UNESCO’nun Dünya Kültür Mirası listesinde bulunan Ayasofya’nın Danıştay’ın 1934 tarihli müze kararını bozması ve akabinde açıklanan Cumhurbaşkanlığı Kararı ile camiye çevrilmesi başta Yunanistan, ABD, Avrupa Birliği ve Rusya olmak üzere memleketler arası yekunda reaksiyonla karşılandı. Yabancı basın da karara geniş nokta ayırdı.
BBC Türkçe’nin aktardığı habere nazaran ABD Dışişleri Bakanlığı, karardan ötürü “hayal kırıklığına” uğradığını söyledi.
Bakanlık Sözcüsü Morgan Ortagus, “Türk hükümetinin Ayasofya’nın statüsünü değiştirme kararından hayal kırıklığı duyuyoruz. Türk hükümetinin Ayasofya’yı tüm ziyaretçilerin girişine açık tutma kararlılığının sürdüğünü anlıyor ve bu mekana herkesin hiçbir külfete uğramadan erişimini sağlama planlarını duymayı merakla bekliyoruz” dedi.
Mevzuyla ilgili açıklama yapan bir öbür kurum da AB oldu.
AB Dış Bağlantılar ve Güvenlik Siyaseti Yüksek Temsilcisi Josep Borrell, bu kararın “esef verici” olduğunu söyledi.
Borrell, “Danıştay’ın çağdaş Türkiye’nin en kıymetli kararlarından birini bilakis çevirme kararı ve Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın bu anıtı Diyanet’in idaresine bırakma kararı esef vericidir” dedi.
DIŞ BASINDA AYASOFYA KARARI
İngiliz Guardian gazetesi, Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın Ayasofya’yı camiye çevirme kararının siyasi olduğunu, milletlerarası reaksiyon çekmiş olsa da kendi muhafazakar kitlesini çok mutlu ettiğini yazdı.
Guardian haberinde Ayasofya’nın camiye çevrilmesiyle ilgili yapılmış olan farklı kamuoyu yoklamalarına da konum verdi; “Hükümete yakın bir gazetenin kamuyo yoklamasına nazaran Türklerin yüzde 73’ü Ayasofya’nın camiye çevrilmesini destekliyor. Metropoll araştırma şirketinin araştırmasına nazaran ise halkın yüzde 44’ü Ayasofya konusunun dikkati istenilmeyen giden iktisattan saptırmak için gündeme getirildiğine inanıyor”
New York Times da kararın milletlerarası “sansasyon” yaratabileceğini yazdı. Gazete Ayasofya’yı camiye çeviren Cumhurbaşkanlığı kararının, Danıştay’ın kararını açıklamasının akabinde “dakikalar içinde” alındığına dikkat çekti. Gazetede başkaca Ayasofya’nın müze olarak “son 80 yıldır ahenk ve Türkiye’nin kuruluş unsurlarından biri olan laikliğin sembolü olduğu” söz edildi.
Financial Times ise Ayasofya’nın dünyanın en kıymetli Bizans Hristiyan mimari örneklerinden biri olduğuna vurgu yaptı. Haberde İslam’da insan ve hayvanların resmedilmesinin yasak olduğu hatırlatılarak, sanat tarihçilerinin, Ayasofya’nın camiye çevrildikten sonra içindeki büyüleyici mozaik ve fresklerin seyre örtük hale getirilmesinden telaş ettikleri belirtildi.
Telegraph gazetesi ise bu kararı Atatürk’ün laik ve yüzü Batı’ya dönük Türkiye vizyonundan geri götüren adımlardan biri olarak yorumladı.
Yunan Ekathimerini gazetesi ise Ayasofya ile ilgili haberlere geniş taraf ayırdı. Yunanistan Başbakanı Kiryakos Miçotakis’in kınama iletisini yayımlayan gazete Miçotakis’in, 2005 yılında Medeniyetler İttifakı için çalıştığını hatırlattığı Türkiye’nin artık aykırı tarafa gitmeyi seçtiğini söylediğini aktardı.
Londra merkezli Arapça ve İngilizce yayın yapan Asharq Al-Awsat da, Ayasofya’nın camiden müzeye çevrilmesinin Osmanlı İmparatorluğu’nun küllerinden doğan yeni Türkiye Cumhuriyeti’nin en değerli ıslahatlarından biri olduğu belirtti. Haberde ayrıyeten Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın son yıllarda Osmanlı’nın Bizans’ı yendiği savaşlara büyük kıymet atfederek, İstanbul’un fethinin gösterişli merasimlerle kutlandığı aktarıldı.
Cumhuriyet
