, ABD’nin ulusal güvenliği ve refahında hayati bir rol oynadığını belirterek, ABD’ye bu alanda rakip ve tehdit olan Çin ile Rusya’ya karşı yapılması gerekenleri öneriyor.
RAPORUN İKİ SAPTAMASI
Raporun dikkat çeken iki temel saptaması var:
1. ABD için Rusya ve Çin, denizde “kararlı rakipler” haline geldi.
2. ABD için Çin “en baskılayıcı uzun vadeli stratejik tehdit” durumunda.
Hakikaten rapor daha girişte, Çin’in “ABD’nin denizcilik gücünün kalbini hedefleyen bir strateji ve revizyonist yaklaşım uyguladığını” söz ediyor.
RAPORA NAZARAN ÇİN
Çin’i “en baskılayıcı uzun vadeli stratejik tehdit” ilan eden rapor, şu değerlendirmeyi yapıyor: “Çin, uzun vadede ekonomik ve askeri potansiyeli nedeniyle ABD’ye kapsamlı meydan okuyabilecek tek rakip.”
Rapor, Çin’in şu altı maksadı olduğunu sav ediyor:
1. Milletlerarası denizcilik idaresini aşındırıyor.
2. Klâsik lojistik merkezlere erişimi engelliyor.
3. Denizlerin özgürlüğünü kısıtlıyor.
4. Kilit noktaları denetim etmeye çalışıyor.
5. ABD’nin bölgesel uyuşmazlıklara müdahil olmasını engellemeye çalışıyor.
6. ABD’nin dünyanın dört bir yanında tercih edilen ortak olma pozisyonunu bozmayı amaçlıyor.
RAPORA NAZARAN RUSYA
Rapor, Rusya’nın ise ordusunun modernizasyonunu sürdürdüğüne dikkat çekiyor ve Moskova’nın nükleer ve gelişmiş füze sistemlerine, akın ve güdümlü füze denizaltılarına, bombardıman uçaklarına, füze fırkateynlerine, savaş uçaklarına, havadan havaya füzelere ve son teknoloji eseri hava savunma sistemlerine öncelik verdiğini belirtiyor.
Rapor, Rusya konusunda şu çekinceleri lisana getiriyor:
1. Rusya, ihtilaf halinde Washington yahut Avrupa başkentlerine karşı siber ya da kinetik hücumlarda bulunabilir.
2. Denizaltı irtibat kablolarına saldırarak global iktisatta önemli tesirlere neden olabilir.
3. Nükleer silah kullanımının savaşta yenilgiyi önleyebileceği yahut misillemeyi engelleyebileceği konusunda kumar oynayabilir.
MAKSAT: NESİL VE YOL İNİSİYATİFİ
36 sayfalık raporun ruhuna işleyen temel hususun, Çin’in Jenerasyon ve Yol İnisiyatifi’nden ABD’nin duyduğu rahatsızlık olduğu görülüyor.
ABD’ye nazaran bu proje ile Çin hiç olmadığı kadar geniş bir alana yayılıyor: “Çin’in Tek Nesil Tek Yol teşebbüsü, denizaşırı lojistiğini genişletiyor ve kuvvetlerinin kutup bölgeleri, Hint Okyanusu ve Atlantik Okyanusu da dâhil olmak üzere kıyılarından daha evvel hiç olmadığı kadar uzağa hareket etmesini sağlayacak altyapıyı temel alıyor.”
ABD AGRESİF STRATEJİ UYGULAMAK İSTİYOR
CRI Türkçe’de yer alan tahlile nazaran, ABD Donanması, Deniz Piyadeleri ve Kıyı Güvenlik Komutanlıkları, 36 sayfalık raporuyla, Çin ile Rusya’nın denizdeki revizyonist yaklaşımlarının, ABD’nin çıkarlarını tehdit ettiğini, ittifakları ve iştirakleri baltaladığını, milletlerarası nizamı bozduğunu savunuyor.
Rapor, Çin ve Rusya’nın bu eğilimlerinin bugünden denetim edilemediği takdirde, önümüzdeki 10 yıl içinde Deniz Kuvvetlerinin ABD’nin denizdeki avantajını sağlamak ve ulusal çıkarlarını korumakta yetersiz kalacağını belirtmektedir.
Pekala, rapor neler öneriyor? Raporda ABD’nin yapması gerekenler altı başlıkta önerilmiş:
1. ABD’nin ittifaklarının ve iştiraklerinin, Çin ve Rusya’ya karşı temel stratejik avantajı olmaya devam ettiği belirtilerek, geliştirilmesi öneriliyor.
2. Savaş dışı faaliyetlerin stratejik seviyede ABD faydasına tesirler sağlayacağı savunuluyor.
3. Caydırıcılığı sürdürmek ve rekabetin çatışmaya dönüşmesini önlemek için kritik askeri avantajların korunması gerektiği vurgulanıyor
4. Saldırganlığın caydırılması için ABD’nin müttefikleriyle birlikte daima ileriye hareket etmesinin mecburî olduğu belirtiliyor.
5. Düşmanın denizi kullanmasını önlemenin yolunun, çatışmalı denizlerin denetiminden geçtiğine dikkat çekiliyor.
6. Denizde avantaj sağlamanın, modernizasyondan geçtiğini kaydediliyor. ABD’nin stratejik üstünlüğünü korumak için daha küçük ve daha iyi hareket kabiliyetine sahip ve uzaktan kumanda edilebilen gemilere dayanan bir deniz kuvvetleri modernizasyonunu planlaması yapması gerektiği vurgulanıyor.
Özetle rapor, vaktin ABD’nin aleyhine, Çin ve Rusya’nın lehine olduğu gerçeğinden hareketle, ABD’nin iş işten geçmeden, denizde Çin ve Rusya’ya karşı daha agresif strateji izlemesi gerektiğini, bunun yolunun da güçlü bir donanma ile denizlerin denetiminden geçtiğini savunmaktadır.
Bu ortada bitirirken belirtelim: Bu rapordan iki hafta evvel, 3 Aralık’ta, ABD Kongresi için 54 sayfalık bir öbür Çin raporu hazırlandı. O raporda da kapsamlı bir formda Çin Deniz Kuvvetlerinin modernizasyonu incelendi.
Mehmet Ali Güller
Cumhuriyet
