Kanserin genetik bir hastalık olduğuna işaret eden Tıbbi Genetik Uzmanı Doç. Dr. Ayşegül Kuşkucu, kanserin, hücre içindeki genlerin şimdi net bilinemeyen nedenlerle değişmesi sonucu oluştuğunu ve bu nedenle genetik hastalık olarak tanımlandığını söyledi. “Kanser genetik bir hastalık olarak tanımlansa da çok az bir kısmı ailesel kalıtım formunda gelişir. Bu kümenin taramasını evvelden yapmak mümkün. Tüm kanserlerin yüzde 5 ila 10 kadarını oluşturan bu ailesel küme için kansere yatkınlığı araştırmak mümkün. Kişinin ailesindeki kanserlerin kalıtsal olup olmadığını öğrenebilmesi bunlara yönelik genetik inceleme yaptırması yatkınlığını tespit etmesi tabi ki mümkün.”
“HER AİLENİN RİSKİ BİRBİRİNDEN FARKLI”
Kanser genetik yatkınlık testi hakkında bilgiler veren Doç. Dr. Ayşegül Kuşkucu, “Testi yaptırmadan evvel bireylerin bir tıbbi genetik uzmanına müracaatı gerekiyor. Zira ‘Ben kansere yatkınlığımı öğrenmek istiyorum’ diyen herkese bu test yapılmıyor. Öncelikle ailede birden fazla bireyde ve çoğunlukla tıpkı cins kanserin görülmesi gerekiyor. Bunların dışında ailede erken yaşlarda kanser öyküsünün olması da kıymetli öbür bir nokta. Bu nedenle akılda bir soru ya da kuşku varsa kesinlikle bir tıbbi genetik uzmanına başvurulmalı ve genetik müşavere alınmalı. Örneğin göğüs kanseri için konuşursak, bize başvuran kişinin annesi 30’lu yaşlarında bu hastalığa yakalanmış yani beklenenden erken bir yaşta hastalıkta tanışması bile kanserin ailesel olduğuna dair işaret verebiliyor. Bu türlü bir durumda şayet kanser tanısı almış kişi hayatta ise öncelikle onun incelenmesi gerekir. Daha sonra riskli olan bireylerde bulduğumuz genetik değişime bakıyoruz. Her bireyin, ailenin riski birbirinden farklı oluyor. Bu risklere nazaran bireye verdiğimiz teklifler de farklılaşıyor” tabirlerini kullandı.
KANSER RİSKİ VARSA NELER YAPILMALI?
Genetik bozukluk taşıyan her kişinin ömrünün bir periyodunda kanser olacağı istikametinde kesin bir yargı olmadığına da dikkat çeken Doç. Dr. Ayşegül Kuşkucu, “Ancak bu bireylerin topluma oranla daha yüksek risk altında oldukları bilinen bir gerçek. O noktada çok az kanser tipinde hami cerrahi uygulanabiliyor. Örneğin ailesel göğüs kanserlerinde şayet risk yüksek, ailede olgu çok ve bireyin kanser olma ihtimali yüzde 80’in üzerindeyse o vakit gözetici cerrahi önerilebiliyor. Bunun için oluşturulan tıbbi onkologlar, genel cerrahlar, radyasyon onkologları bayan doğum uzmanları, iç hastalıkları uzmanları, nükleer tıp uzmanları, radyoloji uzmanları, radyasyon onkologları ve tıbbi genetik uzmanlarından oluşan multidisipliner kurul risk taşıyan bireyle konuşuyor birlikte karar veriliyor” diye konuştu. Her ailesel kanser için esirgeyici ya da önleyici tedavinin bulunmadığını tabir edip bu türlü durumlarda alınabilecek tedbirlerle ilgili de şunları anlattı: “Yine göğüs kanseri için konuşursak, 20’li yaşlardaki genç bir bayanın meme-yumurtalık kanseri için genetik yatkınlığı belirlenmiş lakin kollayıcı cerrahi önerilmemiş yahut istenmemişse takipleri olağan şahıslara nazaran daha sık ve daha farklı tekniklerle yapılır. Örneğin mamografi yerine MR görüntüleme ile takip yapılır. Yeniden bu takiplerin planlanması kurul tekliflerine nazaran şekillenir. Böylelikle oluşacaksa da kanseri çok erken periyotlarında tespit edebiliriz.”
ONUN GENETİK KÖKENLİ OLMA İHTİMALİ ÇOK YÜKSEKTİR
Tıbbi Genetik Uzmanı Doç. Dr. Ayşegül Kuşkucu, son olarak günümüzde genetik geçiş gösteren kanserleri ise şöyle sıraladı: “Meme – yumurtalık, kalın barsak kanserleri sıklıkla karşımıza çıkanlar lakin birtakım tiroid kanserlerinin dahil olduğu çoklu endokrin tümörler, bir de geniş bir yelpaze ile önümüze çıkan bir ailede bir anda farklı kanser cinslerinin görüldüğü kanser sendromlarını da görmekteyiz. Mesela akciğer kanseri genetik geçişli bir kanser değildir lakin ailede bir bireyde beyin kanseri, başkasında göğüs kanseri bir başkasında lösemi tanısı varken ailenin öteki bireyinde akciğer kanseri görülüyorsa onun genetik kökenli olma ihtimali çok yüksektir. Münasebetiyle bu hadiselerin da çok iyi kıymetlendirilmesi gerekir.”
Cumhuriyet
