Washington-Tahran ortasında nükleer satranç sürerken Irak’ın tarafların vekalet savaşı alanı haline gelmesi tartışmaların merkezinde. Irak’ın başşehri Bağdat’ta evvelki gece, içinde ABD Büyükelçiliği de olmak üzere yabancı misyonlar ile hükümet binalarının yer aldığı yüksek güvenlikli “Yeşil Bölge” bir kere daha roketli hücumun gayesi oldu. Olayda can kaybı yaşanmadı. Bağdat’ın kuzeyinde Amerikan askerlerinin de konuşlu olduğu Beled Üssü’ne de geçen cumartesi atak düzenlenmiş, bir kişi yaralanmıştı. 15 Şubat’ta Erbil Havalimanı yakınlarında ABD üssüne roketli akında bir kişi hayatını yitirmişti.
Washington, geçmiş hücumlarla ilgili sık sık İran ilişkili kümeleri sorumlu tutmuştu. Evvelki günkü atağın akabinde ise Pentagon Sözcüsü, “Saldırılardan İran’ın sorumlu tutulup tutulmayacağı” tarafındaki soruya cevap vermedi lakin “Washington’ın Tahran’ın aktiviteleri tarafındaki görüşlerinin çok açık olduğunu” belirtti. Sözcü, NATO’nun Irak’ta genişleme planı ile ABD’nin bölgede asker artırma planı olmadığını savundu. Dışişleri Sözcüsü Ned Price ise evvel, Tahran’ı İran ilişkili kümelerin hücumlarından sorumlu tutacaklarını açıkladıklarını söyledi. Fakat öbür yandan da sert bir çıkış yaparak İran’ın elini güçlendirmesini ve Irak’ta istikrarsızlığı artırmayı istemediklerini savundu. Price’ın “Erbil’deki son roket akınlarının faillerinin kimler olduğuna yönelik soruşturmanın şimdi tamamlanmadığı” sözü de dikkat çekti.
EK PROTOKOL’DEN AYRILDI
ABD’de Biden idaresi İran ile milletlerarası mutabakata dönme niyetini belirtse de taraflar birinci adım konusunda birbirini yokluyor. Tahran, uzlaşı masasına yaptırımların kalkmaması halinde dönmeyeceğini sıklıkla vurguluyor. ABD’de şahin kanattan ise Tahran’a karşı selefi Trump periyodunda olduğu üzere sertlik siyasetinin devamı istikametinde Biden idaresine baskı sürüyor.
Öte yandan İran, dün Nükleer Silahların Yayılmasının Önlenmesi Muahedesi kapsamında 2016’dan bu yana uyguladığı ve Milletlerarası Atom Gücü Kurumu (UAEK) müfettişlerine özel kontrol müsaadeleri verdiği Ek Protokol’den ayrıldı. İran Dışişleri Bakanı Cevad Şık, Avrupa’nın nükleer mutabakattaki taahhütlerini yerine getirmediğini belirtti. “ABD ile Avrupa şu an tıpkı konumda” dedi.
UAEK Lideri Rafael Grossi, Tahran ziyareti sonrasında süreksiz bir tahlil üzerinde uzlaşıldığını, İran’ın nükleer tesislerde sonlu olarak kontrollere üç ay daha devam edilebileceğini açıklamıştı.
Bu ortada Batı ile nükleer uzlaşı eforlarının mimarı reformcu cepheden Manevî idaresine karşı kimi muhafazakâr kanattan sert çıkışlar da dikkat çekiyor. Ülke haziran ayındaki seçimlere hazırlanırken muhafazakârların çoğunlukta olduğu meclisin, Tahran idaresinin UAEK ile uzlaşısını Yargı Erki’ne şikâyet etmesi siyasi tansiyonu yükseltti.
Cumhuriyet
