Ana CatarinaMaya Gabeira Portugal’de Praia do Norte kıyılarında neredeyse ölüyordu. Fakat Gabeira vazgeçmedi. Oraya geri döndü ve iki dünya rekoru kırdı.
Sörfçü Maya Gabeira suya girmeden evvel Portekiz’in ünlü Praia do Norte kıyısında işler aykırı giderse sonuçların çok makûs olacağını biliyordu.
Lizbon’un 100 km kuzeyindeki Nazare balıkçı köyü, dünyanın en büyük dalgalarını bulabileceğiniz yerlerden birisi.
Gabeira olağan kurallarda üzerinde durduğu 20 metre yüksekliğindeki dalgayı ensesinde hissedince yazgısına razı gelmek zorunda kaldı.
BBC ile yaptığı telefon konuşmasında o anları şöyle itiraf etti Gabeira: “‘Buraya kadarmış. Artık öleceğim!’ diye düşündüm.”
500 binden fazla izlenen bir YouTube görüntüsü bu andan sonra nelerin olduğunu herkese gösterdi: 144 tondan fazla bir su kütlesi Brezilyalı sörfçüyü haşat etti.
Bunun nasıl bir şey olduğu, bir mavi balinanın üzerinize düşmesi halinde hayal edilebilir.
Çarpmanın tesiriyle Maya’nın can yeleği bedeninden çıktı. Dalganın yarattığı darbe onu suyun altına itti ve bacaklarından birini o anda kırdı. Birebir vakitte şuuru de kapandı.
WSLNazare’deki Praia do Norte kıyısı, büyük ve tehlikeli dalgalarıyla ile ünlü.
HAYATA DÖNÜŞ
Brezilyalı, kendisine eşlik eden sörfçü Carlos Burle tarafından kurtarıldı. Burle, Maya’yı dalgaya hakikat jet-ski ile sürmekten sorumluydu.
Devam eden dalgalar şuuru yerine gelen Maya’nın kurtarılmasını güçleştirdi. Burle’nin Maya’yı kıyıya ulaştırması ve burada kalp masajı ile hayata döndürmesi neredeyse 10 dakika sürdü.
Gabeira’nın 2013’te karşılaştığı bu büyük dalgalara tekrar gitmeyi düşünmesi nereden baksanız dikkat cazip.
Fakat bir şey vardı, o da Maya endişeleriyle yüzleşmekten de öteye gitti: Boğulmaktan kıl hissesi kurtulduğu yere yedi yıl sonra tekrar gitti. Maya şimdiye kadar bir bayanın sörf yaptığı en büyük dalga dünya rekorunu iki kere kırdı. Her iki sefer de Praia do Norte’de oldu.
11 Şubat’ta 22,4 metre ile kırdığı son rekoru, 10 Eylül’de Guinness Rekorlar Kitabı tarafından onaylandı.
24 Eylül itibariyle de 2020 yılında rastgele bir sörfçünün çıkabildiği en yüksek dalgaya ulaştı.
33 yaşındaki Brezilyalı bu mükemmel geri dönüşünü nasıl gerçekleştirdiğini anlatıyor:
“Kötü bir formda sarsıldım ve yaralandım. Ancak bir karar almak durumundaydım. Ya sörf yapmayı sürdürecektim ya da emekli olacaktım. Ancak hakikaten de pes etmeye hiç lakin hiç niyetim yoktu.”
Maya, Portekiz’deki bir hastanede ağır bakım yatağında kararını verdi: Uyandıktan kısa bir müddet sonra kazanın görüntüsünü izleyecekti.
“Neler olduğunu görmek istedim. Zira kazanın akabinde hafızam yerle bir olmuştu. Neyi yanlış yaptığımı bilmem çok önemliydi”
FIZIKÎ VE ZİHİNSEL YARALAR
Kaza, sörfçüye mesleğinin dört yılına mal olacaktı, zira kaza sırtında birtakım yaralanmalara sebep olmuştu. Tedavi için üç ameliyat olması gerekti.
Ana CatarinaMaya, sörf yapmaya geri dönmek için fizikî ve zihinsel travmanın üstesinden geldi.
“Her ameliyat beni aylarca sudan uzak tuttu. Performansımın doruğuna bir türlü çıkamadım.”
Maya’nın bir öteki kaygısı de zihniyle ilgiliydi.
“Vücudumda ağrılarım vardı lakin öbür bir kazaya dair de öbür endişelerim vardı” diye açıklıyor bu telaşlarını.
“Kendimi tekrar tıpkı duruma sokacak inancım yoktu.”
Maya’nın ruhsal manileri, seçtiği meslek için bilhassa problemliydi.
Brezilyalı, devasa dalgalara karşı uzmanlaşmış bir büyük dalga sörfçüsü.
Bu bahsi geçen dalgalar çok daha küçük dalgalarda sörf yapan öteki profesyonellerin deneyim ettiklerinden daha farklı.
Daha meşhur meslektaşları ekseriyetle bu cinsten dev dalgalara Maya ve öteki sörfçüler üzere gitmezler.
Ana CatarinaBüyük dalga sörfçüleri, devasa dalgalarla başa çıkabilmekte uzmanlaşırlar.
Bunun asıl nedeni, devasa dalgaların farklı bir dizi maharet gerektirmesi. Bu tıp dalgalar sörfçülerin onlara hakikat kürek çekmesi için çok büyük ve çok süratlidir. Maya üzere atletlerin jet-skilerle onlara götürülmesi gerekir.
Sörfçüler, Praia do Norte’deki üzere dalgalarda saatte 80 km. sürate ulaşır. Bu sürat klâsik dalgalarda ulaşılan suratlardan çok daha fazla.
Praia do Norte’nin şöhreti son bir kaç yıl içinde sörf dünyasının dışında bile büyüdü. Maya, Nazare kentinin büyük sörfçüler için önemli bir yer olacağını biliyordu.
Bu sporda kalacaksa şayet onu neredeyse öldüren dalgaların üstesinden gelmesi gerekecekti.
DÜŞMANI TANIMAK
Tam da bu yüzden Brezilyalı atlet 2015 yılında çantasını topladı ve nüfusu 15 binin biraz üzerinde olan Portekiz balıkçı köyüne taşındı.
Getty ImagesKüçük balıkçı köyü Nazare, dünyanın her tarafından Atlantik fırtınalarının oluşturduğu vahim dalgaları görmeye gelen insanların uğrak noktası.Maya, memleketi Rio de Janeiro’da bale ayakkabılarını sörf tahtasıyla değiştirdikten birkaç yıl sonra, 17 yaşından beri Hawaii’de yaşıyordu.
Hawaii’de sörf tahtasıyla tanışan Maya, büyük dalga sörfüne aşık oldu. Lakin bunun bir cins “erkekler kulübü” olduğunu da fark etti.
“Başladığımda neredeyse hiç bayan sörfçü yoktu ve bunun değişmesi gerektiğini düşündüm” diye yorumluyor bu durumu.
Maya, Nazare’de Atlantik Okyanusu görüntülü bir yere taşındı.
“Portekiz’e taşınmak benim için mutlaka çok mantıklıydı. Şayet ki Nazare’de yaşarsam olan biteni daha kolay kavrayabilirdim ve dalgaları çok daha kolay anlayabilirdim.”
“Müsabaka vakitlerinde oraya seyahat etmek yerine hali hazırda orada olurdum. Yatağımda uyurdum, rutinlerim olurdu.”
Ana CatarinaBrezilyalı sörfçü, onu neredeyse öldürecek dalgalar hakkında daha fazla bilgi edinmek için Nazare’ye taşındı.
Maya, 9 Kasım 2017’yi nihayet vücudunda ve zihninde dev dalgalarla yüzleşmeye hazır hissettiği gün olarak görüyor.
Şaşırtan bir formda, tahminen de, kararı vermesinde kendisine hasar veren o büyük dalgayla müsabakası etken oldu.
MEMNUN VE RAHATLAMIŞ
Lakin bu defa işler farklıydı.
Maya, “Dalgayı bitiremememe karşın sudan keyifli ve rahatlamış bir biçimde ayrıldım” diye anlatıyor ve şöyle devam ediyor:
“Zor bir durumdaydım ancak ölmemiştim. Bu benim için yeni bir sayfa açmaktı. Zira kendi kendime, ‘Karşılaştığın her dalga ile her vakit ölmeyeceksin’ diyebildim.”
Maya, Ocak 2018’de Praia do Norte’ta bağımsız bir uzmanın onayladığı 20,7 metrelik bir dalganın üstüne çıktı.
Bu, o güne kadar bir bayanın sörf yaptığı en yüksek dalgaydı. Maya da Guinness Rekorlar Kitabı’na girmeyi hayal etti. Lakin kayıtlarda bayan ve erkek sörfçülerin bir ortada yer aldığı tek kategori vardı.
Maya birinci başta bu spordaki muvaffakiyetleri resmen tanıyabilen tek idare organı olan Dünya Sörf Ligi’nden (WSL) dayanak aldığını lakin daha sonra kurumun rekoru için sessiz kaldığını sav etti.
WSL, o yılın ağustos ayında yaptığı açıklamada, dalgayı onaylama “sürecini tartıştığını” söyledi.
Maya 20 binden fazla insanın dilekçesini toplayarak sörf yetkililerine rekoru için baskıda bulundu.
Vefata yakın tecrübesinin beşinci yıldönümünden iki hafta evvel, ekim ayında, Guinness nihayet Maya’nın rekorunu tanıdı.
Maya yaşananları, “Korkunç bir durumdu” diye hatırlıyor:
“O kadar gerilime girdim ki, performansım büyük ölçüde düştü. Lakin yapmam gerekeni yaptım.”
Getty ImagesMaya, 2018’deki rekorunun tanınması için halk dayanağını ardına aldı.
Yapılan bu tartışma, sörfteki cinsiyet eşitsizliği meselelerini da beraberinde getirdi. Ki tarihi olarak tertip aksisi bir halla ilişkilendirilen bu sporda bu pek şaşırtan bir durum.
Birinci olarak 2019 yılında erkek ve bayan yarışmacılara eşit ölçüde para mükafatı takdim edildi. Lakin geçen yıl bayanlardan daha fazla erkek turnuvası organize edildi.
Maya tüm bunlara karşın tablonun değiştiğine inanıyor: “Her şeyin yerine oturması için vakte muhtaçlığımız var.”
“Spor yetkililerinin sörfte cinsiyet eşitsizliğini içtenlikle ele aldığına dair birkaç işaret var.”
Maya, ikinci rekoruna ait iki yüzlü bir örneği de gülerek lisana getiriyor:
“Rekorumu kabul etmeleri için bu sefer dilekçeye dahi gereksinimim olmadı!”
https://www.instagram.com/p/B1CYGXApZWN/
“ONUN HAYATINA KARIŞMAYA HAKKIMIZ YOK”
Brezilya’da çok az sayıda kişi Maya’nın tutumuna şaşkınlıkla karşılık verdi.
Maya’nın babası Fernando Gabeira, 1964-1985 yılları ortasındaki tek adam idaresine güçlü itirazını lisana getirmiş tanınmış Brezilyalı bir siyasetçi ve gazeteci. Hatta silahlı gerilla örgütü MR8’e dahi katılmış birisi.
BBC’ye konuşan baba kızı hakkında, “Maya, bayan sörfçülerin daha fazla tanınması için gayret ediyor. Bu müsabakalara katılmak kadar önemli” diye konuştu.
Maya’nın babası endişelerine ait olarak da “Birkaç defa burnunu kırdığında insan alışıyor” diye ekliyor.
Ne o ne de Maya’nın moda dizayncısı annesi Yame Reis, hala müsabakalarda tırnaklarını kemirdiklerini itiraf etseler de Maya’yı Portekiz’deki kazadan sonra hiçbir vakit sörfe geri dönüş yapmaktan caydırmaya çalıştı.
Reis bununla alakalı olarak, “Onun hayatına karışmaya hakkımız yok” diye konuştu.
Yame ReisMaya’nın annesi, “Onun için yapabileceğimiz en iyi şey gerisinde durmaktır” diyor.
“Durmak istediğinde durur. Bizim onun hakkında yapabileceğimiz en iyi şey, onun gerisinde durmaktır.”
Aile, bir sefer Maya’yı ikna etmeye çalışmış. Lakin o vakit 17 yaşında olan Maya, Kaliforniya’daki yarışa katılmak için ailesinin kelamını dinlememiş.
Anne Reis, kızını Nazare’de sık sık ziyaret ediyor ve okyanusu seyrederken de lisanında dua eksik olmuyor.
Latifeyle karışık olarak, “Çok fazla dikkatli olamazsın, değil mi?” diyor.
Cumhuriyet
