Neden Ali Babacan? Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan 12 Mart’ta iktisat paketi açıkladı. İktidar medyası, ıslahatı bir mucizenin müjdecisiymiş üzere karşılasa da ekonomistler içini “boş” bulmuştu. Pekala, yıllarca iktisadın dümeninde oturmuş olan Deva Partisi Genel Lideri Ali Babacan ne düşünüyordu? Tenkitlerin odağına işsizlik, yoksulluk ve yoksunluğun damga vurduğu bir iktisat oturunca, bize de Babacan’a sormak kaldı.
– Cumhurbaşkanı paketi açıklarken “İnşallah Türkiye’yi dünyanın en büyük 10 iktisadından biri haline getirmek için gece gündüz çalışarak amaçlarımıza ulaşacağız” dedi. Sahi, Türkiye dünyanın en büyük 10 iktisadından biri olabilir mi?
Açıklanan paket değerli ölçüde bir hayal kırıklığı. İçinde tahminen teknik manada kimi sıkıntıların farkına varılmasıyla ilgili izleri görüyoruz ancak bu problemlerin farkına varanların daha çok teknisyen grup olduğunu anlıyoruz. Enflasyonun tek haneye indirileceği yazılıyken Cumhurbaşkanı’nın çıkıp da “Fiyat istikrarını artık bir kenara koyuyoruz” açıklaması birbiriyle 180 derece farklı bir husus. Fiyat istikrarı, fiyatların zikzaklanmaması demek. Yasal düzenlemelerimize baktığımızda temel vazifelisi Merkez Bankası. Para siyasetlerinin ana gayesinin fiyat istikrarı olduğunu söyleyerek geldik bugüne kadar. Bir yandan metinde yazdığı üzere tek haneli enflasyon kelamı verirken bir yandan da Merkez Bankası’yla, para siyasetleriyle olan arbedeli duruşun devamının izlerini gördük.
– Pekala, “Kanal İstanbul’u öteliyoruz, altyapı projelerindeki ödeme sistemlerini değiştiriyoruz, Cumhurbaşkanlığı’nın harcamalarını kısıtlıyoruz, ihale yasasını güçlendiriyoruz” deseydi…
Öncelikle iktisadın düzelmesi yalnızca iktisat siyasetleriyle olacak iş değil. Bilhassa hukukun üstünlüğü prensibinin Cumhurbaşkanı tarafından içselleştirilmesi, somut adımlar atılması gerekiyor. Özgürlükler olmadan, problemleri teşhis etmeden, sorunlar üzerinde konuşmaya başlamadan tahlil kademesine geçmek mümkün değil. Hastalığın tedavisini konuşuyoruz ancak teşhisi konuşmak yasak. Hastalıktan bahseden herkes ağır yaptırımlarla karşı karşıya kalıyor.
– Evet, siz bir müddettir buna vurgu yapıyorsunuz. Erdoğan da siyasi istikrar ve itimat ikliminin değerine dikkat çekti. Fakat sonra sanki bir özeleştiri mi gelecek diye beklerken, bilakis “Demokratik ve ekonomik kalkınmanın temel kaidelerinden biri olan siyasi istikrarı kurumsallaştırdık” deyiverdi. Aslında iktidar da ne yapması gerektiğini biliyor; pekala, demokratikleşmede niçin zorlanıyor?
Zihniyet. Devletin en zirvesindeki yöneten kişinin yakın etrafının zihniyeti. Sahiden çoğulcu bir demokrasiye inanıyorlar mı? Nitekim devletin, her bir vatandaşın temel hak ve özgürlüklerini müdafaası gerektiğine inanıyorlar mı? Yoksa çoğulcu bir demokrasi değil de çoğunlukçu bir demokrasi mi var akıllarında? “Bana oy verenler bana kâfi, öbürleri hiç kıymetli değil, onları ötekileştirebilirim, hain ilan edebilirim. Bana oy verenlere takviye vereyim, yüzde 50+1’i cebime koyayım ve devam edeyim” mi diyor? Bunların izlerini çok açık görüyoruz.
– Lakin kamuoyu araştırmaları gösteriyor ki artık yüzde 50+1 de garanti değil…
50+1’i artık göremiyoruz, gerçek. Kararsız önemli bir kitle var. Fakat o çoğunlukçu demokrasi köşesine sıkıştıktan sonra tekrar o köşeden çıkıp da “toplumun geri kalan kısımların kucaklayayım” deme talihleri yok.
– Niçin?
Zira artık mevcut grup ve zihin dünyalarıyla rastgele bir hususta muvaffakiyet üretme bahtları yok. Muvaffakiyet üretemeyince fakat kutuplaştırarak, korkutarak oy toplama eğilimine giriyorlar. Dış güvenlik sıkıntılarıyla korkutuyorlar, az kalan özgürlük alanlarını da kaybetmekle korkutuyorlar. Cumhurbaşkanı’nın sık sık söylediği “CEHAPE zihniyeti” kelamının gerisinde “Bak, biz gidersek başörtüsü yasağı gelir; bak, biz gidersek imam hatipler kapatılır” üzere bir endişe yaratma fikri var. Bilhassa devletten toplumsal dayanak alan fakir kesiti de “Eğer biz gidersek bu takviyesi alamazsın” diye korkutuyor. Bu köşeye sıkışmaktır. Ellerinde tahlil üretecek takım yok. İhale yasası dediniz az evvel, dikkat edin metinler daima bir yönelimden bahsediyor. Kati bir duruş göremiyorsunuz. O denli alışkanlıklar oluştu ki bu süreçte vazgeçmesi mümkün değil. Nemalanma sistemi, önünde mahzur tanımaz. Halbuki yapması gereken çok kolay. Avrupa Birliği’nin 28 ülkesinde uygulanan mevzuatı gelip Türkiye’de uygulamak.
– O yasa uygulansa ihaleler beş müteahhide gitmez mi mesela?
Katiyen, daha rekabetçi olacak. Kamu alımları şu anda ivedi işler kapsamına alınıyor, yüklü olarak davet tarzı yapılıyor.
– İktidar, ihalelerin birebir firmalara gitmesiyle ilgili bu kadar tenkide maruz kalıyor ya… Bunu göğüslemek hangi çıkara hizmet için?
Bunlar doğal gayri resmi ve örtülü bağlantılar olduğu için açık biçimde “‘ilişki budur” demek kolay değil, fakat en küçük bir belediyede daha bu işlerde sistemin nasıl işlediği az çok belirli. Rekabetin oluşmamasından kaynaklanan bir rant varsa, yüksek maliyet varsa… Yüksek maliyet devletin maliyeti ancak yüksek sayı ihaleyi alanların eline geçiyor. Herhalde ihaleyi alan beş firmaya kalmıyordur diye düşünüyorum. Lakin devlette her şeyin kaydı, izi kalıyor. Hasebiyle yarın bunların hepsi açığa çıkar. Hukuk dışı işlerin olmaması lazım.
– Ekonomik büyümede birçok gelişmiş ülkeyi geride bıraktık mı gerçekten?
Büyüme bir bilmece. Yalnızca TÜİK’in açıkladığı sayıları bile yan yana koysanız büyük tutarsızlık var. TÜİK, “2019’dan 2020’ye istihdam azaldı” diyor. Yeniden TÜİK, “Çalışanların toplam çalışma müddetleri de azaldı” diyor. Pekala, çalışan sayısı düştüyse, çalışıyorum diyenlerin de çalışma mühleti düştüyse o ülkede nasıl büyüme olur? Gerçek büyüme diyorlar lakin açıkladıkları enflasyon gerçek enflasyon değil.
– Erdoğan, TÜİK’i alakalı kuruluş haline getireceklerini de açıkladı. Daha iyi mi olur?
Bağlı kurumlar vardır. Bir de bağımsız olduğu için ilgili/ilişkili dediğimiz kurumlar vardır. Mesela hukuken baktığınızda Merkez Bankası ya da kamu bankaları, BDDK, SPK, bakanlıklara dağıtılır ancak emir-komuta zincirinde yer almazlar. Örnek; ben bakanken Merkez Bankası 11 yıl benimle “ilgili” kuruluş olarak değerlendirildi lakin bağımsızdı. Mesela Merkez Bankası’nda diyelim lider yardımcılarından birinin vazife müddeti dolunca, onun atamasıyla ilgili hükümetten birilerinin atama sürecini başlatması gerekiyor. İşte o ilgili bakan oluyor. Biliyorsunuz beş yıldır TÜİK Lideri asaleten bile atanmadı. Vekâleten demek, “Seni oraya koyuyorum lakin yarın ipini çekebilirim” demek. Olağan atamayla iş bitmiyor, idare şekli da değerli. Ben ve Fazilet Beyefendi de ayrıldıktan sonra Merkez Bankası üzerinde çok önemli bir baskı oluşturuldu. Kanunda bir değişiklik yapılmadı fakat 2016 sonrası kararnamelerden birine bir unsur konuldu: Şayet rastgele bir kamu kurumu gayeleri tutturamazsa yöneticisi değiştirilebilir. Merkez Bankası liderlerinin vazife müddeti dolmadan misyondan alınması bu husus çalıştırılarak yapılıyor. Yoksa kanunda, “beş yıl için görevlendirilir, kimse dokunamaz” diyor. Lakin o kararnameyle Merkez Bankası lideri şayet Cumhurbaşkanı’nın kızdırırsa derhal vazifeden alınıyor. Bu türlü bağımsızlık olmaz.
– Piyasaların yansısını nasıl okumalı? İktisat paketi açıklandı, fonlarda dalgalanma oldu…
– Herkes “damat” derken, siz neden “akraba bakan” diyorsunuz?
Yani bugün damat olur, yarın oburu olur, nepotizm hastalığı yalnızca kayınpeder-damat bağı değildir. Daha genel manada akraba görevlendirmenin yanlış bir şey olduğunu vurguluyoruz. Damat diyerek tek bir kişiyi gaye alıyorsunuz, halbuki bizim burada sorunumuz yakın akrabanın bakan olarak atanması. İsterse en başarılı kişi olsun… Onu bile yapmaması lazım. En başarılı kişiyi bile yalnızca yakın akraba olduğu için oraya koyarsanız, o beşere da yazık. Ben bazen bakıyorum, damada yüklenme çok fazla oluyor. Onu görevlendiren kişi… güya onun hiç kabahati yokmuş üzere. Herkes damatla uğraşıyor, onu vazifeye getiren kim? Birinci milletvekili listesine konulurken bile “Yapmayın bunu, yanlış” dedik.
– Siz de mi?
Ben o vakitler kopuş sürecindeydim ancak biliyorum ki birinci milletvekili listesine konulurken o periyot yakın olan beşerler Tayyip Bey’e “Bunu yapmayın, bu çocuğa da yazık olacak, birinci kez bir unsurumuzu bozuyoruz” dediler. Kendisi çok ısrarcı oldu. O günkü başbakan mecbur kabul etmek zorunda kaldı. Bütün bu olanların faturasını tek bir bireye yıkmak hakikat değil. Onun için mesela bu Merkez Bankası rezervlerinin erimesi konusunda, “Taraflı cumhurbaşkanı, akraba bakan bir arada yaptılar” diyorum.
– Oraya gelelim o halde. “130 milyar doların siyasi hesabının verilmesi lazım” dediniz. Bu türlü bir paranın nasıl buharlaştığını da anlatır mısınız?
Biz buna “çarçur edilen para” diyoruz. Bunlar yüklü olarak Merkez Bankası’nın kendisi tarafından değil, öteki kurumlar tarafından devlete ilişkin döviz rezervlerinin satışıyla azalır. Merkez bankaları döviz satarak piyasaya müdahale edebilirler. Lakin bizim fiyat istikrarı odaklı para siyasetinde döviz satışı yalnızca süreksiz piyasa düzensizliklerini dengelemek için yapılır. Yoksa kurun düzeyini belirlemek maksadıyla yapılmaz. O vakit hür kur olmaz. Değerli olan gecelik ve haftalık faizleri gerçek yerde tutmaktır. Merkez Bankası’nın web sitesine bakın, 2014 yılına kadar bütün müdahalelerin şeffaf bir biçimde açıklandığını görürsünüz. MB liderleri değiştikten sonra baktık ki piyasaya hiç açıklanmadan, hem faiz düşük hem kur artmıyor üzere bir algı oluşturulmaya çalışıldı. Bu o denli bir tuzaktır ki bataklığa emsal. Çırpındıkça batarsınız. Nihayetinde ne oldu? Hedef kuru aşikâr yerde tutmaktı. Ama kuru yalnızca döviz satışıyla tutmaya çalışırsanız o vakit dövizi çarçur edersiniz. Türk Lirası hiç bu kadar kıymet kaybetmemişti. Sorun şeffaf olunmaması. Siyasi olarak hesap verilmeli.
– Adalet Bakanlığı’nın Adıyaman’da açtığı dokuz kişilik paklık vazifelisi takımı için 5 bin 217 kişi başvuruyor, 1143’ü üniversite mezunu. Bir yandan dayanışma elbette çok değerli, fakat ekmek askıda, mama askıda, fatura askıda… Hayatın bu kadar “askıda” olduğu bir devri hatırlıyor musunuz?
Fecî. İnanın içim cız ediyor. Türkiye’de yoksulluk intiharları başladı. Daha iki hafta evvel genel merkez binamızın yanındaki inşaatta bebeğine mama alamayan bir babanın intihar teşebbüsü oldu, bir arkadaşımız kendisini ikna etti de hayatına son vermekten kurtuldu. Esnaf borçlarını ödeyemiyor. Türkiye hiçbir vakit bu duruma düşmedi. Fırınlar biliyorsunuz marketlere ekmek dağıtıyor. Satılmayanlar da fırına iade ediliyor. Bayatlamış ekmekler… Soruyorum fırın sahiplerine, ne yapıyorsunuz diye. O bayat ekmeklerin özel müşterisi var. 30-40 kuruş daha azına almak için kuyruğa giriyorlar. Bu türlü bir şey yoktu Türkiye’de… Fakat bu gerçeği gören bir iktidar da kalmadı. Meseleleri inkâr ediyorlar. Sayın Erdoğan’ın esnaf ziyareti yapması kolay değil artık.
– Islahat paketinde 850 bin esnafın vergi ödemeyeceği hususunu gördük. Bu olumlu lakin değil mi?
Bu 850 bin kişi, yani kolay tarzda defter tutanlardan ne kadar vergi alınıyor biliyor musunuz? 234 milyon lira. Bölün 850 bin şahsa. Yıllık 275 lira. Esasen çok az vergi ödeyen kısımdan bahsediyoruz. Bunu büyük bir şeymiş üzere açıklıyorlar. Kira dayanağı veriyoruz diyorlar, o kadar dolaşıyorum, daha alabilen esnafla karşılaşmadım. “Başvurduk, alamadık” diyorlar. Doğal kaynak da yok, tükettiler. Merkez Bankası’nın rezervinin eksiye düşmesi felakettir.
İTTİFAKI SEÇİM KARARI ALINDIĞINDA KONUŞURUZ
– Deva Partisi, bir yılda hedeflediği noktaya gelebildi mi?
Teşkilatlanma etabımız ve büyük kongremizi yapmış olmamız nedeniyle artık seçime girme konusunda eşiği geçmiş bir partiyiz. Pandemi devrinde teğe bir temasla kendimizi anlatmamız bir ölçü kısıtlı oldu. Partiyle ilgili farkındalığı şimdi istediğimiz noktaya getiremedik. Öte yandan da farkında olan vatandaşlarımızın tavrı çok olumlu. Diyelim İzmir’de kimi partilerin rahat dolaştığı ilçeler vardır, daha güç dolaştığı ilçeler vardır. Bizde o denli bir şey yok. Her ilçeye rahat giriyoruz, güler yüzle karşılaşıyoruz. Diyarbakır, Urfa’da, Muğla’da, Manisa’da da o denli. Münasebetiyle DEVA Partisi’nin bir karşı tarafı yok, tepkisel bakan bir kitle yok. Çok değerli bir fırsat bizim için.
– Reaksiyon mi bekliyordunuz?
Emelimiz her bölüme rahatça ulaşabilmekti. Maksada ulaşmaktan memnunuz.
– AKP geçmişinizle ilgili oluşan soru işaretlerini giderebildiniz mi?
Birinci aylarda soruldu natürel fakat bugün prestijiyle beşerler anlamış durumda. Takımımızı gördükçe bakıyorlar ki her siyasi partiden, her görüşten insan var.
– Partinizi nerede konumluyorsunuz?
Pek çok kesiti yatay kesen sorun alanlarıyla ilgileniyor, tahlil üretiyoruz. Orijinal bir siyasi kimlik inşa ediyoruz. Merkezin sağı, liberal, merkezin solu, muhafazakâr üzere yerlere oturmuyoruz. Her kesite hitap ediyoruz, o denli yola çıktık. Bize istekli olmak için başvuran 18 bin kişi, web sitemiz üzerinden ankete karşılık verdi. Yüzde 30’u daha evvel AKP’ye, yüzde 20 CHP, yüzde 10 HDP, yüzde 10 MHP, yüzde 10 DÜZGÜN Parti’ye oy veriyormuş. Yüzde 20 de hiçbir partiye oy vermemiş. Coğrafya dağılımı tüm Türkiye… Partiye gençlerin ilgisinin çok yüksek olduğunu da söyleyebilirim.
– Ufukta bir erken seçim görüyor musunuz?
Teknik olarak baktığımızda erken seçim Cumhurbaşkanı’na bir periyot daha hak veriyor. Münasebetiyle benim varsayımım, vaktinden bir ölçü evvel seçim yaparak bir periyot daha kendine hak kazandıracak bir formül izleyeceği. Ancak ne kadar erken? Ülke herhalde bu kadar sıkışmış durumdayken Cumhurbaşkanı’nı elindeki gücü riske atmayacaktır diye düşünüyorum. Seçim yasası, siyasi partiler kanunuyla, barajla oynayarak sanki oyunun kurallarını değiştirebilir miyiz diye bakıyorlar. Bir sorun da bizi ölçemiyorlar.
– Bu onların hareket kabiliyetini etkiliyor mu?
Elbette. Ölçemedikleri için ne yapacaklarına karar veremiyorlar. Barajı ne yaparsak Deva Partisi’ni engelleriz mesela. İttifakla ilgili neleri düzenleriz ki Deva Partisi’ni engelleriz? Rasyonel olan 2022’de seçim… Ancak bir küçük ortak var biliyorsunuz. Takviyesini çektiği anda hükümetin sürdürülebilirliği kalmaz.
– İttifak içinde yer almıyorsunuz lakin bir yandan da ittifaka yakın duruyorsunuz…
Kuruluşumuzdan sonra tüm siyasi partilerle diyalog içinde olmaya çaba ettik. Bütün siyasi partilerle bayramlaşmak için adım attık, iktidardan ret, muhalefetten kabul aldık. Pandemi nedeniyle Zoom üzerinden bayramlaştık. Biz siyaseti arbede üzerinden değil, diyalog üzerinden yürütmek istiyoruz. Fakat iktidar kapıyı kapattı. Gerisinden geçen sene “güçlendirilmiş parlamenter sistem” çalışması başlattık. Genel merkezimizi açtıktan sonra muhalefet partileri ziyaretimize geldi, onlara çalışmamızdan bahsettik. Sizin de varsa çalışmanız, arkadaşlarımız konuşsun dedik. Partilerin bu mevzuda görevlendirdiği bireyler en az bir kere görüştüler… Kim, ne hazırlamış, istişare ettik.
– Diyelim yarın seçim oldu, tüm bu çalışmalarınızı bir mutabakat olarak seçmene duyuracak mısınız?
Mutabakata ulaşabilir miyiz bilmiyorum. Bütün partiler bir ortada çalışmıyoruz. İkili görüşmeler bunlar…
– Niçin bir ortaya gelmiyorsunuz?
Bu kadar erken bir etapta bir ittifak imajının hakikat olmayacağını düşünüyorum.
– Niye?
– Pekala, ittifaklarla ilgili kararınızı ne vakit vereceksiniz?
Seçim kararı alındığında… Ancak olumlu-olumsuz, hangi ittifakla bilemiyorum.
– Hakikaten bir öngörünüz yok mu?
Yok, zira işler çok çabuk değişiyor. Siyasi partiler ortasındaki diyalog çok değerli. Birbirimizi manaya idmanı çok kıymetli. Siyasi partiler de değişiyor, yeni partiler kuruluyor. Ayrılmalar oluyor, işler de değişiyor. İnanç de çok kıymetli. Bir baht paydaşlığı yapılacak karşılıklı inanç de çok kıymetli. Birbirlerini tanımadan, anlamadan bu itimadı nasıl sağlarsınız. Daima form değiştiriyor siyasi partilerimiz, evrile evrile gidiyor. Bir yıl evvelki durumla bugünkü durum farklı, muhtemelen bir sene sonra da biraz daha değişir. O gün geldiğinde, günün koşullarında değerlendireceğiz. Bugünden ismini koymayı hakikat bulmuyoruz.
– Ya HDP’nin kapatılması?
İlkesel olarak parti kapatmalara karşıyız. Bu yalnızca bizim değil Cumhurbaşkanı’nın da daha evvel tekraren ortaya koyduğu bir bakış açısıdır. Tutarsızlık orada esasen. Vaktinde tekraren kapatılmış bir partinin içinden çıkıp da diğer partileri kapatma eğiliminde olması da büyük bir tutarsızlıktır.
– Orada MHP’nin kararlılığı görülüyor…
Küçük ortağın sıkıntısı onlar da hiçbir şey üretemiyorlar. Bugüne kadar Türkiye’nin hangi problemini çözmüşler ki? Desinler ki sayın Bahçeli’nin Türkiye’ye şöyle bir yararı var… Bu türlü bir şey yok. Küçük ortağa daima büyük düşmanlar gerekiyor. Düşmanlık üzerinden beslenen bir siyasi yaklaşımdan kelam ediyoruz. Birilerine saldırarak, hakaret ederek kendi kimliklerini tanımlamanın Türkiye’ye bir yararı yok. Biz ilkesel olarak parti kapatmalara karşıyız ancak demokratik dünyada parti kapatmalar sıfırdır diye bir şey yok. Bizim kendi özelimize baktığımızda, burada kıymetli olan siyasetin demokratik ve yasal bir tabanda ilerliyor olması. Münasebetiyle Türkiye’de hiçbir siyasi partinin üzerinde kimi örgütlerin gölgesi dolaşmamalı. Buradaki ikaz o örgütleredir. Türkiye, meselelerini yasal demokratik siyasetle çözebilecek olgunluktadır.
– Suriyeliler vatandaş yapılacak deniyor, bir seçim stratejisi mi?
Beyhude efor. Şu anda hükümetin süratli bir biçimde yapması gereken kendi vatandaşının sıkıntısını çözmek. Bunu yapmayıp diğer ülkeden gelenleri vatandaş yapıp onlardan gelen oylarla varlığını sürdürmeye çalışacaksa hiç uğraşmasın, bunlar beyhude. Oradan geleceğin çok fazlasını öbür tarafta kaybeder. Büsbütün kendi şahsi bekası kederine düşmüş bir idare zihniyetiyle karşı karşıyayız. İktidar devam etsin de… Bu türlü baktığınızda bu ülkenin meseleleri tahlil üretemezsiniz. Oradan gelecek dayanağa bel bağlarsanız, Türkiye Cumhuriyeti vatandaşları ne düşünecek! Onlar cepte diye mi düşünüyorlar? Şu anda ülkemizde olan Suriye vatandaşlarının bir an evvel kendi ülkelerinde huzur ve refah içinde yaşayacakları bir ortamı sağlamak için uğraş gösterilmeli.
DOSTUM SİSİ’YE HAKİKAT MASRAF BU İŞ
– Çavuşoğlu açıkladı, Mısır’la diplomatik seviyede temaslarımız başladı. AKP geri adım mı attı? Sisi n’oldu?
Dış siyasette iki kıymetli taşıyıcı sütun vardır: Biri prensipler ve pahalar sütunudur. İkincisi de ulusal çıkarlardır. Kuşkusuz bizim ülke olarak unsur ve pahalar açısından baktığımızda demokrasiden yana bir duruş ortaya koymamız lazım. Şayet insanların, sivillerin hayatı kelam hususuysa orada bir telaş duymamız lazım. Yalnızca ulusal çıkardır diye on binlerce insanın hayatını kaybedeceği bahiste gözünüzü karartarak hareket ederseniz, bu gerçek değil. Bir yandan da çıkarlar, sabit büyüklükte bir pastayı paylaşmak değil. Pastayı nasıl büyütürsünüz, herkes nasıl kazanır, kıymetli olan odur. Bu türlü baktığımızda Türkiye’nin uzun vadede yazgı iştiraki yapacağı bölgelerde natürel ki demokrasi, hak ve özgürlükler, hukukun üstünlüğü çok değerli. NATO ittifakının ruhunda da bu vardır. Demokrasinin işlemediği ülke yoktur. Demokrasinin kalitesi aşikâr bir yere geldiğinde ülke daha öngörülebilir oluyor. Lakin tek adam sistemi varsa öngörülemez oluyor. Bir kişinin dürtüleri, tutumu ülkenin her şeyini değiştiriyor. Bu, Türkiye demokrasinin olmadığı ülkelerle hengameli olmalı manasına gelmiyor. Kaldı ki şu andaki hükümetin, daha doğrusu Erdoğan’ın önemli bir tutarsızlığı olduğunu görüyoruz. Dostum diyerek sarıldığı önderlerin pek birçoklarının ya bir monarşinin başında olduğunu görüyoruz ya da bir diğer otokratik sistemin başında olduğunu. O denli bakınca, Mısır’la münasebetlerdeki bu soğuk halin hiçbir tutarlılığı yok. Hüsnü Mübarek Mısır Cumhurbaşkanı iken Mısır ile Türkiye’nin ilgileri kopuk muydu? Sayın Erdoğan, “Ben onun elini sıkmam, masasına oturmam” diyor muydu? Tam aksine biz Mübarek cumhurbaşkanı iken Doğu Akdeniz konusunda Mısır ile ilgili görüşmelerimizi çok ilerletmiştik. En uzun kıyı şeridi olan ülke Mısır ve Türkiye. Mısır ile Türkiye anlaştığı vakit bütün bu coğrafyanın şekillenmesine yardımcı olur ve her iki ülkenin çıkarları da maksimize edilmiş olur. Şahsen kaç kez Sayın Mübarek’in odasında haritalar üzerinde çalışma yaptık. Biz bunu yaptığımızda “Diğer ülkelerle daha iyi anlaşırız ve Doğu Akdeniz’in tümünde istikrar istiyorsak bunun iki ülkesi Mısır ve Türkiye’dir” dedik. Sonra Arap Baharı oldu, Mursi geldi. Onların da devlet deneyimi eksikliği vardı. Artık yeni bir idare var. Türkiye, Mısır’dan uzak durdu, ne oldu? Ülkenin çıkarları Doğu Akdeniz’de çok büyük ziyan gördükten sonra mı Sayın Erdoğan’ın aklına geliyor da “Darbeci Sisi” oluyor, “Dostum Sisi”. Yarın görürsünüz Dostum Sisi’ye hakikat masraf bu iş. Gitmezse de tüm ülkeler bir ortaya gelir, Türkiye haklı olduğu yerde haksız duruma düşer ve Doğu Akdeniz’deki ulusal çıkarlarımız büyük ziyan görür.
– Esed, Esad olur mu?
Oradaki durum biraz daha farklı. Öncelikle Suriye’nin uzun vadede nasıl bir ülke olarak şekilleneceği çok belirleyici. Pek çok ülke bu son periyotta tavır değiştirdi. Pek çok ülke Esad’sız bir ülkeye nazaran planlarını yaparken artık Esad’ın içinde olduğu senaryolar konuşulmaya başlandı. Burada kıymetli olan bir ülkenin dış siyasetinin tek bir kişinin dürtüleriyle şekillenmemesi. Bu ülkenin yetişmiş, deneyimli diplomatları var. Hem istihbarat hem asker bürokrasisinde çok değerli insanları var. Teknik kapasiteyi sonuna kadar kullanması ve Türkiye’nin yeni fotoğrafa bakarak bir Suriye stratejisi oluşturması lazım. Maksat da kesinlikle en kısa vakitte Suriye’de istikrarın ve barışın sağlanması olmalı.
– Kürdistan haritalı Papa pulu için diyecekleriniz?
Bunlar yeni değil. 20 sene öncesine gidin, ortada haritalar çıkar. Hiçbir değeri harbiyesi yoktur. Türkiye’nin özgüveni ne kadar yüksekse bu haritalar da o kadar gündeme gelmez. Özgüveni düşük olduğunda bu haritalar sıkıntı olur.
Cumhuriyet
