CHP Hatay Milletvekili Suzan Şahin, Suudi Arabistan ile Türkiye ortasındaki siyasi münasebetlerin bozulmasının akabinde Suudi Hükümetinin Türkiye’ye 2 yıldır saklı olarak uyguladığı argüman edilen ambargonun resmileşmesi üzerine basın açıklaması yaptı.
CHP’li Suzan, “Suudi hükümeti, 2 yıldır gayri resmi olarak uyguladığı ambargoyu bu hafta sonu itibariyle resmiyete dökmüş ve ‘Made in Turkey’ yazan hiçbir eseri ithal etmeyecekleri kamuoyunun gündemine oturmuştur. Hafta sonunda medyada yer alan Suudi Arabistan’ın 1 Ekim’den itibaren ‘Made in Turkey’ damgalı mallara ambargo uygulayacağı tezi ihracatçılarımızı bilhassa de perakende kesimini huzursuz etmiştir.
Alınan karara kadar Suudi Arabistan en fazla ihracat yaptığımız 15’inci ülkeydi. Bu ülke ile Türkiye’nin 3,3 milyar dolar ihracatı, 3 milyar dolar da ithalatı vardı. Hatay’ın bu ihracat kapasitesinde son 2 yıldır uygulanan kapalı ambargo ile %20 azalma olmuştur. Bu 300 milyon Dolara yakın bir kayıp demektir. Sıfırlanan ticaretten doğan mağduriyetlere AKP hükümeti bir tahlil bulamaz ise korkarım ki birçok ihracatçımız iflas bayrağını çekecek, binlerce kişilik işsiz ordu ve küçülen bir Hatay ile Türkiye göreceğiz. Türkiye’nin, Suudi Arabistan ile 3 milyarı ihracat olmak üzere yıllık 6 milyar Dolardan fazla bir ticaret hacmi varken ve Hatay da Suud’larla 70 milyon Dolardan fazla ihracat yaparken, bilhassa son iki yıldır bu gitgide azalıyordu ki artık büsbütün durma noktasına geldi.
Türkiye’den giden eserlerde birinci sırada mobilya vardı, Suudi otellerinin çabucak hemen hepsinin muhtaçlıkları Türkiye’den karşılanıyor ve bilhassa yaş meyve zerzevat, besin, dokumacılık de ihraç ettiğimiz kıymetli eserlerdi. AKP hükümetinin yanlış ve iş bilmez dış ve iç siyasetleri ile gelinen bu ambargo ortamında artık bu ihracatları yapamayacağız.
İhratçılarımız huzursuz. İki yıldır uygulanan üstü örtülü bir ambargo başladığında Suudi Arabistan Türk eserlerine KDV’yi %5’ten 15’e çıkarmış, üzerinde ‘Made in Turkey’ yazan eserlere gümrüklerde zorluklar çıkarmaya başlamış, yaş meyve ve zerzevat üzere eserler gümrüklerde bekleterek ziyan edilmesini sağlanmıştı. Bu ve buna misal uygulamalarla karşılaşan Türkiye ihracatçısı birinci 6 ayda %20’ye varan bir küçülme, Hatay ihracatçısı ile yaklaşık %10 küçülme yaşamıştı ki şu an daha beteriyle karşı karşıya kalarak hiç ticaret yapamaz hale gelmiş durumdayız. Morali bozuk olan ihracatçılar Suudi Arabistan’ın en değerli pazarları olduğunu lakin Suud hükümetinin baskılarıyla müşterilerinin artık mal almadığını söylüyordu. Bu karardan sonra resmi olarak da yürürlüğe girecek ambargo ile hiçbir alışveriş yapamayacaklarını söylüyorlar. Ne yapacağını şaşıran ihracatçı dış siyaset atılımlarını eline yüzüne bulaştıran Erdoğan ve partisi AKP’den takviye ve teşvik beklemekte.
Ayrıyeten bir kaygılı küme daha var ki onlar da Suudi Arabistan’da birçok kesimde çalışmak için bulunan Hataylı hemşehrilerimizdir. Arapça bilmeleri nedeniyle iş imkanı bularak Suudi Arabistan topraklarında çalışan vatandaşlarımız da bu siyasi uyuşmazlıklar sonrası yaşanacak gerginliklerden olumsuz etkileneceklerini düşünmekte ve huzursuz bir hal içerisindedir.
Ambargo kararının duyulmasından sonra Türkiye Müteahhitler Birliği (TMB) Lideri da bir açıklama yaparak zımnî ambargonun yalnızca ihracat kesiminde değil inşaat bölümünde de uygulandığını söyleyerek, Suudiler’in Türk mallarına olduğu üzere Türk müteahhitlerine de önemli zorluk çıkarmaya başladığını, 2018’de yaklaşık 3 milyar dolarlık müteahhitlik işi aldıklarını, bu ülkede 2019’da 560 milyon dolara, bu yıl sekiz ayda 21 milyon dolara düştüklerini belirtti. 21 milyon dolarlık işin de muhtemelen eski projelerin ek işleri ya da Suudi ortaklı firmaların işleri olduğunu görülmekte.
Siyasetteki tansiyonlar ekonomik bağları sarsar, hatta koparabilir. Ki şu an Türkiye ile Suudi Arabistan ekonomik mutabakatları da bozulmuş, ekonomik bağlar bitme noktasına gelmiştir. İki yıldır üstü örtülü bir ambargo ile Türkiye ile Suudi Arabistan ortasında iş yapan küçük ve orta ölçekli binlerce şirket varken, her geçen gün şirketlerin teker teker kapandığı haberleri geliyor.
Ülke içindeki tavrında olduğu üzere ülke dış siyasetinde da İhvancı bir anlayışa bürünen AKP ve Erdoğan’ın iş bilmez Körfez siyasetleri, Suriye’ye yönelik operasyon, akabinde da gazeteci Cemal Kaşıkçı cinayeti ile iki ülke ortasında bağlantılar bir müddettir gerilmiş durumdaydı ve bunun akabinde AKP’nin bir vakitler ölen hükümdarı için ulusal yas duyuru ettirdiği, daha birkaç gün evvel 81 vilayette afişlerle ulusal günlerini kutladığı Suudi Arabistan, Türkiye mallarına örtülü ambargo koydu. Suudi Arabistan’da Türk eserlerine karşı başlatılan sessiz ambargonun akabinde bu sefer Fas’tan değerli bir adım geldi ve Fas, Türkiye’den ithal ettiği dokumacılık eserlerine karşı ağır oranda bir vergi kararı aldı. Fas hükümetinin aldığı, parlamento tarafından onaylanan 2020 Finansman Maddesi’nin içinde yer alan uygulamayla Fas Iktisat Bakanlığı’na bağlı Gümrük ve Dolaylı Vergiler Yönetimi, yeni gümrük vergisi oranını %36 olarak açıklandı. AKP’nin dış siyaset kusurları ile Azerbaycan dışında dostu kalmayan Türkiye’nin vazgeçilmez pazarlarından biri olan Orta Doğu’daki 14 ülke ile bağlantılar koptu yahut kopma noktasına geldi. Artık sırada Suud’larla yakınlığı bilinen Bahreyn ve Dubai’nin de ülkemize yönelik bilinmeyen ambargo uygulayacağı gelen duyumlar ortasında.
Şahsi menfaatlere yönelik siyaset yaparak, Mustafa Kemal Atatürk’ün dış siyaseti unsurlarından sapan AKP ve Erdoğan, ülkelerin iç işlerine karıştı. Davos’taki ‘one minute’ çıkışının gündem başarısı ve seçmen dayanağı ile şımarıklaşarak her hadisede aklı selim olmak yerine milletlerarası sansasyon, aşırılık peşinde olağanüstü makus bir dış siyaset izleyen AKP sayesinde maalesef bu günleri yaşıyoruz.
AKP’nin genel lideri Erdoğan, Arap ülkeleriyle tarihi, toplumsal, kültürel alakaları geliştirip ekonomik ve stratejik münasebetler kurması gerekirken hiç üzerimize görev olmamasına karşın, Türkiye devletinin başbakanı ve cumhurbaşkanı sıfatıyla bu ülkelerin ortalarındaki uyuşmazlıklara karıştı. Ulu Önder’in dediği üzere ‘Batı kültürünü benimseyin, ancak onların emperyalist emellerine alet olmayın.’ mottosuyla hareket etmesi gerekirken bir kısım güçlerin dolduruşlarıyla daima alet oldu ve sonrasında daima ‘kandırıldık’ dedi.
Dış politikayı büsbütün iç siyasette vatandaşın hislerini sömürmek için kullanan AKP hükümetleri ve Erdoğan, diplomasi kültürünün olmadığı, bu milletin hislerini ‘Bakara Makara’ diyerek aşağılamış, ismi birçok yolsuzluğa karışmış eski bakanlarını, milletvekillerini büyükelçi yaptığı takımlarıyla popülist, günü birlik siyasetlerle yalnızca seçmenin ulusal ve dini hislerini kullanır usulü bugünkü başarısızlığın sebebidir.
Stratejik bir dış siyaset ile liyakatli diplomatik karar alınıyor olsaydı bunlar bugün olmayacaktı. Genel Liderimiz Sayın Kemal Kılıçdaroğlu’nun daima lisana getirdiği üzere devlet takımları ve bilhassa diploması liyakat işidir ve deneyim ile dış siyaset bilgisi gerektirir. Bu vasıflar AKP’de görüldüğü üzere yoktur ve gün geçtikçe Türkiye doğuda batıda, kuzeyde güneyde komşularıyla komşusu olmayanlarla hengameli haldedir.
Tahlil kolaydır lakin bunu yapabilecek bir hükümet maalesef yoktur. Ben yaptım oldu mantığıyla fütursuzca ve fikirsizce hareket eden AKP, Türkiye ve Hatay’ın iktisadının düzeltilmesi için gerçekçi ve barışçıl bir dış siyaset benimsemelidir. Uzun müddettir kapalı olan Yayladağı Hudut Kapısı’nın açılması, Suudi Arabistan ve öbür ülkeler ile yaşanan siyasi kriz nedeniyle ziyan gören ihracatçımıza takviye verilmelidir. Hatay yalnızca 6 ilçesi ile değil büsbütün 5.Teşvik Bölgesi’ne dahil edilmelidir.
Bilinmeyen ambargonun başlaması ile Ocak-Haziran ayı içinde ihracat kapasitesi %20 azalmıştı, artık ise artık kapılar büsbütün kapandı. Sorun düzeltilemezse Suudi Arabistan ve tesirindeki Arap ülkeleri ile önemli külfetler yaşayacak, ticaretimizi sıfırlayacağız. Bu da Covid-19 salgını ve AKP’nin israfları, yolsuzlukları, rantlarıyla krize sokulmuş bir iktisat ile boğuşan vatandaşımızı, esnafımızı, emekçimizi mağdur duruma düşürecektir.”
Cumhuriyet
