Sıhhat Bilimleri Fakültesi Ruh Sıhhati ve Hastalıkları Hemşireliği Ana Bilim Kolunda misyonlu Dr. Öğr. Üyesi Esra Uslu, yaptığı yazılı açıklamada, günlük hayatın güneş saati, biyolojik saat, toplumsal saat tarafından denetim edildiğini bildirdi.
Güneş saatinin, dünyanın kendi ekseni ve güneşin etrafında dönerek oluştuğunu aktaran Uslu, toplumsal saatin toplumsal yükümlülüklerle meydana geldiğini, biyolojik saatin de 24 saat mühletince vücudun tüm biyolojik süreçlerini denetim ettiğini vurguladı.
Kişinin toplumsal saatinin isteklerini ya da gerekliliklerini yerine getirmek için biyolojik saatinin isteklerini yok sayması ya da saymak zorunda kalmasına “sosyal jet-lag” denildiğini aktaran Uslu, şöyle devam etti:
“Yapılan araştırmalara nazaran toplumsal jet-lag şahısta bedensel, ruhsal, davranışsal ve bilişsel pek çok meseleye yol açıyor. Toplumsal jet-lag, metabolik ve kardiyovaskiler problemlerin ortaya çıkışında, obezite ve diyabetle bağlantılıdır. Depresif semptomlar, bilhassa uyku kalitesinde bozulma, anksiyete, dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu ve şiddetli regl belirtilerine neden olabileceği yapılan araştırmalarda söz edilmiştir. Şahıslarda sigara, alkol ve kafein tüketiminde artışa neden olmaktadır. Bununla birlikte fizikî aktivitede azalma, fizikî saldırganlıkta artış ortaya çıkabilecek öbür meselelerdir. Öğrenme ve kavramaya yönelik sıkıntılar da görülebilmektedir. Hafızayı, mantıksal akıl yürütme hünerlerinin ve kişinin akademik performansını olumsuz istikamette etkilemektedir.”
“STRES UYKUNUN DÜŞMANIDIR”
Uslu, toplumsal jet-lagın hayat kalitesini olumsuz etkilememesi için birtakım tedbirler alınabileceğini belirterek, şu tekliflerde bulundu:
“Uyku zamanlamanızı düzenleyin. Mümkün olduğunca birebir saatte uyumaya ve tıpkı saatte uyanmaya çalışın. Buna hafta sonları da dahildir. Vücudunuz bu ritme alıştığında çalar saate dahi muhtaçlık duymazsınız. Zira biyolojik saat bu vazifesi üstlenecektir. Uyuduğunuz fizikî çevreyi düzenleyin. Gürültü ve ışığı minimalize etmeye çalışın. Zira melatonin dediğimiz hormon nazlı bir hormondur ve pek çok şeyden olumsuz etkilenir. Yatarken televizyon izleme, bilgisayar kullanma, internette vakit geçirme, elektronik aygıtlarla oyun oynama, cep telefonu kullanma ve müzik dinleme üzere durumlar toplumsal jet-lag gelişmesi açısından risk faktörüdür. Koşullarınızı olabildiğince uyku için uygun ve stabil hale getirmeye çalışın. Kafein, nikotin ve alkol tüketimini minimalize edin ve kullandığınız vakit dilimlerine dikkat edin. Gerilim uykunun düşmanıdır. Gerilimi yönetmek konusunda zahmet yaşıyorsanız dayanak almaktan çekinmeyin.”
Cumhuriyet
