Anayasa Mahkemesi (AYM), 3 Mart’ta Resmi Gazete’de yayımlanan kararıyla Toplumsal Sigortalar Kanunu’nun (SSK) mülga 62. unsur birinci fıkrasındaki “çalıştığı işten ayrıldıktan sonra” ibaresini anayasaya karşıt bularak iptal etti. Bu, emeklilik hakkını kazanan çalışanın SGK’den maaş talebinde bulunabilmesi için çalıştığı işten ayrılma kuralının iptali manasına geliyor.
YARGIDA EN AZ 2 YIL
AYM’ye itiraz için müracaat yapan Yargıtay Hukuk Genel Şurası, düzenlemenin çalışma hak ve özgürlüğünü ihlal ettiğini ileri sürerken, AYM de kararında emekli maaşı bağlanacak emekçinin tahsis taleplerine SGK’nin en geç 3 ay içinde yazılı cevap verilmesinin öngörüldüğünü hatırlattı ve sigortalının yaşlılık aylığı talebinde bulunabilmesi için işten ayrılması gerektiği gözetildiğinde bu kuralın, çalışanın 3 aylık devirde rastgele bir gelir elde edememesine yol açacağını vurguladı. Fakat iptal kararının akabinde uzmanlar ve sendikacılar ortasında “peki, çalışanın kıdem tazminatı ne olacak?” tartışması başladı.
Zira olağanda bir emekçinin emekliliği geldiğinde, dilekçesi verilir, işten çıkışı yapılır, SGK’ye başvurulur ve 3 ay sonra emekli maaşı bağlanırdı. Ayrıyeten kıdem tazminatı emekçiye ödenirdi. Çalışmaya devam etmek isteyenlerin de yine işe girişi yapılırdı. Fakat AYM’nin kararından sonra bu emekçi işten ayrılma dilekçesi vermeyeceği için olağanda kıdem tazminatını alamaz. Ayrıyeten patron son periyotta olduğu üzere “Kod 29” kapsamında “ahlak ve iyi niyet kurallarına uymadığı” gerekçesiyle işçiyi işten atabilir ve tazminat en azından yargı süreci sonuna kadar yanar. Bu durumda kıdem tazminatının nasıl korunacağı kıymetli belirsizlik içeriyor. Emekçi, yargıya başvurabilir lakin o da 2 yıl sürer.
Yeniden, AYM yalnızca SSK’de iptal kararı verdi. Kıdem tazminatı ise İş Yasası ve Yargıtay kararları ile teminat altında. AYM kararında İş Yasası’yla temas kurmadığı için patron haksız biçimde kıdem tazminatını ödemezse personel yargıya başvurur ve tazminatını alabilir. Bu nedenle iptal kararının kıdem tazminatı için bir sonuç doğurmağı vurgulanıyor fakat yargı süreçlerinin uzunluğu telaş kaynağı.
BİRİKMİŞLER NE VAKİT ÖDENECEK?
Bir öteki tartışma ise emekliliği gelen lakin işten ayrılmayan ve kıdemini almayan bir emekçinin, bir mühlet sonra “artık işten ayrılmak istiyorum” demesi halinde tazminatın ne olacağıyla ilgili yaşanıyor. Patron, personelin bu talebine “hayır, olmaz” derse, emekçi buna karşılık daha evvelden hak ettiği kıdem tazminatını almak isterse ve tekrar patron “ben seni işten atmıyorum” derse ne olacak? Emekçi kendi isteği ile ayrıldığına nazaran tazminatını alamayacak mı? Süreç yeniden uzun süren yargıya mı taşınacak?
Ayrıyeten emeklilik süreçleri SGK’de genelde 3 ay sürüyor, sonrasında birikmiş maaşlar da ödeniyor. Bu karardan sonra “zaten personel maaşını almaya devam ediyor, 3 aylık birikmişi de sonra verelim” denirse ne olacak?
Cumhuriyet
