İstanbul Üniversitesi Cerrahpaşa Tıp Fakültesi’nde Koronavirüs periyodunda hastanede tedavi gören hastalardan 210’u deri bulguları açısından incelendi ve yapılan çalışma milletlerarası bir mecmuada de yayınlandı.
Çalışmayı yürüten Başhekim ve Cilt Illetleri Kompetanı Doç. Dr. Zekayi Kutlubay, “Bu araştırma, ateş, öksürük, nefes darlığı üzere Covid’e spesifik gayrı belirtilerden biri eşlik etmediği sürece yalnızca kurdeşen, kızarıklık, kaşıntı üzere cilt bulgularının Covid-19 belirtisi olarak ele alınamayacağını ortaya çıkardı” dedi.
“210 HASTAYI TARADIK, 52’SİNDE DERİ BULGULARINA RASTLADIK”
Kutlubay, sonuçları milletlerarası tıp mecmualarından “Dermathologic Therapy”de geçtiğimiz haftalarda yayınlanan araştırmada, 210 hastanın üç hafta boyunca deri bulguları açısından izlendiğini belirterek, “Salgın şimdi memleketimize gelmeden evvel İtalya’dan, İspanya’dan yapılan bildirilerde ve birtakım haberlerde, farklı deri döküntülerinin Covid’in birinci belirtisi olabileceği ya da Covid’li hastalarda birtakım deri bulgularının aslında çok sık ortaya çıkabileceğine dair tartışmalar vardı. Devletimizde de Covid-19 vakaları ortaya çıkınca hastanemizde gerek serviste, gerekse ağır bakımda yatan hastaları biz de bu açıdan tarayalım istedik. Çalışma sonuçlarımız geçtiğimiz haftalarda memleketler arası bir mecmuada de yayınlandı” dedi.
Bu çalışmayla kurdeşen ya da kaşıntının tek başına Covid’in birinci belirtisi olamayacağının da ortaya konduğunu anlatan Doç. Dr. Kutlubay, “210 hastayı taradık, bunlar içerisinde 52’sinde Covid devrinde ortaya çıkan deri bulgularını kaydettik. Salgın devrinde cilt bulgularının Covid’li hastalarda çok sık görüldüğü ve bunun da illetin bir birinci belirtisi olabileceği yanında sorular da oluşmuştu ancak bizim çalışmamız bunun bu türlü olmadığını gösterdi. Tek başına deri bulgusu, Covid’i işaret etmez. Kaşıntı yahut döküntüye ateş, nefes darlığı ya da öksürük üzere başka belirtiler de eşlik ediyorsa o devir hasta Covid açısından değerlendirilmelidir ve kesinlikle test yapılmalıdır” diye konuştu.
“EN SIK ELLERDE DEZENFEKTANLARA BAĞLI TAHRİŞE RASTLADIK”
Üç hafta boyunca takip ettikleri 52 hastada en sık gördükleri deri bulgusunun yüzde 30 orantıyla al deri döküntüleri olduğunu anlatan Doç. Dr. Kutlubay, Kovid tedavisi gören hastalarda en çok rastlanan cilt illetlerini şu formda sıraladı:
“Hastaların üçte birinde eritem dediğimiz kırmızımsı lekeler dikkatimizi çekti. Nokta konum döküntünün de eşlik ettiği bu lekelere daha çok ellerde rastladık. Bunlar da çoğunlukla Kovid’den ötürü değildi. Aslında çok sık dezenfektan ya da kolonya tasarrufuna bağlı meydana gelen daha çok egzama şekli yani alerjik deri döküntüleri biçimindeydi. 2. sırada yüzde 23 nispetinde önümüze çıkan bizim ‘makülopapüler’ dediğimiz, tüm vücutta 5-6 milimetre çapına ulaşabilen deriden kabarık, kısmen deri seviyesinde olan, bazen kepekli kabuklanma da yapabilen döküntülerdi. Bunlar daha çok gövdede ve kollar ile bacakların üst kısımlarında mevcuttu.
Üçüncü sırada ise ürtiker yani kurdeşene rastladık. Hastaların yüzde 14’ünde kurdeşen meydana gelmişti. 1-2 milimetreden 15-20 santimetreye varabilen çaplarda; çok kaşıntılı, hastayı canından bezdiren cilt sıkıntılarına yol açmıştı. Son sırada ise yüzde 8 civarında minik pıhtı atmalara bağlı olarak gelişen mahsusen parmak uçlarında meydana gelen nekroz dediğimiz deri dokusunun ölmesiyle karakterize siyah kabuklu yaralar mekan aldı”
Bu çalışmanın en değerli bulgularından birinin, Covid’e eşlik eden deri marazlarının bilhassa 55-75 yaş arası hastalarda daha çok rastlanması olduğunu vurgulayan Doç. Dr. Kutlubay, laflarını şöyle sürdürdü: “İkinci sırada ise ağır bakıma giren hastalar geliyor.
Yüzde 40’ında deri bulguları gördük. Bir de komorbit dediğimiz ek marazı olanlarda, örneğin diyabet üzere, kronik akciğer illeti üzere, kalp marazı üzere, Covid’e cilt marazları daha çök eşlik ediyor. Velev ek hastalık sayısı arttıkça deri bulgularının çıkma nispeti da yükseliyor. Mesela tek bir komorbit illeti olanda yüzde 30’ken, iki tane bu türlü ek illeti olanda bu orantı yüzde 40-50’lere çıkıyor. Bu çalışmanın en kıymetli sonucu ise Covid’e kişisel bir deri bulgusunun olmadığının ortaya çıkması.
Yani örneğin kızamıkta, ağız içerisinde azı dişinin kenarında ufak bir döküntü olduğu vakit derhal aklımıza kızamık gelir ve testleri o cephede de ilerletiriz. Lakin Covid için bu stil kişisel cilt bulgularını tespit edemedik. Yani ateş, öksürük nefes darlığı üzere Covid’e spesifik öbür belirtiler eşlik etmiyorsa derideki belirtiler tek başına Covid’i düşündürtmüyor”
“STRESE YA DA TEDAVİDE KULLANILAN İLAÇLARA BAĞLI DA GELİŞEBİLİYOR”
Hastalarda meydana gelen cilt illetlerinin Covid’in kendisinden ziyade hastanede yatmaya bağlı gerilim ve izole bir tedavi hali almış olmalarından kaynaklanabileceğini de anlatan Doç. Dr. Kutlubay, laflarını şöyle noktaladı: “Bu hastalar zati Covid oldukları için ona bağlı gerilimleri artıyor. Mevt korkusu da yaşayabiliyor beşerler. Depresyona girebiliyorlar birtakım metabolizma istikrarları bozulabiliyor bu nedenle. Ayrıyeten sitokin fırtınası nedeniyle birtakım hücresel vakalara neden olabiliyor vücutta; bu da deri illetlerini tetikleyebiliyor. Ayrıyeten tedavide kullanılan ilaçların yan tesirlerine bağlı olarak da döküntüler meydana gelebiliyor. Bu farkların dikkatlice ayırt edilerek hastaların kıymetlendirilmesi gerekiyor.”
Cumhuriyet
