Yeni tip koronavirüs salgını (Covid-19) nedeniyle birinci kere videokonferans yoluyla düzenlenen dorukta, önderler Suriye’de siyasi birlik, toprak bütünlüğünün değerine vurgu yaptı. Öte yandan Suriye petrolünün yasadışı aktarımına, gelirlerine el konulması kınandı. Suriye’de ABD ile desteklediği terör örgütü YPG/PYD’nin petrol nahiyelerindeki konuşlanması tartışmaların merkezinde.
Içtimaya Cumhurbaşkanlığı Külliyesi’nden katılan Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Rusya Devlet Lideri Vladimir Putin ve İran Cumhurbaşkanı Hasan Ruhani ile videokonferans tekniğiyle görüştü. Tepe yaklaşık 1.5 saat sürdü. Erdoğan’a, Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu ve Ulusal Savunma Bakanı Hulusi Akar eşlik etti. Erdoğan, tepenin açılışında yaptığı konuşmada, “Türkiye’in esas önceliği, Suriye’de siyasi ve toprak bütünlüğünü sağlamak, alanda barışı tesis ederek çatışmaya kalıcı siyasi tahlil bulmak” tabirlerini kullandı. İran Cumhurbaşkanı Ruhani, “Suriye için askeri tahlil seçeneği bulunmuyor” açıklamasını yaptı.
ABD’YE REAKSIYON
Rusya Devlet Lideri Vladimir Putin ise dokuz yılı aşkın müddettir devam eden iç savaşın sona ermek üzere olduğu ve tekrar yapılandırma çalışmalarının gündemde olduğu Suriye’ye yeni yaptırımlar getiren ABD’ye reaksiyon gösterdi. “Bu yaptırımlar Suriye halkının acı çekmesini amaçlıyor” dedi.
Doruğun akabinde ortak bildiri yayımlandı. Bildiride, “Devlet Yöneticileri, Suriye meydanındaki mevcut durumu ele almış, 16 Eylül 2019’da Ankara’daki son içtimalarından sonra kaydedilen gelişmeleri gözden geçirmiş ve mutabakatları ışığında üçlü eşgüdümü artırma cihetindeki kararlılıklarını yinelemişlerdir. BM Şartı’nın gaye ve unsurlarının yanı sıra Suriye Arap Cumhuriyeti’nin egemenliğine, bağımsızlığına, birliğine ve toprak bütünlüğüne olan kuvvetli taahhütlerini vurgulamışlardır” denildi.
Bildiride başkaca “Liderler Suriye’nin kuzeydoğusundaki durumu ele almış, bu kesimde güvenlik ile istikrarın lakin devletin egemenliğine ve toprak bütünlüğüne hürmet temelinde sağlanabileceğini vurgulamış ve bu doğrultuda uğraşlarını koordine etmede anlaşmışlardır. Suriye Arap Cumhuriyeti’ne ilişkin olması gereken petrol gelirlerine yasadışı formda el konulmasına ve aktarım edilmesine yönelik itirazlarını beyan etmişlerdir” tabiri bölge aldı. Önderlerin İsrail’in Golan işgaline de karşı çıktığı belirtildi.
İDLİB VURGUSU
Öte yandan görüşmede, Suriye’nin cihatçılar tarafından denetim edilen son vilayeti İdlib’deki durumun etraflıca gözden geçirildiği kaydedildi. Başkanların “İdlib’de bütün mutabakatların tüm ögeleriyle hayata geçirilerek alandaki sükunetin temininin gerekliliğini” vurguladığı bildirildi. Rusya, Türkiye ve İran hattında ilan edilen “gerilimi azaltma bölgeleri” uzlaşısı kapsamındaki İdlib’de Suriye ordusunun operasyonu ve cihatçıların karşı hücumlarıyla birlikte tansiyonun yükselmesi üzerine Moskova-Ankara hattı harekete geçmişti. Astana ortağı iki devletin başkanlarının geçen mart ayında ateşkes ilan etmesiyle azalan çatışmalar, geçen ay yine baş göstermişti.
Putin, tepede yaptığı konuşmada bu sürece ait gelişmeleri de aktardı. “Türk dostlarımızla birlikte İdlib ile ilgili 17 Eylül 2018’de varılan Soçi mutabakatı ve ona 5 Mart’ta ek edilen protokolün hayata geçirilmesi gayesiyle sıkı bir halde çalışmaya devam ediyoruz. Elbette, tüm sıkıntılar çözülmedi. Her şey yapılmadı. Gelgelelim gösterilen uğraşlar sonuç getiriyor. Mesela, ateşkesin ilan edilmesiyle İdlib’de durum değerli ölçüde dengelendi” halinde konuştu.
Rusya ve Türkiye’nin uzlaşma kapsamında ortamdaki stratejik M-4 karayolunda yürüttüğü ortak devriye faaliyeti ise sürüyor. Ulusal Savunma Bakanlığı, ortak devriye faaliyetinin 19’uncusunun dün muvaffakiyetle gerçekleştiğini duyurdu.
Cumhuriyet
