CHP; Temmuz ayından itibaren “ikinci zirve noktası” sürecininin yaşandığı Koronavirüs salgınıyla ilgili izlenecek siyasetler ve alınması gereken tedbirleri, salı günü toplanan Parti Meclisi (PM) toplantısında ele aldı.
Parti Meclisi’nde doktor kökenli üyeler Prof. Dr. Gaye Usluer ile Prof. Dr. Aylin Yaman, salgının geldiği noktaya ait sunum yaptı.
Edinilen bilgiye nazaran toplantıda, koronavirüs salgınıyla ilgili açıklanan günlük hadise ve vefat sayılarıyla ilgili bilgilerin şeffaf olmadığı saptamasına yer verilirken, olay sayılarındaki artışta, “normalleşme sürecine erken geçilmesi”nin tesirli olduğu vurgulandı.
CHP PM’de, salgın idaresindeki eksikliklere ait saptamalar, alınması gereken tedbirler ve izlenecek siyasetlere ait yapılan değerlendirmeler şöyle:
‘Normelleşmeye erken geçildi‘: Salgınla ilgili tüm dünyada artış eğilimi var, salgında birinci dalganın ikinci zirve noktasını yaşıyoruz. Lakin Türkiye’de daha riskli bir durum sözkonusu. Zira olağanlaşma sürecini erken başlattı. Salgında tek tip bir elbise üzere bir süreç sözkonusu değil. Her ülkenin kendi şartları, kültürel alışkanlıklarını gözönüne alması, kendi şartlarına nazaran sıhhat sistemi modellemesi yapmak durumunda.
‘Kararlar Bilim Konseyi’nde alınmıyor‘: Sıhhat Bakanlığı başlangıçta iyi bir idare biçimi sergiledi, herkeste itimat uyandırdı, Bilim Konseyi oluşturdu. Lakin gelinen noktada bilim konseyinin karar alıcı değil, tavsiye konseyi olduğu anlaşılıyor. O nedenle bundan sonra her kabahatin müsebbibi gösterilmesi yahut kararı üzere gösterilmesi hakikat değil. Zira kararları alan Bilim Şurası değil.
‘Filyasyon gerçek yapılmıyor‘: Sıhhat Bakanlığı, alanda filyasyonu kurallarına uygun yapmıyor. Filyasyon, dediğiniz şey, izleme, tarama, bulma, bulduklarınızı karantinaya alma süreçlerini içeriyor. Fakat Türkiye’de yalnızca, hastaneye başvuranların aile bireylerinde yahut yakın çalışma arkadaşlarında filsayson çalışması yapılıyor. Üstelik bunlara test yapılması gerekiyor, yapılmıyor, deniliyor ki, siz 10-14 gün konutta kalın bu ortada hastalanırsanız gelin. O nedenle alanda salgın denetim edilemiyor ve bulaş yayılıyor.
Getty Images‘Müspet çıkanlar dışındakiler bildirilmiyor‘: Salgınla ilgili hadise ve ölümlere ait bilgiler gerçeği yansıtmıyor. Tünya Sıhhat Örgütü, hadise bildirimiyle ilgili iki çeşit kodlama yapabilirsiniz diyor. Birincisi Covid-19 müspet olanlar, ikincisi hem testi olumlu olanlar hem de testi negatif lakin bulguları ve öteki laboratuvar sonuçları Covid-19 olduğu belirlenenler hastalar. Türkiye baştan beri Covid-19 testi positif olanları bildirirken, testi negatif olup da bulgulara nazaran Covid teşhisi konulanları bildirmiyor.
‘Kimi hastanelerin sistemi “Covid-19” verisini kabul etmiyor‘: Yakın vakitte bilgisayar bildirim sisteminde bir değişiklik yapıldı. Kimi hastane otomasyon sistemleri Covid-19 teşhisini kabul etmiyor, bu türlü giriş yaptığınızda ilerleyemiyorsunuz. Ancak oraya “viral pnömani” yazdığınızda sürece devam edebiliyorsunuz. Bir öbür neden,, hasta hayatını kaybettiğinde, diyelim ki akut teneffüs yetmezliğinden ömrünü yitirdi, direkt rapora bu türlü yazılıyor. Meğer hastaneye Covid-19 nedeniyle yatırılmış. Ya da kanser hastası, Covid-19 şikayetiyle gelmiş, vefat raporuna kanser yazılabiliyor. O nedenle olay sayıları ile ilgili şeffaf bildirim yapılmıyor.
‘Sıhhatte insan kaynağı kasveti yaşanabilir‘: Salgın nedeniyle Türkiye, yüzde 11 tabip hastalanma oranı ile en fazla sıhhat çalışanının hastalandığı ülkelerin başında geliyor. Sıhhat çalışanlarında tasa durumu giderek artıyor, ölüyorlar, hastalanıyorlar, bu nedenle bir kısmı emekli oluyor, işi bırakıyor. Şu anda atanamayan binlerce tabip, onbinlerce yardımcı sıhhat işçisi var ancak Sıhhat Bakanlığı insan kaynagını artırmayı düşünmüyor. Salgının ne kadar süreceğine ait net bir tablo olmadığı için ilerleyen süreçte önemli insan kaynağı kasveti yaşanabilir.
‘Başka sıhhat hizmetleri aksıyor‘: Hastanelerde, öteki sıhhat hizmetleri konusunda önemli bir aksama var. Kanser tedavileri, kronik hastalıkları olanlar, çocuk aşılamaları aksıyor, ancak kimse bu bahiste ne yapılmalı niyetinde değil.
‘Covid-19 meslek hastalığı sayılmalı‘: Salgını siyasetin materyali yapmak yanlışsız değil, ancak sürecin bundan sonraki basamağı konusunda ortak akılla hareket edilmesini sağlamak, eksikleri göstermek, dataların yanlışsız, şeffaf paylaşamını sağlayacak adımlar atılmalı. Yalnızca Türk Tabipleri Birliği değil, Türk Hemşireler Derneği, diş doktorları, eczacı odaları üzere bu işin paydaşı olan bütün kesitlerle ortak hareket ederek, siyaset düzeneği üzerinden tahlil bulunması sağlanmalı. Bu kapsamda TBMM açıldığında Covid-10’un meslek hastalığı yahut iş kazası sayılması için çalışma yapılamalı.
Getty Images‘Mahallî idarelerle işbirliği yapılmalı‘: Salgının merkezinde olan insan sıhhati en değerlisi. Lakin iktisadın de çarkları dönmeli, daima kısıtlı hayat mümkün değil. Lakin kapalı, kısıtlı periyotlarda de toplumsal devlet devreye girmeli, bu süreçde “senden, benden” demeden mahallî idarelerle işbirliği yapılmalı, hizmetlerin vatandaşla buluşması engellenmemeli. Sıhhatin herkese için eşit, kamusal bir hizmet olduğu gözönünde bulundurularak, kamucu sıhhat sistemi ve bununla ilgili yasal düzenlemelerin de TBMM’nin yeni yasama yılında hayata geçirilmesi sağlanmalı.
Cumhuriyet
