Son 5 yıla kadar bilim insanları insan bedeninde yaşayan bakterilerin yalnızca çok küçük bir kısmı hakkında bilgi sahibi olabiliyordu.
Zira mikrobiyomun yüzde 80’i laboratuvar kurallarında yetiştirilemiyor ve yalnızca insan bedeninde yaşayabildikleri için araştırma yapmak mümkün olmuyordu.
Lakin DNA tahlili yaygınlaştıktan sonra bilim topluluğu insanlardan alınan bakterileri tanımlayabildi ve araştırmalar sürat kazandı. Artık ise yapılan araştırmalar pankreas ve yemek borusu kanserleri ile ağıziçi mikrobiyomu ortasında bir irtibat olduğunu gösteriyor.
Tüm beşerler temelde 5 ana bakteri kümesini paylaşıyor. Lakin bu 5 bakteri kümesi beşerden beşere farklılık gösteriyor; oranlar şahıstan şahsa değişiyor. Araştırmacılar da bu farklılığın kanser üzerinde tesirli olup olmadığını merak etti.
Sonuçlar ise şaşırtıcıydı. Örneğin ağızlarında Porphyromonas gingivalis isimli bakteriden güçlü bir mikrobiyoma sahip olanlar, bu bakteriden yoksul mikrobiyomu olanlara nazaran pankreas kanserine yüzde 60 daha yatkınlar. Aggregatibacter actinomycetemcomitans isimli bakteri ise pankreas kanseri riskini 2 katına çıkarıyor!
Pankreas kanseri erken teşhisi çok güç olan ve bu yüzden hayli ölümcül seyreden önemli bir hastalıktır. Münasebetiyle erken tanıyı kolaylaştıracak bu tip yollar gelecek açısından umut vaat eden çalışmalardır. Tahminen bir gün yalnızca ağız mikrobiyomuna bakarak kanseri tanıyabileceğiz.
Misal bir tesir yemek borusu kanserinde de görülmekte. Yemek borusu kanseri olan şahıslar sağlıklı insanlara nazaran ağızlarında çok daha düşük düzeylerde Proteobakteri’ ye sahipler. Birtakım bakterilerin fazla olması kanser için yol göstericiyken kimilerinin eksikliği teşhiste yardımcı olabiliyor.
Lakin her iki kanserde de tavuk-yumurta alakası mevcut. Yani araştırmacılar bu bakterilerdeki değişimin mi kansere yol açtığını yoksa bedendeki değişimlerin mi bu bakteriler üzerinde tesirli olduğunu açığa kavuşturmak için ileri çalışmalara gereksinim duyduklarını söylüyorlar.
Daha evvel yapılan hayvan deneylerinde ağızdaki bakterilerin bedene yayılabileceği ve bedenin çeşitli bölgelerindeki alıcılarla hücrelerde kanser oluşumuna neden olduğu görüldü.
Ayrıyeten sigara ve alkol üzere öbür etkenler de bu durumun oluşmasında rol oynayabilir. Her ikisi de ağızdaki mikrobiyomu değiştirebildiği üzere yemek borusu ve pankreas kanserleri için başlı başına risk etkenidir. Örneğin sigara içicilerinin ağızlarındaki Proteobakteriler, içmeyenlere nazaran daha düşük düzeydedir. Şayet sigara bırakılırsa yıllar içerinde bu bakteriler kendilerini yeniler ve sayılarını artırırlar.
Dahası günde iki kadehten fazla alkol alanların ağızlarındaki Lactobacillus bakterileri daha düşük düzeyde. Lactobacillus, probiyotiklerin de içerisinde bulunan faydalı ve bizlere arkadaş bir bakteridir.
Kaynak: HBT
Cumhuriyet
