Ailevi Akdeniz Ateşi (FMF), tekrarlayan yüksek ateş ile karın, akciğer ve eklemlerdeki ağrılarla kendini muhakkak eden kalıtsal bir hastalık. Genetik nedenlerle bedenin kendi kendine tetiklediği iltihaplı ataklarla seyreden hastalığın kesin tedavisi yok ve şikâyetler hayat uzunluğu sürebiliyor.
Ülkemizde en sık görülen genetik hastalıklar ortasında başı çeken hastalık, tekrarlayan ateş, tekrarlayan karın ağrısı, eklem sorunları, göğüs ağrısı, bilhassa dizlerinin altında ve ayaklarda kırmızı bir döküntü, testis torbasında şişme ve hassasiyet, takipler sırasında kanda iltihap oranlarının artması üzere belirtilerle kendini gösteriyor.
İç Hastalıkları ve Gastroenteroloji Uzmanı Dr. Atilla Bektaş, Ailevi Akdeniz Ateşi (FMF) hastalığı olanların bilhassa kış aylarında çok daha dikkatli olmaları gerektiğine dikkat çekti. Dr. Bektaş, gazetemize yaptığı değerlendirmede hastalardaki tekrarlayan atakların vakit içinde bedende “amiloid” denilen bir hususun böbreklerde birikmesine neden olduğunu ve kronik böbrek yetmezliğine yol açabildiğini anımsatarak “Ataklar ortasında büsbütün sağlıklı olan hastalar birden fazla sefer tedavi ve korunmayı ihmal edebilmektedirler.
FMF, tedavi edilmezse, 10 hastanın 6 ila 8’inde amiloid hususunun böbrek ve öbür organlarda biriktiği ve amiloidoz geliştiği unutulmamalıdır” dedi.
SIK ATAK OLABİLİR
Tedavide kullanılan bir ilacın ateş ve ağrı ataklarını çok büyük oranda denetim altına aldığını ve böbrek tutulumunu önlediğini kaydeden Bektaş, özetle şunları kaydetti: “Kalıtsal lakin bulaşıcı olmayan bu hastalık ülkemizde de değerli bir sıhhat sıkıntısıdır. Şu an için hastalıkta en tesirli ilaç olan kolşisine karşın ataklar kimi nedenlere bağlı olarak tetiklenebilmektedir. Bunlardan en kıymetlisi gerilim, yorgunluk, âdet devirleri, soğuk, enfeksiyonlar ve beslenmedir. Kasım ayının gelmesi ile havalar soğumakta ve bilhassa teneffüs enfeksiyonları daha sık izlenmektedir. Bu devirde bedenen ve ruhen gerilim altında olanların sık atak geliştirebileceklerinden daha dikkatli olmaları gereklidir. FMF, Covid-19’a yakalanma riskini arttırmamaktadır. Fakat hastalığın seyrinin denetiminde birtakım yenilikler olmuştur. Beslenmede düşük tuzlu yahut az yağlı diyet FMF’de yarar sağlayabilir. Tekrar diyette balık, yoğurt, yumurta sarısı üzere D vitaminiden varlıklı beslenme ve haftada en az üç gün 15-20 dk güneşte kalma kıymetlidir. Ataklar sırasında karna sıcak uygulaması yararsızdır, lakin bu periyotta hastalar ağrı kesici ve istirahatten yarar görülür. İlaç dozları bu devirde hekim denetiminde arttırabilirler. Kolşisin sağlam yan tesiri az olan bir ilaçtır, lakin yüksek dozda kolşisin kullanımı B12 emilimine tesir edebileceğinden bu vitamin açısından takip gerektirir. İlacın kullanımı mutlaka Covid-19 riskini artırmaz. Son olarak bu hastalar atakları esnasında apandisit olurlarsa anlaşılamayacağından; ileride sorun yaşamak için apandistlerini her ihtimale karşı aldırmalılardır.”
PANDEMİ SÜRECİNDE KASLARINIZI MÜDAFAANIN 5 YOLU
Covid – 19 pandemisinde uzun müddet meskende kalmak ve eskisine oranla çok daha az hareket etmek zorunda olmak bizi toplumsal taraftan olduğu kadar fizikî açıdan da zorlamaya başladı. Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon Uzmanı Prof. Dr. Selda Özçırpıcı, kas kaybının önüne geçilmesi için yapılması gerekenleri şöyle sıraladı.
– KORUNMA: Tedavide en değerli faktör olarak hastalık gelişmeden tedbir almak. Bilhassa yaşlılarda, hareketsiz olan çocuk ve yetişkinlerde, kronik hastalıkları bulunanlarda kas kaybının önüne geçilmesi için hareket, onların günlük ömrünün vazgeçilmez bir kesimi olmalı.
– PROTEİNDEN GÜÇLÜ BESLENME: Sağlıklı kaslar için protein ve albümin seviyesine dikkat etmek gerekiyor. Bu nedenle günlük protein alımı yaşlı hastalarda kilogram başına ortalama 1.2 – 1.3 gr seviyesinde olmalı.
– KÂFİ D VİTAMİNİ: Eksikliği kas güçsüzlüğü ve kas kaybına neden olduğundan kandaki D vitamini seviyesinin kâfi seviyede olması değerli. Bu nedenle D vitamini düşük olan hastaların tedavisinin düzenlenmesi gerekiyor.
– İDMAN: Aerobik idmanlar olarak bilinen (yürüme, koşma, yüzme vs.) yanında kas gücünü artırıcı dirençli idmanlar de kesinlikle yapılmalı.
– GÜN İÇİNDE UZUN MÜDDETLİ HAREKETSİZLİKTEN KAÇINMA: Bilhassa ileri yaşta olanların idmana hayatlarında yer açmaları büyük değer taşırken her yarım saatte bir kalkıp konut içinde dolaşmaları, teneffüs antrenmanı yapmaları kas kaybını önlemede onlara yardımcı olur.
Cumhuriyet
