Kars’a 42 kilometre uzaklıkta, Türkiye-Ermenistan hududu üzerindeki yüzyıllar boyunca farklı kültür ve medeniyetlere beşiklik etmiş, tarihin en büyük hazinelerinden biri olan Ani Ören Yeri, Temmuz 2016’da Unesco Dünya Kültür Mirası Listesi’nde yerini aldı. Merkeze bağlı Ocaklı köyü sonları içinde yer alan Anı Ören Yeri, Türkiye- Ermenistan hududunu ayıran Arpaçay ırmağının batı yakasında Türkiye hudutları içinde volkanik bir tüf katmanı üzerine kurulmuş ortaçağ kentidir. Ören yeri Anadolu’ya İpek Yolu’ndan girişte birinci konaklama merkezi olduğundan tıpkı vakitte bir ticaret merkezi, bölgenin zenginliği de buradan gelmektedir. Ani’nin en eski tarihinin M.Ö. 5000 yıllarına kadar uzandığı düşünülmektedir. Bugünkü ören yerini oluşturan iç kale M.S. 4’üncü yüzyılda Kars kentine ismini veren Karsaklılar tarafından yaptırılmıştır. Ören yerinin dış cephe surları Bagratlı Hükümdarı Aşot tarafından M.S. 964 yılında yaptırılmaya başlanmış, daha sonra Kral 3’üncü Sembat 978 yılında 2’inci destek sur sistemini yaptırmış, 1064 yılında Selçuklu Sultanı Alparslan’ın Ani’yi fethetmesinden sonra Ani Beyefendisi olan Ebu’l Menuçehr 1064-1072 ortasında 3’üncü sur sistemini yaptırmıştır. Günümüzde 78 hektar büyüklüğündeki bir alan üzerine kurulmuş olan Ani Ören Yeri 4,5 kilometre uzunluğundaki dış cephe surları, sur içindeki antik kentte bulunan cami, kilise, hamam, saray, kervansaray, köprü ve bunun üzere yapılardan oluşmuş 21 tescilli taşınmaz ile birlikte, arkeolojik sit alanı olarak duyuru edilmiş bölgemizdeki en değerli ören yeridir.
TARİHE SAYGISIZLIK
Dünyanın her yerinden ziyaretçilerin geldiği Ani Ören yerindeki tarihi yapıtlar, kimi ziyaretçiler tarafından duvarlarına yazılan ve kazılan yazılarla berbat imgelere sahne oluyor. Terhis olanların, evlenenlerin, nişanlananların ziyaret ettikleri tarihlerin yazıldığı duvarlarda kalp fotoğraflarının bolluğu da dikkat çekiyor. Boya ve tebeşirlerle yazılan yazıların yanında kimilerinin ise taşları kesici aletlerle oyarak isimlerini yazdığı görülüyor.
Hassas ziyaretçiler, tepkilere neden olan bu yakışıksız yazıların temizlenmesi ve bir daha bu çeşit yazıların yazılmasına müsaade verilmemesini istedi. Ani’yi ziyaret edenlerden Sebahat Güneş, insanların ziyaretleri sırasında duvarları böylesine yazılarla kirletmesinin akıl alır üzere olmadığını belirterek, “Duvarların her yanına yazılar yazmışlar. Bu çeşit teşebbüsler çok yanlış. Sahiden de yapmamaları gerekiyor. Yazı yazarak duvarları mahvetmişler. Kaç gündür bu bölgeyi geziyoruz tüm binalarda bu yazılardan var. Hem kendimiz bu türlü şeyler yapmayalım hem de çocuklarımızı uyaralım. Tarihimizi bu türlü zedelemeyelim. Zira burayı ziyarete gelen turistlere makûs örnek oluyor” diye konuştu.
SAHİP ÇIKALIM
Kafkas Üniversitesi Sanat Tarihi Kısım Lideri Dr. Öğretim Üyesi Muhammet Aslan da, “Maalesef ülkemizin her yerinde olduğu üzere Ani’deki anıtsal yapıtlarda de ziyaretçiler tarafından duvarlara yazılan yazılar mevcut. Buna vandalist bir anlayış diyemiyoruz. Bu büsbütün bilinçsizliktir. Yani insanlarımız bu yapıtların tarihi kültür varlığı olduğu şuurunda olmuş olsalar bu türlü bir şeyle karşılaşmayız. Ancak maalesef yan yana iki duvar düşünün biri yeni oburu eski olsun, tarihi olsun. Yeni olan duvara kimse bir şey yazmaya kıyamaz fakat başkası eski diye buna tuttuğu ekibi, aşkını yahut ideolojisini bu taşlara müellif. Halbuki eski olan değerlidir. O yüzden biz buradan bütün vatandaşlarımızı bilinçlenmeye, tarihi ve kültür varlıklarımıza nasıl yaklaşmamız gerektiği konusunda bilinçlenmeye davet ediyoruz” dedi.
Cumhuriyet
