Teksas Üniversitesi’nden beslenme uzmanı Victoria Jarzabkowski, brokolinin yüksek lif, C vitamini, tıpkı vakitte potasyum içerdiğini, B6 ve A vitamini kaynağı da olduğunu söylüyor. İçerisinde karbonhidrat bulunmayan brokoli ayrıyeten bol protein de içeriyor.
Brokolide bitki kimyasalları ve antioksidanlar da yüksek oranda bulunuyor. Bitki kimyasalları, bitkilere rengini, kokusunu ve tadını veren kimyasallardır. Amerikan Kanser Araştırma Enstitüsü’nün yaptığı araştırmalara nazaran bitki kimyasallarının birçok yararı da var. Örneğin brokolideki bitki kimyasalları bağışıklık sistemi için epeyce yararlı. İçlerinde glucobrassicin; zeaxanthin ve beta-karoten karotenoidler ve bir flavonoid olan kaempferol bulunur.
Antioksidanlar, bedenin ürettiği yahut meyve, zerzevat ya da tahıllarda bulunan kimyasallardır. Jarzabkowski, antioksidanların, hücrelere ziyan veren hür radikalleri bulmaya ve etkisiz hâle getirmeye yaradığını söylüyor. Hür radikaller, metabolizma sırasında oluşan istikrarsız moleküllerdir. Amerikan Kanser Enstitüsü’ne nazaran bu moleküllerin verdiği hasar kansere yol açabilir.
Brokoli bol ölçüde bir antioksidan bileşeni olan lütein ve çok tesirli bir antioksidan olan sülforafan bulunur. Besin oranı yüksek olan brokoli birebir vakitte magnezyum, fosfor, az ölçüde çinko ve demir de içeriyor.
Sıhhate yararları
Diyabet ve otizm: Tip 2 diyabeti olan obez bireyler için brokoli özü hayli yararlıdır. Science Translational Medicine mecmuasında Haziran ayında yayınlanan raporda, bilim insanlarının, brokolide (ve lahana ve brüksel lahanası üzere öbür turpgillerde) sülforafan isimli bir bileşeni bulduğu belirtiliyor. Sülforafanın tip 2 diyabetle irtibatlı olan 50 genin aktifliğini ya da tesirini durdurabildiği bulundu. Bilim insanları, 12 haftalık araştırma sürecinde bu bileşeni tip 2 diyabet hastası 97 bireye uyguladı. Obez olmayan bireylerde hiçbir değişiklik görülmezken obez bireylerin denetim kümeye oranla açlık kan şekeri düzeylerinde %10’luk bir düşüş yaşandığı görüldü. Birebir bileşenin otizmle kontaklı belirtileri de azalttığı görüldü. Proceedings of the National Academy of Sciences mecmuasında yayınlanan araştırma raporunda, sülforafan içeren brokoli özü kullanan şahısların, sözel bağlantısında ve toplumsal etkileşimlerinde gelişmeler yaşandığı belirtiliyor.
Kanser: Birden fazla insan brokolinin kansere karşı korunmada çok faydalı olduğunu bilir. Jarzabkowski, brokoli üzere turpgillerin kimi mide ve bağırsak kanserlerine karşı muhafaza sağlayabileceğini belirtiyor.
Amerikan Kanser Birliği, sülforafan ve indole-3-carbinole da dahil olmak üzere brokolide bulunan izotiyosiyanatların zehirden arındırıcı enzimler salgıladığını ve antioksidan misyonu görerek oksidatif gerilimi azalttığını belirtiyor. Tıpkı vakitte östrojen düzeyini de etkileyen bu bileşenler göğüs kanseri riskini de azaltıyor olabilir.
Kolesterol: Jarzabkowski’ye nazaran brokolide bulunan çözülebilir lif, kandaki kolesterole bağlanarak, kolesterolün düşmesine yardımcı olur. Life bağlanan kolesterolün bedenden dışarı atılması kolaylaşır ve hasebiyle bedendeki kolesterol düzeyi düşer.
Kalp sıhhati: Brokoli, kolesterolü azaltmasının yanı sıra kan damarlarını güçlendirerek kalp sıhhatini da korur. Brokolide bulunan sülforafanın tıpkı vakitte iltihap azaltıcı tesiri de bulunduğundan kronik kan şekeri sıkıntılarının sebep olduğu kan damarı duvarındaki hasarları önleyebilir yahut iyileştirebilir. Harvard Üniversitesi Halk Sıhhati Okulu’na nazaran bu sebzede bulunan b-kompleks vitaminler çok homosisteini düzenlemeye yahut azaltmaya da yardımcı olur. Çok homosistein, şahısların kırmızı et yemesinden sonra biriken amino asittir ve koroner kalp hastalığı riskini arttırır.
Göz sıhhati: Havucun göz sıhhatine yararlı olduğunu hepimiz biliyoruz. Bunun sebebi içerisinde bulunan, bir antioksidan bileşeni olan luteindir. Bu bileşeni brokolide de ağır ölçüde bulabilirsiniz. Brokolide bulunan öteki bir antioksidan ise tıpkı yararları sağlayan zeaksantindir. Bu iki kimyasal da maküler dejenerasyona ve katarakt oluşumuna karşı müdafaa sağlar.
Sindirim: Brokolinin sindirime son derece yararlı olduğunu belirten Jarzabkowski, bunun sebebinin zerzevatın ağır lif içeriği olduğunu da ekliyor. Brokolinin neredeyse her 10 kalorisinde 1 gram lif bulunuyor. Lif, nizamlı olarak tuvalete çıkmanızı sağladığı üzere bağırsaklarınızdaki sağlıklı bakterilerin düzeyinin de korunmasına yardımcı oluyor. Brokoli birebir vakitte mide zarını korur. Brokolide bulunan sülforafan, mide bakterisi Helicobacter pylori’nin fazla gelişmesini ve mide duvarına çok güçlü tutunmasını da önler.
Sıhhate ziyanları
Genel olarak brokoli yemenin rastgele bir ziyanı olmadığı üzere yan tesirleri de önemli değildir. Brokoli tüketiminin en yaygın yan tesirleri gaz ve bağırsakta tahriş ise brokolinin yüksek lif oranından kaynaklanır. Turpgillerden gelen bütün sebzelerin gaz yaptığını belirten Jarzabkowski, bu besinlerin yararının ise verdikleri rahatsızlığa değeceğini söylüyor. Ohio Devlet Üniversitesi Wexner Tıp Merkezi’nden bilim insanları, brokolide bulunan K vitamininin kan sulandırıcı ilaçların tesirini azaltabileceğini ve bu ilaçları kullanan bireylerin brokoli tüketimine dikkat etmeleri gerektiğini belirtiyor. Hipotiroidi olan bireylerin de tıpkı formda brokoli tüketimlerini sonlandırmaları öneriliyor.
Pişirme sistemleri
Çiğ, buğulama, haşlanmış brokoli: Hangisi daha besleyici? Brokolinizi hazırlama formunuz alacağınız besin ölçüsünü da etkiliyor. Örneğin brokoliyi kansere karşı tesirleri sebebiyle tüketmek isteyenlerin sebzeyi çok fazla pişirmemesi gerekiyor.
Warwick Üniversitesi’nde 2007 yılında yapılan bir araştırmada brokolinin haşlanmasının sebzede bulunan yararlı, kanser aksisi enzimleri azalttığı bulundu. Araştırmacılar, taze brokoli, brüksel lahanası, karnabahar ve yeşil lahananın haşlanması, buğulanması, mikrodalgada pişirilmesi yahut kızartılması durumunda besin ölçülerinde yaşanan değişimleri inceledi. Araştırma sonucunda kanser aykırısı besin unsurlarının en çok haşlanmada kaybedildiği görüldü. 20 dakikaya kadar buğulama, üç dakikaya kadar mikrodalgada pişirme yahut beş dakikaya kadar kızartmanın ise kanser zıddı besinlerin kıymetli ölçüde kaybına sebep olmadığı görüldü. En çok besin, çiğ brokolide bulunsa da bağırsaklarınızı en çok rahatsız eden ve en çok gaza sebep olan da yeniden çiğ brokoli.
Kaynak: Herkese Bilim Teknoloji
Cumhuriyet
