Türkiye’de koronavirüse karşı yaygın aşılamanın sürdüğü son iki ay içerisinde, bugün itibariyle toplam 12 milyon 671 bin doz aşı yapıldı. Şu ana dek 8 milyon kişi birinci doz aşısını olurken, bu şahısların 3,5 milyonluk kısmı ikinci doz aşılarını olmayı bekliyor.
Uzmanlara nazaran, Türkiye’de toplum bağışıklığının kazanılması için en az 60 milyon kişinin aşı olması gerekiyor. Pekala, Türkiye bu süratle giderse aşılamayı ne vakit tamamlayabilecek?
BBC Türkçe’ye konuşan sağlıkçılar, Türkiye’nin son iki aydaki mevcut aşılama suratına nazaran 60 milyon vatandaşa 120 milyon doz aşı uygulamanın günde ortalama 500.000 doz aşılamanın yapılması durumunda 7-8 ay süreceğini tabir ediyor.
Türk Tabipleri Birliği (TTB) Aile Hekimliği Kolu üyesi Dr. Emrah Kırımlı, yaygın aşılamanın başladığı 11 Ocak’tan bu yana yaklaşık 12 buçuk milyon doz aşı yapıldığı düşünüldüğünde, günlük ortalamanın 200 bin doz civarında seyrettiğini belirtiyor. Kırımlı’ya nazaran bu sayı, Türkiye’nin gerçek aşılama kapasitesinin hayli altında kalıyor.
15-19 Şubat ortasında günde 400-600 bin doz ortası aşı yapılarak beş günde toplam 2 milyon doza ulaşıldığını söyleyen Kırımlı, Türkiye’nin günlük 500 bin doz aşılama yapma kapasitesi bulunduğunu söz ediyor.
Münasebetiyle Türkiye’nin elinde kâfi ölçüde aşı bulunması halinde günde 500 bin doz aşı ile, 120 milyon doza 240 günde ulaşılabileceğini söylüyor:
“Yani en iyi kurallar altında bile 120 milyon dozluk aşılamayı tamamlamamız 7-8 ay sürecek. Sıhhat Bakanı günde 1.5 milyon kişiyi aşılarız dedi lakin gerçek hayatta bu türlü olmadı. Aşılamanın başladığı 11 Ocak’tan bugüne dek, günde ortalama 200 bin kişi aşılayabilmişiz. Bu biçimde giderse aylar, hatta yıllar sürecek üzere duruyor. Elimizde aşı olsa toplu aşı merkezleri kurulabilir lakin o da var mı yok mu bilmiyoruz.”
Mevcut sürat olan günde ortalama 200 bin aşı ile devam edilmesi durumunda ise 60 milyon kişinin her iki dozu da alarak aşılanması, 2022 yılı sonunu bulabilir.
‘Aşılama süreci uzarsa yeni varyantlar ortaya çıkabilir’
BBC Türkçe’ye konuşan Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi’nden Prof. Dr. Necmettin Ünal aşılamada temel düşüncenin sıhhat sisteminin aşılama kapasitesinden değil, aşı temininde yaşanan meselelerden kaynaklandığını belirtiyor.
Ünal’a nazaran gerekli aşılama süratle gerçekleştirilip toplum bağışıklığı kazanılmadığı takdirde, virüsün mutasyona uğrayıp yeni varyantlar oluşturma mümkünlüğü bulunuyor:
“Şu ana dek Türkiye’de koronavirüsün üç yeni varyantı tespit edildi. Bunların dışında çeşitli varyantlar var lakin hâkim duruma gelebilmiş değiller. Hadise sayılarının yüksek devam etmesi ve aşılamanın kısa müddette tamamlanamaması durumunda, her ülkede olduğu üzere Türkiye’de de kendisine has varyantların gelişmesi bir mümkünlük.”
Ünal bu riski önlemenin iki yolu olduğunu söz ediyor:
- Çok süratli aşı yaparsınız ve virüsün yayılmasına müsaade vermediğiniz için varyantların ortaya çıkmasına pürüz olursunuz.
- Herkesi konutuna kapatırsınız, hastalık yayılamaz ve varyant oluşma mümkünlüğü azalır.
Ünal “Bizim bulunduğumuz noktada her ikisine de ulaşamamış durumdayız” tespitini yapıyor ve mevcut aşıların yeni varyantlara karşı ne kadar tesirli olacağının ise varyantın niteliğine ya da mutasyonun gerçekleştiği yerlere bağlı olarak değişeceğini söz ediyor.
Ünal’a nazaran Türkiye aşı temininde zorlanan tek ülke olmadığı üzere, aşılama açısından dünya sıralamasında ‘görece’ iyi bir pozisyonda yer alıyor:
“Türkiye’de yapılan aşı dozu açısından dünyadaki birinci on ülkeden biriyiz. Bu açıdan hiç kötü bir pozisyonda değil. Lakin nüfusa nazaran aşıladığımız kişi sayısı oranına baktığımızda çok düşük bir yüzdede kalıyoruz. Yani aşılamamız yetersiz fakat öbür yandan, aşı teminindeki sorun yalnızca bize mahsus bir sorun değil.”
Türkiye aşılamada nasıl bir yol izledi?
Türkiye’de kitlesel aşılama programı 14 Ocak’ta sıhhat çalışanları ve 65 yaşının üstündeki vatandaşlarla başladı.
Türkiye’nin aşı tedarikiyle hükümet yetkililerinin çeşitli vakitlerde yaptığı birbirinden farklı açıklamalar, kâfi aşının bulunmadığı konusunda tartışmalara sebep oldu.
Hükümet, aşı siyasetinin planlandığı üzere gittiğini söylüyor.
BBCTürkiye’ye kaç doz aşı ulaştı?
Sıhhat Bakanı Fahrettin Koca, 25 Kasım 2020’de Sinovac şirketiyle 50 milyon doz Coronavac aşısı için mutabakat imzalandığını duyurdu.
3 milyon dozluk birinci teslimat 30 Aralık 2020’de ulaştı. 25 Ocak’ta 6.5 milyon doz, 29 Ocak’ta ise 3.5 milyon doz CoronaVac aşısı daha geldi.
Bu teslimat, Türkiye’ye aşı geldiğinin duyurulduğu son resmi açıklamaydı.
Bakan Koca, Türkiye’nin artık aşı teslimatlarıyla ilgili duyuru gerçekleştirmeyeceğini ve bu sürecin global bir savaşa dönüştüğünü aktarmıştı.
Koca’nın 10 Şubat’ta yaptığı açıklamasında, şu ana kadar Türkiye’ye toplam 15 milyon doz aşının ulaştığı ve yaklaşık 130 milyon aşı için gerekli mutabakatların tamamlandığı belirtildi.
Getty Images25 Şubat’ta Koca, Türkiye’nin Mayıs sonuna kadar 105 milyon Covid-19 aşısı edinip tamamını kullanarak 52.5 milyon kişinin o tarihe kadar aşılanacağını söylemişti.
Türkiye’de birinci hadisenin açıklandığı 11 Mart 2020’nin üzerinden tam bir yıl geçmesinin akabinde ise, şayet Türkiye planlandığı üzere sonbahardan evvel 50 milyon kişiyi aşılayabilirse, pandeminin artık beşerler üzerinde ağır bir yük olmayacağını söyledi.
Cumhurbaşkanı Erdoğan 12 Mart’ta yaptığı açıklamada, “Çin’den de ikinci bir paketin gelmesi kelam konusu olabilir” dedi:
“Aşı konusunda, şu anda bizim Çin ile muahedemiz var. Oradan aldığımız ve alacağımız aşılar devam ediyor. Bu ortada Almanya ile olan muahedemiz da devam ediyor. Ancak yeniden Rusya ile bir mutabakatımız var. Rusya ile olan muahede da görüşmelerimiz bakanlıklarımız ortasında devam ediyor. Çin’den de ikinci bir paketin gelmesi kelam konusu olabilir. Mutabık kalırsak bir 50 milyon daha Çin’den alabiliriz.”
Türkiye’nin Çin’den 50 milyon doz aşı daha alıp almadığını belirsizliğini koruyor.
Türkiye’de hali hazırda devam eden 17 yerli aşı çalışması bulunuyor.
Sıhhat uzmanları Türkiye’nin birden fazla aşı temin etmesi gerektiğine ve aşılama oranının artırılması gerektiğine işaret ediyor.
Cumhuriyet
