Londra merkezli Asharq al-Awsat gazetesi, bu hafta içinde yayımladığı ve muhaliflere yakın Suriye İnsan Hakları Gözlemevi’ne dayandırdığı haberde ABD öncülüğündeki IŞİD’le uğraş koalisyonunun, Suriye’nin Haseke vilayetine bağlı Ayn Divar bölgesine büyük bir askeri üs kurmayı planladığını ve koalisyona ilişkin 50 TIR’la Irak’tan Suriye’ye bu bölgeye askeri sevkıyat yapıldığını yazdı. Ayn Divar bölgesi, Suriye’nin en kuzeydoğusunda Türkiye ve Irak hudutlarının da kesiştiği bölgede, Şırnak’ın Cizre ilçesine birkaç yüz metre uzaklıkta bulunuyor. Ayn Divar civarında Rus askerlerinin de bulunduğu biliniyor.
ALİ ER: PROVOKATİF BİR ADIM
Cumhuriyet’e değerlendirmelerde bulunan emekli Tuğgeneral Ali Er, “Buraya kurulması planlanan üs bir hudut güvenlik üssü mü, eğitim üssü mü, istihbarat üssü mü bilemiyoruz. Lakin arka arda olanları gördükçe bu son adımı ABD’nin, Türkiye’ye yönelik bir provokatif adımı olarak kıymetlendirebiliriz. Güya ABD, tesir odaklı harekât yaklaşımıyla Türkiye’yi köşeye sıkıştırma odaklı hareket ediyor” dedi. Bölgedeki üs planlamasının gerisinde ABD’nin Suriye’deki kuvvetlerinden sorumlu Merkez Kuvvetler Komutanlığı’nın (CENTCOM) olduğunu belirten Er, “Biden idaresinin vazifeye başlar başlamaz Ortadoğu’da bu ölçüde taktik düzeyde adımlar atmaya dönük kararlar aldığını düşünmüyorum. Bu, Trump devrinde alınıp bugüne kadar tahminen askıda tutulan kararın bu geçiş sürecinde oldubittiye getirilmesi üzere duruyor. Zira bu kararın alınması için şu an bir askeri münasebet göremiyorum, bu adım siyasi bir adımdır. Bu kararın gerisinde siyasetçilerden çok CENTCOM ve Pentagon’un olduğunu düşünüyorum, zira bu olağan bir şey değil” diye konuştu.
Ayn Divar bölgesine kurulacak üssün IŞİD’le uğraş üzere bir münasebetinin olamayacağını, bölgede IŞİD varlığı bulunmadığını da söyleyen Er, “Bu bölge, Irak-Suriye ilişkisini sağlayan yola çok yakın bir bölgedir. Buraya kurulacak bir üs, ABD’nin Türkiye’ye ‘Bu bölgede YPG’ye yönelik bir şeyler yapmayı planlıyorsan bunu yapma’ bildirisi olur. Münasebetiyle bu türlü bir üs askeri olmaktan çok siyasi bir bildiri içerir. Türkiye hududunun tabanına kalıcı bir üs kurulmasının askeri tek hedefi, Türkiye’yi bu bölgede yapılabilecek muhtemel bir harekâttan caydırmak olabilir” değerlendirmesini yaptı.
ABD’nin bu adımlarının NATO müttefikliği hukuku uyarınca da “kabul edilebilir” olmadığını, NATO mutabakatının, müttefiklerin “işbirliği ve eşgüdüm” içinde hareket etmesini öngördüğünü anlatan Er, “ABD, Ortadoğu’da NATO şapkasıyla değil, ABD’nin müstakil emperyalist hayat alanı gözüyle hareket ediyor. ABD, YPG’yi Rusya’nın Suriye’de Esad’la almış olduğu durum üstünlüğünü dengelemek için bir araç olarak kullanıyor, bunu kendileri söylüyorlar. Lakin bu durum, Türkiye’nin ulusal güvenliğine tehdit oluşturmaktadır. Burada çıkarlar çatışıyor. ABD’nin PKK/YPG terör örgütüne yönelik tavrını Türkiye’nin kabul etmesi mümkün değil. Şu anda bu adımları boksörlerin maçta birbirlerini yoklama yumrukları üzere görüyorum. Biden’ın iç siyasetteki stratejik adımlarını planladıktan sonra sıra Ortadoğu’ya gelince Türkiye’yle de tüm bu sıkıntılar müzakere edilecektir” dedi.
‘KARŞI ÇIKILMALIYDI’
Er, bu hafta yapılan NATO Savunma Bakanları Toplantısı’nda, NATO’nun Irak’taki varlığını artırma kararı aldığına dikkat çekerek “NATO’nun Irak’taki gücünü artırma kararı aldığı ve bu karara Türkiye’nin karşı çıkmadığı bir konjonktürde ABD hududa da üs koyar, YPG’yi de dayanaklar. Türkiye’nin PKK ile uğraşı sürerken Irak’taki NATO güçlerinin 4-5 bine çıkmasına karşı çıkması gerekirdi. Türkiye, maalesef stratejik bir oyun planı kurmadan müstakil olaylara müstakil karşılıklar vererek dar bir alana sıkıştırılıyor” sözlerini kullandı.
ÖZÜLKER: RUSLAR DA KURACAK
Emekli Büyükelçi Uluç Özülker hususla ilgili Cumhuriyet’e yaptığı değerlendirmede Ayn Divar bölgesinde hem ABD’nin hem de Rusya’nın üs kurma planlarının olduğu istikametindeki haberlere dikkat çekerek “Rusların da ABD ile anlaştığı ve o bölgede Rusların da üs kurmaya hazırlandığı tarafında haberler geliyor. Yalnızca ABD değil, Rusların da o bölgeye yönelik adımlar planladığı istikametinde teyide muhtaç bilgiler var” dedi.
Türkiye ile ABD ortasında Suriye’de YPG’ye verilen dayanak, S-400 ve F-35’ler sorunu, FETÖ elebaşı Fethullah Gülen’in iadesi, Doğu Akdeniz’de Yunanistan’a artan dayanak, Halkbank davası üzere hususları olan “sorunlar yumağı” bulunduğunu belirten Özülker, “Türkiye ile ABD ortasında bütün bu meseleler varken oraya bir üs kurulması, tüm bu meseleler yumağına bir yenisinin eklenmesi olacak. Orada bir üs kurmanın ne manası olduğu, nasıl bir işe yarayacağı da aşikâr değildir. Bu adım, ABD’nin, Türkiye’nin hassasiyetlerini manaya noktasında olmadığını gösteriyor” diye konuştu.
Özülker, Türkiye-ABD ve Türkiye-AB ortasında problemlerin tahlili için çeşitli düzeylerde görüşmelerin süreceğini belirterek “Türkiye’ye karşı mart ayında yapılacak toplantıda AB’nin yeni açılımlarda bulunabileceğine dair kimi işaretler var. ABD tarafında şimdi bu türlü bir işaret göremiyoruz. Lakin sıkıntıların aşılması için tahlil arayışları olacaktır. Türkiye’nin geri adım atamayacağı birçok sorun var, ama kimi sıkıntıların tahlili için arayışlar da mevcut. Akar’ın ‘Girit formülü’nü ortaya atması da bu kapsamda düşünülebilir. Sıkıntıların tahlili için ABD’nin de aşikâr noktalarda geri adım atması gerekiyor. Ama bu tabloda bu üs ne işe yarayacak, ne manası var soruları ortada durmaktadır” sözlerini kullandı.
SURİYE’DEKİ ABD ÜSLERİ
ABD’nin Suriye’de terör örgütü PKK’nin Suriye kolu YPG’nin de içinde yer aldığı SDG denetimindeki Rakka, Deyrizor ve Haseke vilayetlerinde birçok askeri nokta ve üssü bulunuyor. Türkiye’nin Tel Abyad ve Resulayn bölgesinde YPG maksatlarına yönelik Ekim 2019’da düzenlediği Barış Pınarı Harekâtı esnasında ABD, bir kısmı Türkiye sonuna yakın noktada bulunan 16 üs ve askeri noktasından çekilmiş, harekâtın akabinde bu üslerin bir kısmına geri dönmüştü. Hala Suriye’de çoğunluğu Deyrizor’daki petrol alanlarına yakın bölgede olmak üzere 11 farklı noktada sayıları 600 civarında olduğu kestirim edilen ABD askerleri bulunuyor. Kurulması durumunda Ayn Divar bölgesindeki üs, Türkiye sonuna en yakın pozisyondaki üs olacak.
RUSYA: S-400’DE ORTA YOK
Rus devlet silah ihracat şirketi Rosoboronexport’un Lideri Aleksandr Miheyev, “S-400 sevkıyatına ait görüşmelere orta verilmesi üzere bir durum yok” açıklamasını yaptı. Sputnik’in haberine nazaran, Rusya Federal Askeri ve Teknik İşbirliği Servisi (FSVTS) Lideri Dmitriy Şugayev, Türkiye’ye ek S-400 sevkiyatı konusundaki görüşmelerde ileri bir safhada olduklarını lakin şimdi muahede imzalamadıklarını belirtmişti.
Cumhuriyet
