Getty ImagesOmido’nun hukuk gayreti 10 yıl sürdü.
Kenya’nın Mombasa kentinde, yaşadığı kenar mahallede, binlerce beşerde kurşun zehirlenmesine yol açan büyük bir fabrikaya karşı 10 yıldır hukuk gayreti yürüten Phylllis Omido, fabrikayı ve devleti 12 milyon dolar tazminat ödemeye mahkum etti.
Omido’nun vefat tehditlerine maruz kaldığı ve gözaltına alındığı 10 yıl süren adalet arayışı, hekimlerin bebeğinin kanında olağanın çok üzerinde kurşun bulmasıyla başladı.
Anne sütünden bebeğe geçen kurşun ölçüsü Dünya Sıhhat Örgütü’nün tasa yarattığını söylediği düzeyin 35 kat üzerindeydi.
Mombasa kentindeki duruşma, devlete ve artık kapalı olan döküm fabrikasının sahiplerine, kentin dışındaki Owino Uhuru bölgesinde yaşayan kurbanlara ve 12 milyon dolarlık tazminatın ödenmesi, ayrıyeten bölgede suyun ve toprağın temizlenmesi için 90 günlük müddet tanıdı.
42 yaşındaki Omido, Times gazetesine yaptığı açıklamada “Uzun müddet tek başıma verdiğim ve sıklıkla korkutucu bir çabaydı, beşerler benim ne söylediğimi ya anlamadılar ya da inanmadılar” deid.
ERIN BROCKOVICH’E BENZETİLİYOR
Omido’nun yürüttüğü hukuk uğraşı, bir elektrik ve gaz şirketinin zehirlediği vatandaşlar ismine yürüttüğü, öyküsü 2000 yılında Oscar alan bir sinemaya husus olan Erin Brockovich’in yaşadıklarına benzetiliyor.
Duruşmada Omido’nun etrafı, fabrikanın zehirli dumanları ve suya karışan asitli atık suları nedeniyle hastalanan yahut çocuklarının hayatını kaybederken izlemek zorunda kalan bölge sakinleriyle çeviliydi.
Bölgede rahiplik yapan Anastasia Nambo “İnsanlar bu suyu yemek pişirirken, yıkanırken kullandı. Pis koktuğu halde, bazen içtik de. Zira öteki bir seçeneğimiz yoktu. Tehlikeli olduğunu bilmiyorduk” dedi.
İşletme mezunu Omido, 2009’da şirket aracı da aldığı bir ofis işi bulmaktan ne kadar keyifli olduğunu anlattı. Omido oğlu Kingdavid’i neyin hasta ettiğini bulduktan sonra işinden istifa etti. Daha sonra da Owino Uhuru’da neden bu kadar çok bayanın düşük ve meyyit doğum yaptığını, tavukların neden öldüğünü ve çocukları nein hasta ettiğini araştırmaya başladı.
Sıhhat ocağını bölge sakinlerine kurşun testi yapılmasına ikna ettikten sonra, en az üç çocuğun zehirlenmiş olduğu tespit edildi.
TOPRAKTA KURŞUN 10 KAT ARTTI
Döküm fabrikası 2007’de açılmıştı ve toprakta yapılan testler, kurşun düzeyinin 2008-2009 ortasında on kat arttığı saptandı.
Omida birinci büyük zaferini, kurşunu ayrıştırmak için kimyasallar kullanarak, araç akülerini geri dönüştüren fabrikanın kapatılmasıyla, 2014’te kazandı.
Omida 2015’te Goldman Etraf Mükafatını aldı ve verilen yaklaşık 200 bin dolarlık para mükafatını, ortalarında devlet kuruluşları ve iki şirketin de bulunduğu sorumlulara, toplu dava açmakta kullandı.
Omido, kazandığı zaferin diğerlerinede riskleri olsa bile, hükümetteki yolsuzluklara ve büyük şirketlere meydan okumaları için ilham vermesini umduğunu söyledi.
Omido “Ben ve oğlum çok şey yaşadık, saklanmak, tehditlerle başa çıkmak zorunda kaldık. Fakat buna değdi” diye konuştu.
Cumhuriyet
