Göğüs Marazları Anabilim Kısmı Dr. Öğr. Üyesi Fatma Görgülü, covid-19 (koronavirüs) pandemisi nedeniyle, akciğerlerinde rahatsızlığı olan pek çok vatandaşın tedirgin olduğunu hatırlatarak, ”Hastalığın bu denli korkutucu olmasının en büyük sebebi elbetteki, akciğeri sair pek çok enfeksiyon hastalıklarına nazaran daha ağır ve süratli bir formda etkilemiş olması, tablonun teneffüs yetmezliği ve ağır bakım sürecine ilerlemesinden kaynaklanmaktadır. Enfeksiyon tedavisi tamamlanmış olsa dahi, sonrasında akciğer için kalıcı hasar yahut tekrarlayabilecek sorun olup olmayacağı hasta için büyük kaygı sebebi olmaktadır.” dedi.
Zatürrenin büyük nispette, PCR (sürüntü testi) yanına, akciğer tomografisi ile tanı aldığına vurgu yapan Görgülü, “Akciğer tutulumu kısa vadede pek çok odağa yayılabilmektedir Covid zatürresi geç müracaat yahut hiç tedavi alamama durumunda sair enfeksiyonların oluşumuna taban hazırlamakta ve hastanın teneffüs yetmezliğine gidişi hızlanmaktadır” diye konuştu.
BÜSBÜTÜN DÜZELME GÖRÜLMESİ SEVİNDİRİCİ
Neredeyse dört aydır takip edilen ve büyük çoğunluğunda akciğer tutulumu, Covid zatürresi olan hastaların tedavi sonrası takiplerinde pek çok değerli detay bulunduğunu söz eden Göğüs Illetleri Kompetanı Dr. Görgülü, “Kısa vadeli de olsa, uzun periyot yansımalarını şimdi açıklama talihimiz bulunmasa da, öncesinde akciğer illeti (KOAH, astım vs) olan şahıslar dahil, akciğerde külliyen düzelme ve iyileşme olduğunu görmüş olmamız sevindirici ve umut vericidir. Medikal ilaç tedavisinin virüs yükünü azaltma ve enfeksiyonu denetim altına almaktaki tesiri yadsınamamakla birlikte, taburculuk ve ilaç tedavisi sonrası uygulanan birtakım ilaç dışı yollar, akciğerin kalıcı hasarının önlenmesinde önemli yol kat etmemizi sağlamıştı” diye konuştu.
EN BÜYÜK RİSK: İŞLEV BOZUKLUĞU YA DA KÜÇÜLME
Bilhassa teneffüs zahmeti ve inatçı öksürükle gelen, oksijen seviyesinde düşme belirlenen hastaların radyolojik değerlendirmesinde yaygın olarak akciğer tutulumu tespit edildiğini belirten Dr. Görgülü, “Hastanın takibi müddetinde erken devirde düzelme göstermiyor. Hasta kendini iyi hissettiği, nefes darlığı azaldığı halde, akciğer lezyonları izlenmeye devam etmekte, ortalama 40 gün içinde istediğimiz gerilemeyi görmekteyiz. Burada en kıymetli mevzu ise, pek çok akciğer hastalıklarında da rastlayabildiğimiz, akciğerin o kesiminde fonksiyon kaybı ve hacim azalmasına yol açan fibrozis tablosunun oluşmasını önlemeye yönelik uygulamalardır” tabirlerini kullandı.
SPEKÜLATİF TEFSIRLERDEN UZAK DURUN
Görgülü, kelam konusu takip vadesince, başlangıç aşamasındaki en değerli adımın, hastanın kaygılarına ve sorularına açıklayıcı, tatmin edici karşılıklar vererek itimat ortamında iş birliği sağlanması olduğunun altını çizerek, “Sosyal kaosa sebep olmuş bu durum nedeniyle; gerek basın, gerek toplumsal medya, gerekse etraftan duyulan her türlü spekülatif tefsir, hastanın hem tedaviye inancını azaltır. Başkaca; her duyduğu yolu denemesi gerektiğine dair zihin kargaşasına yol açar. Marazı geçirdiğini, artık atlattığını düşünürken, bu defa de asla akciğerlerinin eskisi üzere olamayacağına dair yaşanan kaygıyla hiçbir ilerleme kaydetmiş sayılmayız. Teneffüs kahrı bariz olan, nefes alırken yorulan, hastalık sürecini ağır bakımda geçirmemiş dahi olsa artık nefes almaya korkan hastalarımıza, konut tedavisinde oksijen desteği uygulamak kıymetli yarar sağlamaktadır. Bunun dışında ve her zatürresi mevcut hastada kesinlikle teneffüs fizyoterapisi uygulamaktayız” tekliflerinde bulundu.
Teneffüs fizyoterapisi hakkında detaylı haber veren Görgülü şu sözleri kullandı:
“Özellikle hastalık periyodunda besbelli, sonrasında da efor kısıtlılığı sebebiyle tasarrufu azalan teneffüs kasları ve diyaframın eski performansına yakın çalışması, akciğerin her yerinin teneffüse katılması için yapılan, yardımcı aletlerden ve şahsi egzersizlerden yardım aldığımız, bizim için daha pek çok akciğer illetinde değerli bir paramedikal-ilaç dışı tedavi usulüdür.”
KALICI HASAR OLMAMASI İÇİN EGZERSİZ YAPIN
Görgülü, sağlıklı akciğerlere sahip olmak için pandemi sürecinde neler yapılması gerektiğine yönelik tavsiyelerde de bulundu:
“Sokağa çıkmanın kısıtlı olması, hastaneden çıktıktan sonra meskende “hastayım, yatmam lazım” mütalaasında hareketsiz kalınması, en ufak bir yürüme, açık havaya çıkılma durumda maske takma zorunluğunun olması, akciğer tasarrufunda istediğimiz seviyeye ulaşmamızı zorlaştırmaktadır. Pratik talihi olanların yüzme, gerekirse evvel hafif tempoda koşu bandı yahut eliptik bisikletle çalışması, diyaframı çalıştıran derin soluk alıp verme egzersizlerinin uygulanması, triflo üzere yardımcı cihazlarla çalışılması, velev bazen yalnızca balon şişirme egzersizinin bile uygulanması takip edilen hastalarda akciğerde kalıcı hasar oluşumuna önemli handikap olduğunu göstermiştir.”
DENETIMI AKSATMAYIN
Hastaların mahsusen bilmeleri gereken en kıymetli bahislerden birinin, akciğer tomografi bulguları olduğunu da aktaran Görgülü, “3 aydan erken tam düzelme görülmez” hatırlatmasında bulunarak, “Bu durumda, hastaların sıradan mobil hayata geçmeye başladıkları başlangıç periyodunda, efora bağlı nefes darlıklarının ve öksürüklerinin olabileceği, devirle azalarak geçmesi ve akciğer sıhhatinin korunması için “bundan yoruluyorum” diyerek bırakmanın değil, üzerine gitmenin değerli olduğu ve kesinlikle hekiminin önerdiği periyotlarda denetim muayenelerini yaptırmaları büyük ehemmiyet arz etmektedir” tabirlerini kullandı.
Cumhuriyet
