AFPCumhurbaşkanı Erdoğan, Mursi’ye karşı yapılan darbeye sert reaksiyon gösterdi
ABD merkezli fikir kuruluşu Orta Doğu Siyaseti için Tahrir Enstitüsü’nden Timothy Kaldas, Bloomberg haber ajansında Türkiye ile Mısır ortasındaki münasebetlerde son periyotta gelen açıklama ve yaşanan gelişmeleri tahlil ettiği bir makale kaleme aldı.
“Pragmatizm, Türkiye ile Mısır’ın ortadaki buzları eritmesini sağlayabilir” başlıklı makalede, iki ülke ortasında son yıllarda yaşanan siyasi meselelere karşın ticari münasebetlerin kesintiye uğramadan devam ettiği ve global gelişmeler ışığında karşılıklı çıkarların bir defa daha “pragmatizm ve işbirliği fırsatı doğurabileceği” belirtildi.
Kaldas, “Yine de Türkiye-Mısır ortasında sıcak bir kucaklaşma olacağını öngörmek için şimdi çok erken. Her iki ülkenin maddi çıkarları her daim münasebetlerdeki tansiyonun hafiflemesine yol açtığı düşünüldüğünde durumun gerçekliği çok daha karmaşık bir hal alıyor” dedi.
Türkiye ile Mısır ortasındaki siyasi bağlar, Arap Baharı sonrası iktidara gelen Müslüman Kardeşler’e karşı 2013 yılında yapılan askeri darbeden bu yana önemli bir kriz devrinden geçiyor.
Darbeye ek olarak Doğu Akdeniz’deki hidrokarbon arama faaliyetleri, Libya’daki iç savaş ve Katar’a uygulanan ambargo da ikili alakalarda kriz yaratan öteki bahis başlıkları ortasında yer alıyor.
Fakat son periyotta Türkiye’den ölçülü açıklamalar geliyor. Mısır ise bu açıklamalara resmi bir karşılık vermiş değil.
‘Libya konusunda yumuşama işaretleri’
Kaldas, Bloomberg’deki yazısında Mısır’dan şimdi resmi bir karşılık olmamasına rağmen Kahire’de yapılan değerlendirmelerde bilhassa Libya konusunda buzların eridiğine dair işaretler olduğuna dikkat çekildiğini yazdı.
Kaldas, bu değerlendirmelere örnek olarak, “Ankara’ya yakınlığıyla bilinen” Libya’nın yeni Başbakanı Abdul Hamid Muhammed Dibeybe’nin Mısır Cumhurbaşkanı Abdulfettah el Sisi tarafından sıcak bir halde karşılanmasını gösterdi.
Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu, geçen hafta yaptığı açıklamada, münasebetlerin seyrine nazaran Mısır’la deniz yetki alanlarının müzakere edilebileceğini ve bir muahedenin imzalanacağını belirtti.
Bu açıklamadan kısa bir mühlet sonra da Cumhurbaşkanlığı Sözcüsü İbrahim Kalın, Bloomberg’e verdiği mülakatta, Mısır ile ikili bağlantıları görüşmek istediklerini belirterek, “bölgesel barış ve istikrar için yeni bir sayfa açılabileceğini” söyledi.
Bloomberg’deki makalesinde bu açıklamaların Türkiye tarafından bir yakınlaşma sinyali olduğu yorumunu yapan Kaldas, tekrar de Libya, Türkiye’nin İslamcı birtakım kümelere verdiği dayanak ve tarihi kökenlere dayanan bölgesel rekabet üzere alanlarda sürtüşmelerin aşikâr bir noktaya kadar devam etmesini beklediğini aktardı.
‘Mısır önceliklerini gözden geçirdi‘
Kaldas, 2020 yılında yaşanan birtakım gelişmelerin Mısır’ın da dış siyaset önceliklerini gözden geçirmesine yol açtığını belirtti.
Makalede, “Bu etkenler ortasında ABD Lideri Donald Trump’ın seçimi kaybetmesi, Libya’da Mısır’ın desteklediği kümelerin askeri manada darbeler alması, ABD’nin Etiyopya’nın Rönesans Barajı’nı inşa etmesiyle başlayan uyuşmazlıkta yaptığı arabuluculuğun başarısız olması ve Mısır’ın Filistin konusunda Batı’nın tercih ettiği arabulucu olma rolünü riske atabilecek halde İsrail ile birtakım Arap ülkeleri ortasında ilgilerin olağanlaştırılması mutabakatlarının imzalanması yer alıyor” yorumu yapıldı.
Kaldas, Türkiye yaşanan tansiyonun düşmesinde Mısır’ın genel dış siyaset dertlerini yine değerlendirmesinin de rol oynadığını aktardı ve şu yorumlara yer verdi:
“En büyük uyuşmazlık noktası Türkiye’nin Müslüman Kardeşler’e verdiği dayanak olmayı sürdürüyor. Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Müslüman Kardeşler önderliğindeki Muhammed Mursi idaresinin devrilerek, yerine General Sisi’nin vazifeye geldiği darbeyi en ağır formda kınadı. Erdoğan o devirden bu yana Sisi’ye yönelik başlattığı kelamlı saldırıyı sürdürüyor. Mısırlılar da buna emsal halde karşılık veriyor.
“Ancak tüm bu ağız dalaşına karşın Ankara ve Kahire, münasebetleri büsbütün koparmamak konusunda dikkatli davrandı. Her ne kadar Mısır, Katar’a büyük oranda Müslüman Kardeşler’e verdiği takviye nedeniyle uygulanan ambargoya katılmış olsa da Türkiye ile münasebetleri büsbütün kesme teşebbüsünde bulunmadı.
“Aksine, iki ülke ortasındaki ticaret istikrarlı bir halde arttı. 2005 yılında imzalanan özgür ticaret mutabakatı, Mısırlı siyasetçilerin aslında bunun Türkiye lehine düzenlemeler içerdiği tarafındaki şikayetlerine karşın yürürlükte kalmayı sürdürdü.”
Cumhuriyet
