Emekli tuğgeneral Nejat Eslen, “RAND’ın bu strateji önerisi, Biden’ın başkanlığı teslim almasının akabinde yaptığı konuşmayla birlikte değerlendirilmeli. Koşullar, ABD’nin dünyadaki rolünü yine tanımlamaya zorluyor” dedi.
RAND Corporation, evvelki gün “ABD’nin dünyaya yaklaşımını tekrar düşünmek – Dizginlemeyi Uygulamak” başlıklı bir rapor yayımladı. Raporda Washington için dış siyaset alanında “realist bir dizginleme stratejisi” önerildi. Bu stratejiyle ABD’nin ulusal çıkarı “dar” manada tanımlanıyor ve dünyanın çeşitli yerlerindeki askeri varlığının azaltılması, diplomasiyi daha ön plana çıkarması, öbür büyük güçlerle daha çok işbirliği yaparak askeri güç kullanma gereksiniminin azaltılması tavsiyesinde bulunuluyor.
EN BÜYÜK TEHDİT: ÇİN
Raporda, “büyük dizginleme stratejisi” uygulanması durumunda ABD’nin daha küçük bir orduya muhtaçlık duyacağı, bilhassa ülke dışında güç bulundurma gereksiniminin azalacağı ve yalnızca ABD’nin yaşamsal çıkarlarının gerektirmesi durumunda askeri güç kullanacağı belirtildi. İran ve Rusya’ya yönelik işbirliğini öne çıkaran bir yaklaşım tavsiyesinde bulunulan raporda ABD için en büyük potansiyel tehdit Çin olarak tanımlanıyor.
ABD’nin Avrupa’da askeri varlığını azaltmasıyla Avrupa’nın önde gelen ülkelerinin askeri güçlerini artıracağı, bu yolla bölgede güç istikrarının oluşacağı belirtilirken ABD’nin Ortadoğu’daki askeri varlığını azaltmasıyla İran’a karşı Türkiye, İsrail ve Suudi Arabistan tarafından istikrarın sağlanmasının beklenebileceği kaydedildi. Ayrıyeten Avrupa ve Ortadoğu’da kısa vadede bölgesinde ekonomik ve askeri olarak hükümran bir güç haline gelecek ve bu yolla ABD çıkarlarına tehdit oluşturacak bir ülke bulunmadığı tespiti de yapıldı. Rusya ve İran’ın bugünkünden daha güçlü hale gelmesi durumunda bölgedeki başka ülkelerin bu ülkelerin bölgeyi domine etmesine direneceği savunuldu.
‘BİDEN İÇİN YOL GÖSTERİCİ’
RAND Corporation raporunu Cumhuriyet’e kıymetlendiren emekli tuğgeneral Nejat Eslen, raporun yeni lider Jeo Biden periyodunda ABD’nin izleyeceği dış siyaset açısından yol gösterici nitelikte olduğunu belirtti. Eslen, “RAND’ın ABD’de Pentagon için de raporlar hazırladığını biliyoruz. Bu rapor da Biden’ın başkanlığı üstlenmesinin çabucak akabinde yayımlandı. Ben, Biden idaresinin bu raporda önerilen doğrultuda bir dış siyaset izleyeceğini düşünüyorum. Zira kurallar ABD’yi buna mecbur bırakıyor. O nedenle bu, çok kıymetli bir rapordur” diye konuştu.
ABD’nin yeni devirde raporda önerilen stratejiyi uygulaması durumunda bu stratejinin Türkiye’yi de etkileyeceğini belirten Eslen, “Rapordan da anlaşılacağı üzere ABD’nin en büyük jeopolitik rakibi Çin’e karşı nasıl bir strateji uygulayacağı meçhul, bunu vakit içinde göreceğiz. Bu stratejinin kesinlikle dünyaya ve Türkiye’ye de tesiri olacak. ABD içe kapanarak global tezinden vazgeçebilir. ABD’nin içe kapanmasıyla Çin, Rusya daha fazla hareket serbestisi elde edebilir, daha fazla jeopolitik inisiyatifler kullanabilirler. Bölgesel liderlikler olacaksa Türkiye, Karadeniz’de Rusya’ya karşı, ya da Ortadoğu’da İran’a karşı dengeleyici öge olarak rol üstlenebilir. Türkiye’de akademisyenlerin ve devlet içinde misyonlu bürokratların bu strateji dokümanını çok iyi incelemesi gerekiyor. Buradan Türkiye’yle ilgili sonuçlar çıkarılabilir” tabirlerini kullandı.
Cumhuriyet
