Türkiye iktisadında son iki yılda su yüzüne çıkan ekonomik bunalım, koronavirüs salgınıyla daha da derinleşti. 11. Cumhurbaşkanı Abdullah Gül de, Türkiye’deki ekonomik göstergelerin önemli mealde bozulduğunu, bu durumun korku verici olduğunu söylerken “Maalesef Türkiye bir müddettir uzun vadeli iyi düşünülmüş doneye, tahlile ve bilirkişiliğe dayalı bir stratejinin noksanlığını hissetmektedir” tespitinde bulundu.
“2002’de siyasetin gösterdiği irade ileriki yıllarda bozulmaya başladı. Vizyon vakitle gitti. Bugün kamu harcamaları şeffaf değil. Bu durum Türkiye’yi öngörülemez devlet haline getiriyor” diyen Gül, daha çok şeffaflık ve liyakat vurgusu yaptı.
Karar Gazetesi’nden Taha Akyol’a konuşan Gül’ün açıklamaları özetle şöyle:
“KAYGI VERİCİ”
* Türkiye uzun vadeli, tahlile ve bilirkişiliğe dayalı bir strateji noksanlığını hissediyor. Ekonomik göstergelerdeki önemli bozulmalar geçmişe gidişe işaret ediyor. Bu durum tasa verici.
* Birinci AK Parti hükümetlerini kurduğumuzda hazırlıklıydık. Yapısal dönüşümle yatırımcılar için öngörülebilirlik ve şeffaflık oluştu. Yıllık 30 milyar dolardan fazla direkt yatırım geldi.
* Son beş yılda yaşananlara karşın bugün hâlâ ayakta durabiliyorsak bu birinci beş yılda iktisattaki yapısal dönüşüm sayesinde. O ıslahatlar sayesinde dayanıklı bir iktisat oluştu.
* Bugün gelinen noktada finansal ve ekonomik göstergelerdeki önemli bozulmalar bir arkaya gidişe işaret etmektedir. Yılların tasarrufu ile biriktirilen varlıklar önemli ölçüde kıymet kaybetmektedir. Bu durum telaş vericidir.
“EN BÜYÜK TEHLİKE BORÇLANMA”
* 40 senelik pahalılık belasını sona erdirdikten sonra tekrar çift rakamlı pahalılık orantılarına geri dönüşümüz refahın topluluğa yayılmasını önleyen, tehlikeli bir gelişme.
* Gördüğüm en büyük tehlike ise borçlanma. AK Parti hükümetlerinin daha evvel Türkiye’yi kurtardığı dövizle iç borçlanmanın tekrar kaynak gereksinimi için bir yol olması ileride büyük sorun olur.
* Devletin bugünkü borçlanması yüksek maliyetlerle gerçekleşiyor. Bu da bahsettiğim bozulmalar nedeniyle Türkiye’nin risk priminin yüksek olmasından kaynaklanıyor.
“VİZYON VAKITLE GİTTİ”
* 2002’de siyasetin gösterdiği irade ileriki yıllarda bozulmaya başladı. Vizyon devirle gitti. Bugün kamu harcamaları şeffaf değil. Bu durum Türkiye’yi öngörülemez memleket haline getiriyor.
* Kuvvetler ayrılığına dayalı, güçlü parlamenter sistem olmalı. Zira Türkiye’de ülkü demokratik hukuk devleti bu türlü gerçekleşir. Bu da sürdürülebilir ekonomik kalkınmanın temeli.
YAPILMASI GEREKENLER
* Kısa vadede yapılması gereken öncelikle siyasi zihniyet olarak özgürlükçü bir yola girerek, yatırım ortamını iyileştirip itimat verecek siyasetleri kararlı bir biçimde pratiğe koymaktır.
* Uzun vadede ise Anayasa’dan başlayarak yüksek standartlı demokratik hukuk devletini inşa edip, kurallar çerçevesinde işleyen bağımsız piyasa iktisadını gerçekleştirmek gerekir.
* Bugünden yarına yapılabilecek en kolay iş üstün nitelikli insan kaynağını ve kurumsal yapıyı tekrar faal hale getirmek, münhasıran orta ve üst kademe bürokraside ehliyeti ve liyakati önde tutarak bürokratların devlet terbiyesi ile tarafsız ve çok çalışmalarını temin etmektir.
Cumhuriyet
