Getty Images
Çin’de bu hafta yaklaşık 10 milyon öğrenci, geleceklerini belirleyecek üniversite imtihanlarına (Gaokao) giriyor. Lakin bu defa imtihan gerginliğine bir de evvelki yıllarda kimlik hırsızlığı yoluyla yüzlerce talebenin hakkının yenmiş olduğu skandalın yarattığı kaygı eklendi.
Çiftçi bir ailenin kızı olan Çen Çunşiyu için üniversite testi her şeyi değiştirebilecek bir fırsattı. Gaokao’yu kazanırsa üniversiteye girme hayali gerçekleşecekti.
Ancak kazanamadı.
Üniversiteye giremeyince fabrika personelliği, garsonluk üzere bir seri işte çalışmayı denedikten sonra anaokulu muallimi oldu.
Gelgelelim aradan 16 yıl geçtikten sonra şok edici bir şey öğrendi. Aslında girdiği üniversite imtihanında Şandong Teknik Üniversitesi’ni kazanmakla kalmamış, kaydını bile yaptırmıştı.
Tabi bunu yapan kendisi değildi. Onun kimliğine dair bütün haberleri ailesinin teşebbüsüyle edinen tıpkı yaşlarda öbür bir genç bayan onun bölgesine okumuştu.
Bu, Çin medyasında yan alan haberlere nazaran, Şandong eyaletinde 2002 ile 2009 yılları arasında saptanabilen 242 öğrenci kimliği hırsızlığından biri.
Getty ImagesGaokao testinde kalmak, mektepliler için bir utanç kaynağı oluyor.
SİSTEMATİK BİR HIRSIZLIĞIN ÜRKÜNÇ HİKAYESİ
Çin’in zorluğu ile ünlü üniversite imtihanı Gaokao’da mektepliler matematik, İngilizce ve tercihleri olan farklı bir hususta hazırlanan soruları yanıtlıyorlar.
Kültür Devrimi periyodundaki kısa bir ara hariç 1950’den bu yana üniversite eğitimi sisteminin odağında daima bu test var.
Lakin Gaokao yalnızca bir imtihan olarak görülemez. Mahsusen de ayrıcalıklı ailelere mensup olmayan milyonlarca genç açısından bu, muvaffakiyetin ve toplumsal hiyerarşide yükselmenin anahtarı niteliğini de taşıyor.
Kaderini değiştiren kimlik hırsızlığı ile son haftalarda Çin medyasının ilgisinin odağındaki simalardan biri haline gelen Çen’in ailesi açısından, kızlarının üniversiteye girebilmesi büyük kıymet taşıyordu.
Yoksulluk içinde yaşıyorlardı ve yalnızca bir çocuklarını okutmaya güçleri yettiği için dersleri o kadar iyi olmayan erkek çocuklarını okutamamamışlar, bütün umutlarını Çen’in okumasına bağlamışlardı. Üstelik bu ekseriyetle önceliğin oğlan çocuklarının okutulmasına verildiği Çin’in kırsal yerleri açısından oldukça müstesna bir tercihti.
İşte Çen 2004 yılında Gaokao’ya bu beklentilerle gönderilmişti. O devirler Çin’de üniversite imtihanını kazanamayan talebelere, kazanamadıklarına dair bir mektup yollanmıyordu. Mektebe kabul edildiğine ait bir mektup almadıysa kazanamadığı varsayılıyordu.
Çen de üniversitelerin açıldığı Eylül ayına kadar bekleyip mektup alamayınca, kazanamadığını düşünerek, kente giderek iş aramaya başladı.
16 yıl sonra bu yılın Mayıs ayında Çen yetişkinler için açılan bir kursa kaydolmaya karar verdi.
İnternetteki resmi müracaat sitesine kendisiyle ilgili haberleri girdiğinde, 2004 yılında üniversiteye kaydolmuş ve 2007 yılında da mezun olmuş göründüğünü görünce şok geçirdi. Ancak kayıtlara eklenen fotoğraf kendisine ilişkin değildi.
Yavaş yavaş acı gerçek ortaya çıkmaya ve skandalın boyutları belirmeye başladı.
NASIL YAPTILAR?
Resmi haber ajansı Şinhua’ya nazaran, kimlik hırsızının, lokal bir yetkili olan amcası, yerin testlerden sorumlu kimsesinin de yardımıyla Çen’in imtihan haberlerini elde etmekle suçlanıyor.
Çen imtihanda 750 üzerinden 546, onun kimliğini çalan öğrenci ise sadece 303 puan almıştı.
Argümana nazaran başarısız mekteplinin babası Çen’e imtihanı kazandığını bildiren mektubu, postaya verilmeden evvel postaneden ele geçirmeyi başardı. Çen’in okuduğu lisenin yöneticisinin de yardımıyla, düzmece dokümanlar hazırlandı ve Çen’e ilişkin lise geçmişi ve imtihan haberleri, başarısız talebeye aitmiş üzere gösterildi.
Kimlik hırsızının ailesi savlara nazaran kaydın sıkıntısız yapılabilmesi için Şandong Teknik Üniversitesi işçisi ve bir emniyet yöneticisinden de yardım aldılar.
Yoksul bir köylü ailesinin çocuğu olan Çen’in hiç bir bahtı yoktu.
Getty ImagesÖğrenciler içerde ter dökerken veliler de dışarda gergin bir bekleyiş içinde
Asıl ismi Çen Yanping olan kimlik hırsızı, o andan itibaren Çen Çunxiu’nun yanına geçti ve çalışma arkadaşları bugüne kadar onu daima Çen Çunşiu olarak biliyorlardı.
Yetkililer hadiseyle ilgili soruşturmanın devam ettiğini açıkladı.
Kimliği çalınan Çen Çin televizyonuna verdiği mülakatta “Ona yüzyüze gelip neden kimliğimi çaldığını sormak istiyorum” dedi ve “Benim tarafıma geçerken bana ne olacağını hiç düşündün mü? Bu kadar bencil misin?” diye ekledi.
Çen’in hikayesi kamuoyunda büyük öfke yarattı. Güya fırsat eşitliği sağladığı öne sürülen bir test için onca emeğin neden harcandığı sorgulanmaya başlandı.
Çin toplumsal medya sitesi Weibo’da biri “Bazıları Gaokao’nun durumu iyi olmayan aileler açısından ne kadar büyük kıymet taşıdığını anlamıyor. Ana babalar çocuklarını okutabilmek için büyük emek harcıyorlar, lakin iktidar sahipleri tarafından önleri kesiliyor” diyordu.
‘BİR ÇİFTÇİNİN ELİNDEN NE GELİR Kİ?’
Çin Ulusal Eğitim Bilimleri Enstitüsü’nde araştırmacı Çu Jaohui, üniversite testi yolsuzluklarının ikiye ayrıldığını söylüyor: Mağdurun haberi olmadan yapılan hırsızlıklar ve tahminen de bir fiyat karşılığı karşılıklı muahede ile yapılan yolsuzluklar.
Çu, mağdurun habersiz olduğu yolsuzlukların birden fazla seviyede yetkililerin işbirliğini de gerektirdiğini söyledi.
“Kayıt sürecinde mektepler, test enstitüleri, kayıt büroları ve yurt-konut ayarlama büroları üzere bir çok merci işin içine girer. Hasebiyle yolsuzluk, bu kurumların hiç bir tarafından görülmemişse, organize bir sahtekarlık laf konusudur” diye açıkladı.
Bu cins hadiselerde mağdurlar çoklukla Çen’in ailesi üzere “daha düşük toplumsal statüye sahip”, daha dezavantajlı kesitlerden geliyor ve bu yüzden de bir müddet sonra durumu anlasalar bile haklarını aramaları ihtimali azalıyor.
Gerçekten Çin medyasında yan alan haberlere nazaran Çen’in babası “Bir çiftinin elinden ne gelir ki? Güçlü biri olsaydım bunu yapmaya cüret edemezlerdi” derken tam da bunu anlatıyor.
ÇEN HAYATINI GERİ ALABİLECEK Mİ?
Çin parlamentosu bu ay toplanırken, üniversite testinde kimlik hırsızlığı yoluyla yolsuzluk yapmanın hata kapsamına alınması davetleri yapılıyor.
Bir delege bu sahtekarlıkların direkt para çalmaktan daha büyük zarar verdiğini söyledi.
Şandong eyaleti yetkilileri, bu çeşit vakaların tekrarlanmamasını sağlayacak yeni tedbirler alındığını söylüyorlar.
Mekteplilerin bundan bu türlü kayıt yaptırırken, kabul mektubu, kimlik evrakı, ikametgah ve teste katılma dokümanlarını sunmaları gerekecek. Üniversite testi sonuçları da internette yayınlanacak ve telefon bildirisi olarak da gönderilecek.
Renmin Üniversitesi’nden Profesör Çeng Fangping, mekteplilere ilişkin evrakların birçoklarına artık internet üzerinde ulaşılabilmesinin sahtekarlığı çok zorlaştırdığını söyledi.
Çin Eğitim Bakanlğı da kimlik hırsızlığı yaptığı ortaya çıkan talebelerin üniversiteye kabul edilmeyeceğini açıkladı.
Getty ImagesKimlik hırsızlığı konusu Çin Komünist Partisi tarafından soruşturuluyor.
Mahallî yetkililer Çen Çunşiu’nun başına gelenlerle ilgili bir soruşturma yürüttü ve 46 kişi çeşitli cezalar aldı.
Artık kendi hayatını geri almaya çalışan Çen ise Şandong Üniversitesi’ne kaydolabilmek için müracaat yaptı.
Başvurusu evvel reddedilince kamuoyunun büyük reaksiyon göstermesi üzerine, üniversite Çen’in “dileğinin gerçekleşmesi için büyük efor göstereceğini” açıkladı.
Cumhuriyet
