Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi’nden, iktisatçı Prof. Dr. Aziz Konukman, merkezi idare bütçesinin yeni açıklanan sonuçlarını kıymetlendirerek faiz dışı bütçe açığıyla ilgili farklı bir noktaya dikkat çekti.
Memleketler arası finans etrafları tarafından da kıymetli bir gösterge kabul edilen faiz dışı istikrarın en az bütçe açığı kadar kıymetli olduğunu belirten Konukman, faiz masrafı dışarıda bırakılarak elde edilen masrafla gelir karşılaştırıldığında şayet bir fazla elde edilirse, bunun borçların ödenebilirliği açısından kıymetli olacağını vurguladı.
“Faiz dışı fazla verilmesi alacaklı açısından, borçların çevrilebilirliği için iyi bir ölçüttür” diyen Konukman, 10 ayda 25.9 milyar faiz dışı açık verildiğini, bunun daha da borçlanılacağı manasına geldiğini vurguladı.
SİSTEMLİ GELİR KIYMETLİ
IMF’nin de özelleştirme gelirleri, Merkez Bankası kâr transferi, kamu bankalarından temettü gelirleri üzere “bir seferlik gelirler” düşülerek elde edilen program tarifli faiz dışı dengeyi dikkate aldığına işaret eden Konukman, şöyle devam etti:
“Kural şudur: Borçlunun borcunu ödeyebileceği bir ortam var mı? Borçlu nizamlı geliri varsa borçlarını ödeyebilir. Fakat bir seferlik gelirleri niyet tertipli gelir azsa eza vardır. Türkiye’de bu işi sürdürmek mümkün değil, bırak borç ödemeyi kendisi borçlanacak demektir. Bir kerelik gelirler düşüldüğünde faiz dışı açık 109.9 milyar lira. Maliye’nin tanımladığı açığı 4’e katlıyor.” Yeni iktisat programı’nda (YEP) 2020 için “birincil açık” olarak da tanımlanan faiz dışı açık kestiriminin 101.8 milyar lira olduğuna hatırlatan Konukman, “Yani 10 ayda 25.9 milyar olan faiz dışı açık, kestirime nazaran kasım ve aralıkla birlikte 4 kat artışla 101.8 milyar liraya yükseliyor. Program tarifli faiz dışı açık ise 179.1 milyar liraya çıkıyor. Son iki ayda hükümet fevkalade bir net iç borçlanma trafiğine girecek” dedi.
Prof. Konukman, bunun yaratacağı olumsuz tesirleri de şöyle sıraladı:
DİBS’TE KUYRUK OLUR
“Devlet iç borçlanma senetleri (DİBS) daha çok çıkacak. Bu da faizler üzerinde baskı kurmak demek. Faizler yükselecek. Özel dal yatırım yapamaz hale gelecek. Buna ‘dışlanma etkisi’ de diyoruz. İş etrafları yatırım ortamından uzaklaşacak. İş dünyası teşvik almak için kuyruğa girmektense DİBS kuyruğuna girecek. Önümüzdeki günlerde yeni bakanın işi çok sıkıntı olacak. Cumhurbaşkanı’nın ‘faiz sebep enflasyon sonuçtur’ tezi vardı. Bu teze rağmen faizleri yükseltmek zorunda kalacaklar.”
Cumhuriyet
