Türkiye’nin kredi notuna ait dün takvim dışı değerlendirmeye giden Moody’s, notu “B1”den ”B2”ye düşürdü ve görünümü “negatif” olarak belirledi. Kuruluş not açıklamasıyla birlikte kapsamlı bir kıymetlendirme yaptı:
– Fitch üzere Merkez Bankası’nın rezervlerindeki erimeye vurgu yapan Moody’s, “Merkez Bankası’nın 2020 başından bu yana sürdürdüğü ve başarısız sonuç veren TL’yi savunma teşebbüsleri, döviz rezervlerinin gayrisafi yurtiçi hasılanın (GSYH) en düşük düzeyine inmesine yol açtı. Altın hariç net rezerv 44.9 milyar dolara indi” dedi.
‘BAŞKANLIK’ VURGUSU
– Rezervde swapla bankalardan borç alınan dövizin değerli fiyat oluşturmasının tasa kaynağı olduğunu vurgulayan kuruluş, temmuz sonu prestijiyle TCMB’nin 53 milyar dolar swap yükümlülüğü altında bulunduğuna dikkat çekti ve rezervler azaldıkça ödemeler istikrarı krizi yaşama mümkünlüğünün arttığını savundu. Karadeniz’de keşfedilen gazın dış finansman yükünü biraz hafifletebileceğini de öngören Moody’s, bununla birlikte gazın çıkarılmasının vakit alacağını hatırlattı.
– Moody’s, uygulanan siyasetlerin aktifliği ve itibarındaki aşınmaya da vurgu yaptı: “Siyasi baskılar ve TCMB’nin bağımsızlığının sonlandırılmış olması, para otoritelerinin vakalara geç cevap vermesi ve uygulanan siyasetlerin öngörülemezliği, döviz kurunda sert düzeltme mümkünlüğünü artırıyor. Siyaset faizi gerçek olarak negatif düzeyde, enflasyon gayenin üzerinde ve enflasyon beklentisi yükseliyor.”
– Bütçe açığına da atıf yapan kuruluş, IMF tarifli açığın GSYH’nin yüzde 7.5’ine yükseleceğini öngördü. Kamu borcunun GSYH’ye oranı da bu yıl yüzde 32.5’ten yüzde 42.9’a yükselecek.
– Ayrıyeten Moody’s, Cumhurbaşkanlığı (başkanlık) sisteminin 2018 ortasında devreye girmesinden bu yana notu birkaç düzey kırdıklarını hatırlattı ve “O tarihten bu yana Türkiye’de resmi kararlarla yasa ve uygulamalarda önemli değişiklikler yapmak olağan uygulama haline geldi. Idare, kilit kurumların bağımsızlığını aşındırarak prestijlerini ve etkinliklerini zedelemeye devam ediyor.”
Moody’s’in kararını toplumsal medya hesabından yorumlayan ekonomistler ve uzmanlardan Uğur Gürses de, bilhassa şu vurguyu yaptı:
BORÇ VERENLER İÇİN
“Bu düzey, iktidar partisinin 2003’te devraldığı kredi notunun altında. Hem tarihi olarak en düşük düzey. Bilmeyenler için hatırlatma: Moody’s üzere kredi dereceleme kuruluşları ülkemize borç veren kurumlara, fonlara, yatırımcılar yazıyor bu değerlendirmeleri. ‘Ben takmıyorum’ demek işe yaramıyor.” Türkiye’nin notu, “yatırım yapılabilir” düzeyin de 5 kademe altına geriledi. 2001 krizinde bile bu türlü değildi. Ayrıyeten bu not düzeyinde Türkiye ile birlikte Uganda, Tanzanya, Etiyopya ve Kenya, Kırgızistan üzere ülkeler yer alıyor.
Ayrıyeten Türkiye, öbür iki değerli derecenlendirme kuruşu Standart and Poor’s (S&P) ve Fitch’ten de Ocak 2017’den bu yana olumlu bir not alamadı ve “son derece spekülatif” sınıfta yer alıyor. Yatırım yapılabilir notunun çok aşağısında bulunuyor. Türkiye’nin kredi notu S&P’de “B+”, Fitch’te “BB-” düzeyinde bulunuyor.
Cumhuriyet
