Cumhuriyetin 75. yıldönümüne doğru Mümtaz Soysal Hocamız (1929-2019) minik ancak içeriği dev bir kitap hazırlamıştı: “Çürüyüşten Dirilişe” (Cumhuriyet Yayınları, 1997). Kitabın üzerinden çeyrek yüzyıl geçmiş. Cumhuriyetin 100. yılına doğru ilerlerken pek bir şeyin değişmediğini görmek üzücü ve düşündürücü.
Hocamızın ülkemize ait saptamaları ve çıkış yolları aşağıda. Bunların üzerinde siyasetçilerin, kanaat önderlerinin, yurttaşların düşünmesi gerek. Cumhuriyetimizin en “mümtaz” aydınlarından, en has insanlarından olan hocamızı hürmetle, minnetle, özlemle anarak, çürüyüş gözlemlerini paylaşalım:
1.Yön duygusu yitirilmiş, coşku yok olmuştur.
2.Umutlar boşa çıkmış, tutunulan kollar kırılmıştır.
3.Çılgınca tüketme rüzgârı estirilmiş, üreterek kazanma hevesi söndürülmüştür.
4.Toplum daha da dengesizleşmiş, insancıl pahalar yıkılmıştır.
5.Aşılmış olması gereken ikilemler aşılamamış, kutuplaşmalar sertleşmiştir.
6.Kamuya hizmet anlayışı aşınmış, kamu yönetimi yozlaştırılmıştır.
7.Dıştan ekonomik model dayatılırken içte düşünce terörü estirilmiştir.
8.Niteliksizlik her alana hükümran olmuştur.
9.Türkiye dünyadaki yeri bakımından şaşkına çevrilmiştir.
10.Zayıflayan bünyede demokrasi, Cumhuriyeti kemirmeye başlamıştır.
DİRİLİŞİN UNSURLARI:
1.Cumhuriyetin devrimciliğine inanmak.
2.Üniversal kıymetlere bağlı kalmak.
3.Globalleşmeyi hakikat yorumlamak.
4.Niyet bağımsızlığını sağlamak.
5.Ulusal devletin pahasını ve fonksiyonunu bilmek.
6.Ulusal bütünlüğü, sınıflar ve bölgeler ortası toplumsal adalette aramak.
7.Eğitimi en sağlam bütünleştirici saymak.
8.Planlama kavramını canlandırmak.
9.Kamu yönetiminin düzeltilmesine öncelik tanımak.
10.Ekonomiyi yatırımcılığa ve üretime yöneltmek.
11.Karma iktisat modelini çağdaşlaştırmak.
12.Kamunun ekonomik gücüyle bireyi özgürleştirmek.
13.Nitelikli ve parasız eğitimi temel gaye saymak.
14.Sıhhat hizmetinin ticarete dönüşmesini önlemek.
15.Bütün ulusu toplumsal güvenliğe kavuşturmak.
16.Polise ve adalete itimadı artırmak.
17.Ulusal çıkarları korurken milletlerarası saygınlığı artırmak.
18.Demokrasiyi yıkmadan devleti düzeltmek.
19.Demokrasiyi yeni baştan tanımlamak.
20.Partileşmeyi “ortak aklın örgütlenmesi” olarak görmek.
AZMİ KİŞNİŞCİ
Cumhuriyet
