Anayasa Mahkemesi (AYM), İstanbul’da YÖK protestosunu takip ederken polisin müdahale ederek aksi kelepçeyle beklettiği gazeteci Beyza Kural Yılancı’nın basın ve söz özgürlüğü hakkının ihlal edildiğine karar verdi.
Anayasa Mahkemesi’nin kararı İrtibat Başkanlığı’ndan basın kartını alamayan, fakat faal olarak mesleğini yürüten basın mensupları açısından da büyük ehemmiyet taşıyor.
Gazeteci Beyza Kural Yılancı, 5 Kasım 2015 tarihinde YÖK’ün kuruluşunu protesto etmek isteyen öğrencilerin hareketini takip etti. Sivil polis, öğrencilere müdahale edilirken, “çekim yaptığı sırada basın vazifelisi olduğunu bildirmesine rağmen” gazeteci Yılancı’yı da zıt kelepçe takarak alanda bekletti. Polis, çalıştığı kurum kartını göstermesine karşın Yılancı’ya “Hiçbir şey eskisi üzere değil artık, bunu öğreteceğiz size” dedi. Yılancı, gözaltı aracında yer kalmaması üzerine, kendisinin basın mensubu olduğunu anlayan bir diğer amir tarafından hür bırakıldı.
POLİS SÖZÜ: ÜST SEVİYE YETKİLİLERİN KARARLI TELAFFUZLARI…
Yılancı’nın şikayeti ve olayla ilgili görüntü kayıtlarının incelenmesi üzerine savcılık Y.Ş., N.D. ve K.A. isimli kuşkulu polislerin sözünü aldı. Yılancı’nın bileğinden tutan Y.Ş.’nin “Hiçbir şey eskisi üzere değil artık, bunu öğreteceğiz size” cümlesini tam olarak hatırlamadığın belirtirken, “ O periyot devletimizin üst seviye yetkilileri tarafından terör aksiyonlarına karşı duruşa yönelik kararlı telaffuzlar ve olay yerinde bulunan kümenin elindeki pankartlar ve telaffuzlarla polisi ve devleti aşağılayıcı ve suçlayıcı telaffuzların bulunması münasebetiyle ortaya söylenmiş bir kelam olduğunu düşünüyorum. Şahsa yönelik değildir. Esasen gerimi dönüp giderken söylemişim” tabirini vermesi dikkat çekti.
Yılancı yaşadıklarıyla ilgili İstanbul Cumhuriyet Başsavcılığı’na şikayette bulundu, lakin sonuç alamadı. Üç polisin sözünün alınmasının akabinde 7.9.2016’da şikayeti hakkında takipsizlik kararı verilen Yılancı, insan haysiyetiyle bağdaşmayan muamele yasağı ile söz ve basın özgürlüğünün ihlal edildiği argümanıyla AYM’ye ferdî müracaatta bulundu.
AYM, Yılancı’nın başvurusunu 12 Ocak 2021 tarihinde görüştü. AYM, Yılancı’nın basın ve söz özgürlüğünün, insan haysiyetiyle bağdaşmayan muamele yasağının ihlal edildiğine ve 15 bin lira manevi tazminat verilmesine oybirliğiyle karar verdi. Kararda, “Başvurucunun sarı basın kartı sahibi olduğuna ait olarak evraka sunulmuş bir bilgi yahut evrak mevcut değildir” denilmesi de dikkat çekti. AYM kararının bir örneği, polisler hakkında soruşturmanın tekrar açılması için İstanbul Cumhuriyet Başsavcılığı’na gönderildi.
KEYFİ GÖZALTI
AYM kararının münasebetinde Yılancı’ya yapılan müdahalenin ‘haklı ve legal olmadığına’ dikkat çekilerek, şunlar belirtildi:
“Soruşturma evrakında ve sonucunda verilen takipsizlik kararında müracaatçının haber yapmasının engellenmesinin ve müracaatçıya yapılan fizikî müdahalesinin mutlaka gerekli olduğuna dair rastgele bir tespit ya da açıklama yapılmamıştır. Bunun tersine kamera manzaraları dikkatle incelendiğinde müracaatçının keyfi olarak gözaltına alındığı ve kelepçelendiği kanaatine ulaşılmıştır.”
KARŞIT KELEPÇE ‘KÜÇÜK DÜŞÜRME AMACIYLA’ TAKILDI
Kararın münasebetinde savcının soruşturmayı tarafsız ve objektif yürütmediği de kaydedilerek, aktif soruşturma yürütülmesi istendi. Yılancı’ya ‘küçük düşürme ve ders verme’ emeliyle aksi kelepçe takıldığı tabir edilen kararda, bu durumun insan haysiyetiyle bağdaşmadığı vurgulandı.
Cumhuriyet
