TANRI’YI ERKEK İLAN EDEN SON JENERASYON
İREM TURHAN
Marmara Üniversitesi Bağlantı Fakültesi / İrtibat Bilimleri Yüksek Lisans
Ellerimi dört bir yandan bağlayan her bir şeye yeni yeni isimler verdim. Birine aile diyorum, oburu sevgili denilen yarının o meçhul öznesi yahut hiç tanımadığım bir adamın benim için söylediği üç beş parlak beyanat.
Ellerimi geriden bağlayarak sokağa çıkmak üzerine bir plan yaptım bugün. Saydam bir halat ile bağlayacağım ki herkesin reddedebileceği kadar besbelli olsun. Sıkıca bağladım teamüllere nazaran ve ellerimin tek bir tırnağını da boyamadım, kaybım dikkat çekmesin diye. Köşeyi dönene kadar üç beş çocuk birbirlerine beni işaret ederek güldüler evvel, sonra anneleri endişeyle bir hışım içeri aldı onları. Beni mecnun sanacak kadar aklıselim olduklarını bir sokak köpeği bile anca havlayarak karşılardı. Kahvehanelerin önünden geçmek en zoruydu herhalde. Kapılarında dilenci ve satıcı giremez yazmasına karşın yalnızca en bilinmeyen yasaklılar hemcinslerimizdir. Eklemek tenezzülünde yahut cüretinde bulunmak istemediklerini düşünmekle birlikte buna gerek olmadığını idrak etmiştim.
Yazılı olmayan vurgulamalar, olanlarına göre daha geçerliydi. Gelenek isimli bir dostumuz vardı bu durumlar için, asla aramızın bozulmadığı bir yoldaş. Koca bir ülkenin, en yaşlı üyesi olduğundan onun kelamından çıkmazdı kimse. Bu niyetler başımda münakaşa ederken ihtiyar heyetinden birisi “değişik!”, dedi beni görünce. Değişiği olduk koca bir kuşağın. Kimse değişmek istemedi dehşetlerinden o malum yaşlı üyeden biz de eğreti durduk haliyle. Bu kelamı duyar duymaz süratle ilerlemeye başladım lakin gözleriyle takip ettiler beni bütün sokak boyunca.
Yeterinde süratli koşarsak mevtten bile kaçabiliriz diye konuşmuştuk kendi ortamızda. Bir gün canımıza tak edip o yaşlı adamı birçok yerinden vuracağız bana kalırsa. Adam diyoruz zira ataerki kelam konusu olunca olağan kuşkulu daima olduğu yerde duruyor. Hatta Tanrı’yı erkek ilan eden son jenerasyon tahminen de biz oluruz. Bunu da bir formda atlatıp kendi içimizde, yok etmeye girişiyoruz. O denli bitirmek üzere bir yok ediş değil, kökünü kurutmak derece argümanlı laflara yelteniyoruz. Fakat diyorum ben, öteki ama diyor hatta itiraz edenler bile oluyor. Yerine diğer öbür isimli ahbaplarının geleceği kuşkusu bizi kemiriyor. Bir ölüp bin doğacak heybette bir yığın… Koca bir jenerasyon tükenirken asla tükenmiyor ve bizimle besleniyor bu canavar.
Her kılığa girme gücü…
Sokağın köşesinden döndüm ve yeniden görüyorum üzerime yanlışsız geliyor. Öbür bir kimliği seçmiş kendine bu sefer. Her kılığa girme gücünü ona verdiler. Her vücut de onu zevkle konuk ediyor. Süratli koşmaya çalışıyoruz lakin gerimizden, ellerimizden birileri çekip mahkûmiyete ön ayak oluyor her kezinde. İşte son genç de ölüyor köşede, son bayan kendi boğazını sıkmış debeleniyor; çocuklar otomobillerin altına atıyorlar kendilerini tıpkı esnada dünyanın bir öbür köşesinde bir bayram kutlanıyor. Tabiatın değil, vahşetin kanunu. Sonuçta, bütün balıklar birbirini yiyor haliyle.
Artık ellerimi çözdüm, ruhla vücut ortasındaki anlaşmamı bozuyorum. Yaşlı adam, tekrar bana, üzerime geliyor. O mu diye anlamaya çalışıyorum, o denli ki hepsi birbirine benziyor. Elimdeki ipi, bir jenerasyonun müsaadesiyle kullanacağım. Kaldırımlara su serpiyor arkadaşlar bir yandan yoksa birileri yere devrilince çok toz kalkıyor.
Tanrı’yı erkek ilan etmeye devam ediyoruz. Sonsuz ömrü üzerine görev aldıysa onlar, bize de ölmek hareketi mi kalıyor? Ölmeyi de bayan mı ilan ediyoruz?
Bugün öldüm ben, hiçbirinizin bilmediği bir saatte. Tanıdığım, bildiğim, yaşayan yahut ölmüş, inanmış yahut kanmış herkesin çorbada tuzu vardır.
BUGÜNÜN DÜNÜNDEN FARKSIZ DEĞİL VAKİT
CEREN GÜLÜM ŞAHİN
Mersin Üniversitesi Gazetecilik Kısmı
Vakti ağzıyla tutuyor bir kuş
Kanatları melodiden farksız
Rengi solmuş kaldırım taşları
şairlerin yürüdüğü şiirle
manasını buluyor, kaybettiği renklerinin
Kalabalığın konuşmaları rahatsız ediyor
katliamı işleyen sözleri işiten kulaklarımı
Buz üzere soğuk dışarısı
aklını kaybetmiş bir ruhtan
hiç de farksız değil!
Yıkılıyor ve kırılıyor kalpler
Eski bir Samanyolu’nun rivayetine nazaran;
Kalbindeki tufanın sebebidir insan
ne az ne çok…
Gönlümde biriktirdiklerim
biriktirip, parçaladıklarım
çatlayan dudaklarım;
paslanmış adımlar yüzünden
Uzaklaşmak istiyor vakit
insan kalbinin soğuğundan
Ve yeniden kendi şiirini
seçiyor vakit
Püsküllü ayakkabılar giydiriyor beşere
çekilmez olduğu vakitlerde
Vakit, kardeşidir hayatın
Birbirine, birbirine, birbirine
küsenlerin dünyasına beğenilen geldin!
kendi kendine ve daima
kendi kendine.
GECE MASALI
ALİ YÜCEL
Anadolu Üniversitesi
Sabahın birinci ışıkları
ve birinci sessizliği
Eskimiş paltosuyla bir fabrika personeli
Elinde baba yadigârı katman
Sarıyor kaçak sigarasını
Derinden tütüyor dumanı
Niyetli.
Gerisinde üç çocuklu bir eş
Sabahın birinci sessizliğinde yolcu eder
Buğulu, uykulu gözleri, yarı açık gözkapakları
Yarım kalan düşü
Bağdaş kurmuş kollarıyla lisanında dua
Niyetli.
Gökyüzündeki son yıldız gitmek üzere
Uluyan kurtlar inlerine çekilmiş
Sokakta sokak sarhoşlarından kalma içki şişeleri
ve üzerinde unutulmuş sevda, ekmek sohbetleri
Gece lambaları artık kör.
Sokakta her şey terk edilmiş gecenin bitiminde
Yalnızlık, bahtsız çaresizliğinde
Fikirli.
Gecenin sessizliğini bozan bekçi düdüğü
Acımasız, öfke dolu ötüyor
Kimseler duymuyor, uyanmıyor
Bekçi koşuyor, kovalıyor
Acımasız, öfke dolu,
Önünde kaçan acemi hırsız
Ömrünün birinci hırsızlığı, birinci talanı
Mahallenin en hoş kızın gönlünü çalmış
Çuvala sığdıramamış, yüreğine gizlemiş
Çıkarken pencereden yakalanmış bekçiye
Mahallenin en hoş kızı çığlık atmış
Sonrası malum…
HİTABET SANATI
TABİAT CİHAN
ODTÜ İnşaat Mühendisliği
Sanat, sanat için midir yoksa toplum için midir sorusu üzerine, içsesimle demeçler verirken buldum kendimi. İpe sapa gelmez, gençliğin getirdiğine inandığım ağır nefret dolu fikirlerimi dünyanın duymasına ve hazmedebilmesine inancım epeyce düşüktü. 20 yaşında, bilgisayar başında ömür tüketen bir gencin vicdanını rahatlatmasına da yetiyordu esasen steril ortamlardaki “cesur” çemkirmelerim.
Saçlarına aklar düşmüş, yüzünde yılların yorgunluğunu taşıyan bu tartışma konusu bastonuyla girmişti beynimin kıvrımlarına. Çıkmasının da güç olduğunu ben biliyordum. Zift koyusu kahvemi bardağıma doldurmuş, fikirlerimi sağa sola savurmak için konfor alanımı genişletmiştim. Bir aksilik çıkacak elbette ki, başımın içi o kadar da rahat değildi. Kendi kendime vermiş olduğum demeçler bir epey tutarsızdı. Sonlarım bozulmaya, inceden de hırs baş göstermeye başlamıştı. Kendi içimde kendimi kaybedecek kadar aciz miydim yani? Kazananın olmadığı bir yerde kaybeden olmaktan diğer açık durum göremiyordum. Yer yer iki görüş için de kurduğum afili cümlelerle sallıyordum kantarı iki ucundan. İçseslerim birbirlerini etkilemeye başlarken fark ettim hitabet sanatını. İşte bu da bir sanattı, tahminen de en eskisi. Sağ ve sol içsesimi susturup düşünmeye başladım. Kan, ter ve gözyaşı dökülen düelloda, ne sanat için kullanıyorlardı bu silahı ne de toplum için. Sanatçı için olsa gerekti hitabet dediğimiz sanat. Tabanı yanmış kahvem ise kimse için olamayacak kadar berbattı.
Yeni ürettiğim bu radikal görüş için uygun bir tarif düşündüm. Hitabet sanatı, ikna etmek üzerine heyeti, insanın özgür iradesiyle oynayabilen bir yanılsama (illüzyon), dedim. Hoş bir tarif yaptığıma ikna olmuştum. Platon’a nazaran de hakikat yerine yanılsamaları üreten konuşma çeşidiymiş. Ardımda hissettiğim yaşlı bilgenin de dayanağıyla deşmeye başladım bu bencil sanatı. Toy bir askerdim lakin kılıcım sertti. Deşmeye devam ettikçe manzaram bulanıklaşmaya başladı. Tekinsiz bir güç olduğu su götürmez bir gerçekti bu retoriğin (söz söyleme sanatı). Geçmişe hakikat zihinsel bir vakit seyahatine çıktım. Eski siyasetçilerden günümüzdekilere kadar hepsi bir sinema şeridi üzere geçti önümden. Vefat anında görünür derlerdi. Aslında mevt üzere bir şeydi. İzlerken gördüm nasıl da çeşnilendiriyorlar kelamlarını. Karşılarında şimdi ne söylediğini anlamadan hipnoz hipnotize olmuş binler gördüm. Kanları çekilmiş ve kuklalaşmış binler, gördüm. Başkanların yüzlerinde, gücün vermiş olduğu soğuk lakin ateş dolu sözleri gördüm. Gerilerinden sürüklüyorlardı insanları. Hepsini gördüm. Yorgun düşmüştü gözkapaklarım. Kapanıyorlardı süratli fakat sakin bir tutumla. Göz perdelerim kapansa da sahne devam ediyordu, görüyordum. Bir sessizlik çöktü sahneme. Hayra alametti. Süslü ve efsunlu cümleler kesilmişti artık. Kuklaların ipleri kopmaya başlamıştı, görüyordum. Kıyamet sonrası bir gün olduğunun farkındaydı herkes. Artık kaybedecek bir zincirleri bile yoktu. Lakin bileklerindeki zincir izlerini gördüm. Lisanlarının varlığından habersizmiş üzere davranıyorlardı, gördüm. Bu bencil sanat son bulduğunda, insanın beşere zulmünün bittiğini gördüm. Gözlerim açıldı. Her şey birebirdi. Aynaya baktığımda kendimi devasa bir Şenay Yüzbaşıoğlu’na dönüşmüş olarak gördüm. Müzik söylüyordum:
“Bütün dünya buna inansa, hayat bayram olsa.”
AŞK, DERİN BİR DOSTLUKLA BAŞLAR
MUTLUHAN YILMAZ
Ankara Üniversitesi Bilgisayar ve Öğretim Teknolojileri Eğitimi
Sabahın erken saatleriydi. Uykudan uyanmış, Oğuz Atay’ın “Bir Bilim Adamının Romanı: Mustafa İnan” kitabını büyük bir heyecanla elime almıştım. Geceden kalan kısımları çok beğenmiş, uykumdan biraz daha müsaade istemiş ama o müsaadesi alamamıştım.
Aslında bu sıralar çok ağırım. Bir yandan okul dersleriyle, imtihanlar ve projelerle meşgul oluyorum. Bir yandan da uzaktan eğitim sürecinin hazırlıklarını yerine getiriyorum. Gündelik hayatım bu uğraşlarla geçiyor. Yeni bir şey öğrendiğimde heyecanlanıyor, ruhumun ve zihnimin hâlâ öğrenmeye açık, canlı, canlı olduğunu anlıyorum. Aslında beni akademik mesleğe yönlendiren de bu his idi. Yeni bir şey öğrendiğimde heyecanlanmamı sağlayan his…
Derin ve karşılıksız itimat
Sabahın mahmurluğu ile okuduğum sayfaların birinin son paragrafında tutuk kalmıştım. Birdenbire kendimi, okuduğum kelamın derinliğini irdelemekte buldum. Şöyle yazıyordu:
“Muhakkak ki aşk, derin bir dostlukla başlar.”
Bu kelamın ne olduğunu sabahın mahmurluğu ile pek anlayamamış olacağım ki gün içinde kendimi daima irdelemeye çalışırken buldum. Farklı…
Sabahleyin ulaştığım sonuç, iki kişinin birbirini sevmesi, ahbaplık kurması sonucunda aşkın başladığı idi. Lakin bu bir klişeydi. Bu tanımlamayı kabul etmemiş olacağım ki gün içinde birebir kelamla tekrar ilgilendim. Birincinin kendime, dostluk nedir, diye sordum. Bana nazaran dostluk, bir beşerle özdeşleşmektir, ona derin ve karşılıksız bir inanç, sevgi, muhabbet beslemektir. Kimseyle kurulamayacak bir bağın, alaka ortamının, yerinin kurulmasıdır.
Şimdi âşık olmayanlara…
Kelamın manasını yine keşfediyordum. Bana nazaran o kelamla anlatılmak istenen, daha aşk serüveni başlamadan, karşınızdaki beşere duyumsadıklarınızdı. Yani, onu büsbütün tanımadan, yanlışsız düzgün iki laf etmeden, edemeden, arkadaşlık/aşk serüvenini başlatmadan, belleğinizdeki izlenimleriyle soyut manada onunla yalnız kalmak, kimseye anlatmadığınız, anlatamayacağınız şeyleri onunla paylaşmak, onu içselleştirmekti. Evet, bunu kendimden biliyorum. Kimseyle paylaşamayacağınız şeyleri, zihninizde kurguladığınız sevgiliye anlatabiliyor, onunla sonsuz paylaşım içine girebiliyor, derin bir itimat bağı oluşturuyorsanız; evet, aşk ondan sonra başlar… İzlenimlerin zihninizdeki kurgulamaya rehber olduğu bu süreçte, sevgiliyle derin bir dostluk ikliminde yaşar, bu süreçten artakalanlarla aşkın başlayıp başlamayacağına karar verirsiniz.
Şimdi âşık olmamışlar; isterseniz bunu deneyebilirsiniz.
Cumhuriyet
