İstanbul Medipol Üniversitesi Tıp Fakültesi Enfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji Anabilim Kolu Öğretim Üyesi ve Sıhhat Bakanlığı Bilim Şurası Üyesi Prof. Dr. Recep Öztürk soruları yanıtladı.
Covid 19’un dünyada hala yeni pikler yaparak devam ettiğine işaret ederek “1 Temmuz’dan itibaren toplamda 280 bin hadisenin görüldüğü günler oldu. Temmuz ayı içerisinde o çok korktuğumuz, panik günlerinde bile koca bir ülke olan Çin’de görülen hadisenin 3-4 katına ulaşan sayılar görmeye başladık” dedi. İngiltere’deki “eldiven” tartışmaları hakkında da konuşan Öztürk, “Lordlar Kamarası’nda sanki eldiven esirgeyici olur mu, değişik ünitelerde eldiven giyilebilir mi üzere tartışmalar var İngiltere’de.
Eldivenin toplum içinde yaygın halde kullanımının, bu hastalıktan korunmak açısından hiçbir yararı yok. Tam bilakis, eldiven takınca güya dokunulmaz oluyoruz; bulaşmaz zannıyla eldivenle her tarafa dokunma özgürlüğü yanlışına düşüyoruz. Yalancı bir inanca kapılıyoruz. Bu türlü bir eldiven kullanım formu yok. Onun da kuralları tek tek aşikâr. Eldiveni uygun formda giymek, kullanmak ve o süreci yönetmek çok kolay değil. Bunu lakin genel olarak eğitimli sıhhat işçisi, hastanede temas izolasyonunda daha tesirli kullanabilir. Bu da sıhhat çalışanını korumak ve hastalara ziyan vermemek için gereklidir” halinde konuştu.
“MAYIS ORTASINDAKİ KESTIRIMLER GERÇEKLEŞMEDİ”
Ülkemizde Mayıs başındaki sayılarla o günkü eğilime nazaran yapılan projeksiyonlarda Temmuz ortalarında Covid 19 hadiselerinin sıfıra hakikat yaklaşacağının düşünüldüğünü lakin 1 Haziran sonrası yeni olağana geçişte kurallara uyulmaması nedeniyle bu kestirimin gerçekleşmediğini vurgulayan Prof. Dr. Öztürk,
“Özenle uyulması gereken kurallar konusunda bir rehavete girdik ve sonuçta olay sayısı tekrar arttı; şu anda da 900’ler civarında seyrediyor. Düğün, asker uğurlama, toplu yemekler yahut taziye ziyaretleri üzere büyük kalabalıkların oluştuğu durumları görüyoruz. Gençlerin denetimsiz bir halde topluca bulunduğu etkinlikler, kimi televizyon programlarında şampiyon olan grupların bu sevinçlerini maalesef ölçüsüz ve kuralsız biçimde kutlaması, makus örnekler oldu bunlar. İşte muhakkak vilayetlerdeki artışlardan bu davranışlar sorumlu aslında” dedi.
“BAYRAMDA HER ŞEYİ BIRINCI GÜNE SIKIŞTIRMAYA GEREK YOK”
Kurban Bayramı hakkında da değerlendirmelerde bulunan Prof. Dr. Öztürk, kurban alımından kesitine, bayram ziyaretlerinden et dağıtımına kadar artık bayram geleneklerinin eskisi üzere sürdürülemeyeceğini söyledi ve kelamlarını şöyle sürdürdü: “
Katiyen kalabalık yaratacak ortamlara taban hazırlanmamalı. Kurban bayramı bir gün değil. İkinci günü var üçüncü günü var. Gerekirse kurban alınmalı ve kesiti bir nizam içerisinde, bir sonraki güne bırakılmalı. Bayram ziyaretlerini ise bu sene elden geldiğince imajlı telefonlarla yapmakta önemli fayda var. ziyaretler mecburi ise maskeli bir biçimde, fiziki ara korunarak gerçekleştirilmeli mümkünse ziyaretlere küçük çocuklar götürülmemeli. Bayram ziyareti en fazla 10-15 dakika ile sonlu tutulmalı.
Mescitlerde kurallara gördüğüm kadarıyla uyuluyor. Buna bayramda da dikkat edilmeli. Kurbanın gereksinim sahipleri ya da komşulara dağıtımında mümkünse bir kişi maskesiyle gidip tekrar fizik arayı bozmadan nezaketle ikramını yapıp rastgele bir ek sohbete girmeden dönmeli. Hastalık pratik olarak etle bulaşmaz. Aslında et piştikten sonra tüm mikroorganizmalar pişirme sonrası büsbütün tahrip olur. Etin üzerine kesim esnasındaki yoğunlukta aşikâr bir ölçü virüs bulaşı gerçekleşse de pişirme esnasında yok olur.”
“ÇOCUKLARA DİŞ FIRÇALAMA ÜZERE MASEK ALIŞKANLIĞI KAZANDIRMALIYIZ”
Şu anda salgın açısından durağan bir devirde olmadığımıza işaret eden Prof. Dr. Öztürk, asemptomatik hadiselere da işaret ederek şunları söyledi: “Şu andaki sayılarda en az bir kişi bir bireye görünür bir şeklide hasta ediyor. Hadisenin bir de asemptomatik hastalar boyutu var. Sayılara şimdi yansımamış, bir o kadar daha hasta var toplumda. Fizik ara her yerde fizik uzaklıktır. Karada ve denizde farketmez.
Deniz yahut havuz suyundan hastalık bulaşmaz elbette. Lakin havuza gir yanyana sohbet et, tam bir bulaşma yeridir. Denize gir orada taban tabana muhabbet et, tam bir bulaşma yeridir. Fizik arayı her şartta koruyacağız. Sudan çıkar çıkmaz da yüzümüzü kuruladıktan sonra maskemizi takacağız. Okulların açılması konusunda çalışmayı Ulusal Eğitim Bakanlığı yürütüyor. Türkiye ve dünya bir kademeli özgürlük, denetimli toplumsal hayatı uygulamak durumunda. Zira yasaklamaları kentleri eksiksiz karantinaya almayı yani ‘lockdown’ vakasını uzun müddet hiçbir ülke yürütemez. Bu nedenle okullarda da denetimli olağanlaşmaya geçmek gereklidir.
Çocuklarımızı da maske aralık hijyen konusunda eğitmek zorundayız. Güney Kore’de ve değişik buna emsal ülkelerde çocukların da rahat bir halde maskeye ahenk sağladıklarını görüyoruz. Türkiye de bunu başarmak zorunda. Çocuklarımız nasıl dişlerini sistemli fırçalama alışkanlığını kazanıyorlarsa bulaşıcı hastalıklar konusunda da maske takma ve fizik uzaklığa uyma tavrını öğrenecekler.”
“HER TEMASLIYA TEST YAPMAK ZIYAN DA GETİREBİLİR”
Prof. Dr. Recep Öztürk, her müspet olay temaslısına test yapmanın yarardan çok ziyan da getirebileceğini söyleyerek bunun da kimi kriterleri olduğunun altını çizdi. Prof. Dr. Öztürk, “Anında test yapmanın bir manası yok zira hastalık 2-14 gün içinde kendisini gösteriyor.
Temaslı bireye bu nedenle maskeni tak, kendini ve çevreni koru, belirtiler olur olmaz başvur deniyor. Diyelim ki anında testi yaptık, negatif çıktı. Hastalık 8 gün sonra çıkabilir mesela. İşte bu da bireye yalancı bir inanç verir ve hasebiyle etrafını müdafaaya itina göstermeyebilir. Belirti verene kadar bu kişi özgür mi pekala? Hayır değil, kurallara uymaya devam edecekler” dedi.
“ELİMİZDEKİ TEK SİLAH KORUNMA TEDBİRLERİ”
Bilim Konseyi üyesi Öztürk son olarak yeniden Eylül-Ekim aylarına işaret etti ve uyardı: “Soğuk algınlığı, grip başlayacak. Hastanelere bu hastaların yükü de binecek. Biz artık bu Covid yükünü azaltamayıp o günleri düşünmeyip bu yükle gidersek, şunu söyleme hakkımız hiç olmaz. Bunun sebebi biz oluruz. O günü düşünelim ve önlemlerimizi şimdiden ihtimamlı olarak uygulayalım.
İkinci dalga için Oxford Üniversitesi’nin yaptığı araştırmada 10 ülke riskli olarak gösterildi ve Türkiye o 10 ülke ortasında yoktu. Ancak araştırmanın yapıldığı periyoda has bir risk belirlemesiydi o. Biz davranışlarımızı olumsuz tarafta değiştirirsek, kurallara uymazsak o ülkelerin ortasına biz de girebiliriz. Ayrıyeten Covid 19 yeni bir hastalık. Bu açıdan bu hastalığa yönelik şu kadar müddet bağışıklık sağlar, tekrar hastalık geçirir miyiz bunu söyleyemiyoruz. İkincisi, hastalık uzuyor mu bilmiyoruz, üçüncüsü ise bu hastalık geçiren şahıslarda gelişen antikorlar ne kadar kollayıcı oluyor, bunu bilmiyoruz. Elimizdeki tek silah tesirli korunma önlemleri.”
Cumhuriyet
