Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi Çocuk Sıhhati ve Hastalıkları öğretim üyesi, Bilim Şurası üyesi Prof. Dr. Ateş Kara, koronavirüs aşısının vakit içinde tekrarlanıp tekrarlanamayacağını anlattı. Prof. Dr. Kara, savunma sistemini dağınık, birbirinden farklı çalışan sistemler üzere düşünmemek gerektiğini vurgulayarak, “Savunma sistemimizin bir kısmı var antikorlar ile oluşuyor; lakin bir kısmı var hücrelerden oluşuyor. Hasta olduğumuzda, mikroorganizmayı kendi bedenimiz alıp gördüğünde, hem antikor karşılığı oluşturuyor hem de pek çok mikroorganizmaya karşı hücresel karşılık oluşuyor. Hücresel yanıtın özelliği şu; bellek kısmı, hatırlama kısmı. Diyelim ki antikor düzeyimiz 1000, bellek hücre sayımız o sırada 30. Evet hoş, her şey de çok iyi çalışıyor. Antikor düzeyi azalıyor, bellek hücre düzeyi de diyelim ki bir ölçü düşüyor; lakin ikinci kez bu mikroorganizma ile karşılaştığı vakit, bellek hücresi bunu bildiği için, o alt yapıya sahip olduğu için birkaç gün içinde çabucak çok yüksek antikor oluşturuyor. O düşmüş olan antikor düzeyini tekrar 100’e çıkarabiliyor, bu ortada da hücreler de sayılarını çok yüksek düzeye çıkartıyorlar ve o mikroorganizmayı bedenden uzaklaştırıyorlar” diye konuştu.
‘BAZI HASTALIKLARDA İSTENİLEN SEVİYEDE OLMUYOR’
Prof. Dr. Kara, birtakım hastalıklarda hafıza hücresi ya da hücresel karşılığın istenilen seviyede olmadığını belirterek, “Böyle durumlarda da aralıklı olarak o aşıyı bizim tekrar olmamız gerekiyor. Bunun en hoş örneği tetanoz, difteridir. Tetanoza ve difteriye baktığımız vakit bizim bedenimizde bu azalma müddeti kabaca 10 yıl. Evvel öğrenir beden. Nasıl öğrenir; şayet siz 1 yaşın altındaki çocuğun bedeninin tetanozu öğrenmesini istiyorsanız, en az 4 hafta orta ile 3 tane aşı yaparız. Bu periyotta tetanoz az, dünyada çok az görünüyor, diyoruz ki ‘4 hafta ortayla yapmayayım, 8 hafta orta ile yapayım’, daha yüksek karşılık oluştursun. Sonra 18 aylıkken bir defa hatırlatıyoruz, diyoruz ki; ‘böyle bir mikrop var unutma bunu’. Sonra 48 ayda bir sefer hatırlatıyoruz, diyoruz ki; ‘dikkate al’. Böylelikle beden bunu öğrenip, dikkate alır hale geliyor. Fakat vakit içinde tekrar de düşüyor, azalıyor. O nedenle de 10 yılda bir tetanoz aşısını biz tekrar yapılması gerektiğini söylüyoruz, tekrar bedene hatırlatılması gerekiyor” diye konuştu.
‘7 İLA 8 AYDA BİR AŞILANMAMIZ GEREKEBİLİR’
Prof. Dr. Kara, kimi hastalıklarda aşıların orta ara tekrarlanması gerektiğini belirterek, “Ama kimilerinde bir defa aşı yapıldığında ömür uzunluğu gözetici olabiliyor. Biz mevsimsel koronavirüslere karşı her sene tekrar hassas hale geliyoruz, her sene hastalanabiliyoruz. Aşıda bugünkü bildiğimiz antikor oluşturuyoruz, bir ölçü tahminen hücresel karşılık oluşturuyoruz; lakin o azalabilir. O nedenle de bugünkü bilgi ile baktığımızda şunu görüyoruz; bizim çabucak hemen 7 ila 8 ayda bir ya da yılda bir kere aşılanmamız gerekebilir, şayet virüs bu türlü kalırsa. Gripteki üzere değişiklik gösterirse, mutasyon gösterirse o vakit da yeni gelişen tipe bakmamız lazım; ‘tamamen mi farklı, yoksa farkı küçük, benim daha evvel olduğum aşının müdafaa ihtimali var mı’ diye. Büsbütün farklı ise aşının yapısının da değişip, gripte olduğu üzere yeni virüse adapte olarak tekrar her yıl aşılanmak gerekir. Büyük olasılıkla tek doz yetecek üzere görünüyor. Lakin önümüzdeki devri görüp, birinci kez aşılananların ikinci sefer aşı uygulandığında nasıl karşılık vereceklerini görmek lazım. Bir doz yetebilir; ancak yetmeme ihtimali de var” sözünü kullandı.
Cumhuriyet
