Vilayetlere nazaran haftalık yayınlanan haritaya nazaran, İstanbul’da 100 bin nüfusa düşen hadise sayısının 178’lere ulaştığına işaret eden İstanbul Üniversitesi İstanbul Tıp Fakültesi Mikrobiyoloji ve Enfeksiyon Hastalıkları Anabilim Kısmı Öğretim Üyesi ve Sıhhat Bakanlığı Koronavirüs Bilim Heyeti Üyesi Prof. Dr. Serap Şimşek Yavuz. DHA’ya açıklamalarda bulundu.
İstanbul’da hadise sayılarında günlerdir üst yanlışsız bir çıkış kelam konusu olduğuna değinen Prof. Dr. Yavuz, “Test olumluluk oranları yüzde 10’u geçti. Aslında 7 günde görülen 100 bin şahıstaki enfeksiyon oranı da 178 üzere hayli yüksek bir sayı. Durum, üçüncü dalganın İstanbul’da tesirini gösterdiğini, şimdi pik noktasına da ulaşmadığımızı gösteriyor. Açılmanın tesirini bu hafta başından itibaren görüyoruz. Kendi kurumumuz açısından söyleyecek olursam, geçen haftaya nazaran bariz bir fark var, Pazartesiden beri çok yüksek sayıda hasta geliyor. Test olumluluk oranı da bizde de yüzde 12 civarında. Önümüzdeki haftalarda da zahmetli günler yaşayabileceğimizi düşünüyorum” dedi.
“ÜÇÜNCÜ PİKİ DE YAŞAYACAĞIZ ÜZERE GÖRÜNÜYOR”
Aşılanan kesimde elde edilen birinci bilgilere nazaran vefat oralarında büyük bir azalma görüldüğüne dikkat çeken Prof. Dr. Yavuz, “Bu çok sevindirici bir şey. Fakat İstanbul’da aşısız olan çok fazla nüfus var. Onların da hastalanma riski çok yüksek düzeyde. Türkiye genelinde de bu türlü. Bu nedenle beşerlerle yakın temasa girmemek, kapalı ortamlarda bulunmamak, mecbursanız da maskesiz asla durmamak, kalabalık ortamlara da maskesiz girmemek, çok sık bir biçimde ortamı havalandırmak, tercihan camları sık sık açmak gerekiyor. Üçüncü piki de yaşayacağız üzere görünüyor” halinde konuştu.
“BIONTECH AŞISI GELDİĞİNDE SIRA HANGİ GRUPTAYSA ONA YAPILACAK”
Sıhhat Bakanı Dr. Fahrettin Koca’nın geçtiğimiz günlerde açıkladığı Pfizer-BioNTech aşısının kimlere yapılacağı konusundaki planlamaya da değinen Yavuz, “Kimin sırası geldiyse aşı onlara uygulanacak. Bakanlığın planı da bu formda. Önümüzdeki haftalarda 4,5 milyon doz aşı gelecek. Aşılamada da 60 yaş üstüne geçilmiş olacak. Hasebiyle bu aşıyı bunlar olacak. Sırası gelmiş lakin şimdiye kadar aşılanmamış daha ileri yaştaki bireyler de buna dahil edilebilir. BioNTech aşısı da o formda uygulanacak” diye konuştu.
“CORONAVAC İNGİLİZ VARNAYTINDA DA ETKİLİ”
Türkiye’de 10 milyondan fazla bireye uygulanan inaktif virüs aşısı CoronaVac’ın yeni varyantlara tesiri hakkında Sıhhat Bakanlığı’nın bir çalışması olduğuna da dikkat çeken Prof. Dr. Yavuz, “Sonuçları bilimsel makale olarak şimdi yayınlanmadı lakin İngiltere varyantı yani V1’de aşı etkinliğinde çok bir fark olmadığı gösterildi. Kullandığımız aşının, Türkiye’de de en fazla yayılan ve önümüzdeki haftalarda da en baskın suş haline geleceğini iddia ettiğimiz İngiliz varyantı ile D614, yani yepyeni formdaki Wuhan suşuna aktifliğinin misal çıktığını söz etti Halk Sıhhati Kurumu’nda çalışan arkadaşlarımız” dedi.
“AŞILARIN İÇERİĞİ GÜNEY AFRİKA VARYANTINA NAZARAN DEĞİŞECEK”
Türkiye’de V1 kadar yaygın olmasa da V2 olarak isimlendirilen Güney Afrika varyantının da görüldüğüne işaret eden Prof. Dr. Yavuz, “V2, aşılar açısından en tehlikeli olanı. Zati önümüzdeki devir aşıların içeriğini de V2’ye nazaran değiştirecekler. Zira aşıdan en çok kaçan bu suş. V2’nin yayılmaması için zati daha fazla tedbir alınıyor. Örneğin V2 olayı ile teması olanlar daha fazla izole ediliyor. Yani Güney Afrika varyantı biraz daha tehlikeli şu anda, bizim de çok yakından takip ettiğimiz bir cins. Başka aşılarda olduğu üzere CoronaVac’ta da bu türlü bir beklenti var aşıdan kaçabileceği yönünde” diye konuştu.
“AŞILILAR TEMASLI OLSA DA KARANTİNAYA GİRMEYECEK”
Yaygın aşılamayla birlikte filyasyonda temaslı takibinde de değişimler olduğuna değinen Prof. Dr. Yavuz, artık birinci virüs ya da İngiltere varyantı ile temaslı olan “aşılı” bireylerin, karantinaya girmesine gerek kalmayacağını açıkladı.
Yavuz, “Eğer iki doz aşısını olmuş bir kişi hadise temaslısı olursa, V1 (İngiltere varyantı) dahil, izolasyonda tutulmayacak. Zira aşının koruyuculuğunun olduğunu biliyoruz. Fakat V2 (Güney Afrika) ya da V3 (Brezilya) varyantlarında aşının gereğince muhafaza sağlamayabileceği tarafında telaşlarımız olduğu için, temaslıların izolasyona girmesi gerekecek. Türkiye’de çok yaygın değil bunlar şu anda lakin çok yakından izlememiz gerekiyor” dedi.
“GERÇEK ÖMÜR BİLGİLERİ GELİNCE AŞILANANLAR MASKESİZ GÖRÜŞEBİLECEK”
Ülkemizde uygulanan CoronaVac aşısının aktifliğine dair “gerçek hayat verileri” geldikçe, daha da rahat günlere kavuşabileceğimizi söyleyen Prof. Dr. Yavuz, “Şu an bayağı bir insan iki doz aşısını oldu ve üzerinden 14 gün geçti. Birinci değerlendirmeler olumlu görünüyor, yani ağır hastalıktan ve mevtten müdafaa açısından pek hoş aktifliği var üzere görünüyor. Bunların daha da ayrıntılı tahlilleri yapıldıktan ve bu datalar toplumla da paylaşıldıktan sonra, mesela Amerika’nın yaptığı üzere maskesiz olarak görüşebileceğimiz duruma gelebileceğiz. Aşılı beşerler en azından birbirleriyle daha rahat görüşebilecek. Türkiye’nin gerçek hayat datalarını de elde edebilmek için çalışmalar yapılıyor. Bu tahliller ve tüm bilgilerin birlikte değerlendirilip paylaşılması gerekiyor daha rahat edebilmemiz için” halinde konuştu.
“OXFORD AŞISI İNCELENİYOR TEKRAR AŞILAMAYA DÖNÜLEBİLİR”
Oxford Üniversitesi’nin geliştirdiği Astra Zeneca aşısının pıhtılaşmaya neden olduğu gerekçesiyle Avrupa’da kimi ülkelerde aşılamaların durdurulmasına da değinen Prof. Dr. Yavuz, inançlı incelemeler için bu tip duraklamaların olabileceğini söyledi.
Yavuz, “Milyonlarca beşere aşı yapılıyor. Bu insanların başına ne gelirse, sanki aşı ile mi alakalı diye takip edilmesi gerekiyor. Oxford aşısında da görülen bu bir kadro istenmeyen yan tesirler sanki olağan popülasyonda görüldüğü sıklıkta mı yoksa daha mı yüksek oranda, bunun araştırılması yapılıyor şu anda. Firmanın açıkladığı, olağan sıklıktan fazla olmadığı tarafında. Lakin yakından izliyoruz dediler. Almanya kendi olaylarını inceliyor şu anda o nedenle Astra Zeneca ile aşılamalar durdu. Bu türlü inceleme basamakları olabilir. Her inceleme etabında aşı sorunlu, sorun var, demek yanlış. Bütün aşılar için de geçerli değil bu. Her aşı başka bir preparat. Örneğin bizim aşımız zati Oxford aşısı üzere değil, adenovirüs değil inaktif virüs aşısı. Öbür gelecek olan da mRNA aşısı. Şimdi bizde viral vektör (adenovirüs) aşısı gelmedi. Bu açıdan tasa edecek bir durum yok. Fakat EMA da yani Avrupa İlaç Ajansı ve Dünya Sıhhat Örgütü de hastalığı daha tehlikeli bulduğu için bu aşının yapılmasını öneriyor. Risk grubundakilerde aşı yapılmaya devam edilsin ancak risk kümesinde olmayanlar için sonuç beklensin deniyor. Zira riskli gruptakilerde, aşının yan tesirinden değil, hastalıktan ölme ihtimali çok daha fazla” sözlerini kullandı.
“HASTALIĞI GEÇİREN HERKES AŞILANMALI DEMEK İÇİN ŞİMDİ ERKEN”
Daha evvel hastalığı geçiren bireylerin aşılandığı taktirde uzamış Kovid (long term Covid) semptomlarının da iyileştiği tarafında ABD’de yapılan çalışmaya da değinen Prof. Dr. Serap Şimşek Yavuz, “Daha evvel hastalığı geçirmiş şahısları aşıladığımızda ne elde ediyoruz? Bu sorunun karşılığı şimdi hala net değil. Bahsedilen çalışma, daha evvel hastalanmış bireyler aşılandığına mesela mRNA aşısı ile aşılandığı vakit, bunlarda uzun periyot Kovid semptomlarının da ilerleyen devirlerde azaldığı gözlenmiş. Lakin bu bir preliminary (erken) bilgidir. Rutin olarak hastalığı geçiren herkesi aşılamak gerekiyor demek için şimdi erken. Bizde esasen hastalığı geçirenleri birinci 6 ayda aşılamıyoruz. İmmün sistemle uğraşıyorsunuz, farklı düzenekler tetiklenebilir. Onun için biraz daha vakte muhtaçlığı var bu yaklaşımın” dedi.
“FRANSA MUTASYONU ÖTEKİ ÜLKELERDE DE GÖRÜLÜRSE TEHLİKELİ DİYEBİLİRİZ”
Fransa’da görülen ve testlerde belirlenemeyen yeni mutasyona da değinen Prof. Dr. Yavuz, bu mutasyonun tehlike olarak değerlendirilebilmesi için lokalize kalmaması ve birkaç ülkede daha görülmesi gerektiğini söyleyerek, “Çok sayıda varyant olabiliyor. Ancak bunların ehemmiyet arz eden varyantlar haline gelebilmesi için fenotipik görünümünde bir değişiklik olması lazım. Mesela bulaşıcılığını çok artırması, mevt ya da hastalık şiddetini artırması, testlerden kaçması lazım. Nitekim bu türlü bir şey olursa o vakit daha yakından izlenmeye başlanıyor. Yalnızca bir yerde hudutlu kaldıysa, onun bir manası olmuyor. O nedenle şu anda Fransa’da tespit edilen varyant, ehemmiyet arz eden ve yakından takip edilmesi gereken bir varyant olarak değerlendirilmiyor. Fakat şayet diğer ülkelerde de görülmeye başlanırsa, bilhassa teşhis testlerinden kaçması nedeniyle kıymetli olabilir. Teşhis testlerini değiştirmek de çok güç bir şey. Değil esasen tek gen bölgesi bakılmıyor teşhis testlerinde. Birkaç bölgeye bakılıyor. Mesela spike bölgesine, nükleokapsid gen bölgesine bakılıyor. İngiliz varyantında da bu türlü oldu. Spike bölgesinde negatif çıkıyordu, o denli tanıdılar. O nedenle şu anda bunlara (Fransa’daki varyanta) inceleme basamağındaki varyant deniyor. Türkiye’de de var bu türlü varyantlar. Ancak bunun ehemmiyet arz etmesi durumunda rutin olarak izlemeniz gerekiyor. Şu an o denli bir şey yok” dedi.
Cumhuriyet
