Türkiye’de salgın şartlarında bakım iktisadının durumunu ele alan, UNDP’nin dayanağıyla İstanbul Teknik Üniversitesinden (İTÜ) iktisat profesörü İpek İlkkaracan ve Ankara Üniversitesinden Emel Memiş’in KONDA ile yürüttüğü saha araştırmasının sonuçları, karantina şartlarının bayanlar ve erkeklerin fiyatsız iş yükünü artırdığını gösterdi.
Tu¨rkiye’nin her bölgesinden 2 bin 407 şahısla yapılan anket sonucuna nazaran, okulların kapanması, çocuk, yaşlı ve hasta bakım muhtaçlıklarının artması, piyasadan tedarik edilen tu¨ketim unsurlarıyla hizmetlere erişimin kısıtlanması hane içi u¨retim ve bakım emeğine yönelik daha evvel gibisi göru¨lmemiş bir talep artışına yol açtı.
Bayanlar, hem hane içi u¨cretsiz alanda hem de u¨cretli çalışma alanında iş saatlerinin artmasıyla bu talep artışına yanıt veren temel aktörler oldu.
BAYANLAR 4 KAT DAHA FAZLA FIYATSIZ EMEK HARCADI
Covid-19 salgınına karşı uygulanan konutta kalma önlemleriyle artan iş yükünün büyük kısmını omuzlayan bayanlar, bu süreçte erkeklerin 4 katı daha fazla u¨cretsiz emek harcadı.
Bayanların u¨cretli ve u¨cretsiz alanları kapsayan toplam iş yu¨kleri de erkeklerden daha yu¨ksek du¨zeyde gerçekleşirken, bilhassa iş yerinde çalışmaya devam eden bayanlar için toplam çalışma müddeti günde 10 saatin üzerine çıktı.
Araştırma, Covid-19 salgınıyla birlikte erkeklerin fiyatsız çalışmaya ayırdıkları vaktin da değerli seviyede arttığını gösterdi.
Salgın nedeniyle konuttan u¨cretli çalışmaya geçen erkeklerin hane içi u¨cretsiz çalışma su¨resinde, ku¨resel salgın öncesine oranla 5 kat artış meydana geldi.
İŞ YÜKÜNDEKİ ARTIŞ BAYAN İSTİHDAMINI OLUMSUZ ETKİLEYEBİLİR
İTÜ İşletme Fakültesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. İpek İlkkaracan, salgın şartlarıyla iş yükündeki artışın sürdürülebilir olmadığını ve bunun bayan istihdamını olumsuz etkileyebileceğini söyledi.
Artan iş yükünün bayanların ömür kalitesini düşürecek ve ekonomik alandaki eşitsizlikleri derinleştirecek bir öge olduğunu belirten İlkkaracan, “Bu iş yükü altında bayanlar işten ayrılmayı tercih edebilir, sıhhatleri bozulabilir, eşleri tekrar istihdama döndükten sonra ‘Yoruldum’ diyerek işlerini bırakabilir” dedi.
İlkkaracan, salgın sürecinde konuttan çalışmaya başlayan erkeklerin mesken işlerine katkılarının da önemli biçimde arttığına dikkati çekerek, şöyle konuştu:
“İş ve hayat istikrarını bir ortada yürütmeye yönelik birtakım şartlar sağlandığında erkeklerin de aslında konut işi yaptığını, çocuk ve yaşlı baktığını, yemek pişirdiğini, çamaşır yahut bulaşık yıkadığını, bunları yapabilme kapasitesinin bulunduğunu yani kültürel blokların çok güçlü olmadığını görüyoruz. Bu bir zihniyet sıkıntısı deniyor ya aslında salgınla gördük ki birçok erkek şartların getirdiği yorgunlukla bu işleri yapmıyor.”
İŞ VE ÖMÜR ISTIKRARININ SAĞLANMASI İÇİN DÜZENLEME TALEBİ
İlkkaracan, iş ve hayat istikrarının sağlanması için iş gücü piyasası ve çalışma saatlerinin tekrar düzenlenmesi gerektiğini lisana getirdi.
Bayanların fiyatlı müsaadeden faydalanma oranlarının da erkeklere nazaran daha düşük olduğunu vurgulayan İlkkaracan, okulların kapanması ve bakım gereksinimlerinin artmasıyla istihdamdaki bayanların büyük çoğunluğunun meskenden çalışmaya başladığını yahut fiyatsız müsaadeye ayrıldığını, erkeklerin ise fiyatlı müsaade aldıklarını söz etti.
İlkkaracan, çocuk, yaşlı, engelli ve hasta bakım hizmetlerinin kaliteli ve erişilebilir hale gelmesi gerektiğinin altını çizerek, ekonomiyi canlandırmaya yönelik hayata geçirilen paketlerin kıymetli bir kısmının da toplumsal bakım hizmetlerine ayrılması gerektiğini bildirdi.
İpek İlkkarcan, “Sosyal bakım hizmetlerine kamu tarafından yapılacak yatırımlar önemli bir istihdam yaratma ve ekonomiyi canlandırma kapasitesine sahip” değerlendirmesinde bulundu.
Cumhuriyet
