Devrimci Emekçi Sendikaları Konfederasyonu Araştırma Merkezi (DİSK-AR), emeklilerin ve Emeklilikte Yaşa Takılanların (EYT) yaşadığı mağduriyete ait rapor yayınladı. Emekli aylıklarının 2008 yılında yürürlüğe giren 5510 sayılı Toplumsal Sigortalar ve Genel Sıhhat Sigortası Kanunu ile düşürülmeye başlandığına dikkat çekilen raporda, maddeyle önemli mağduriyetlerin yaşandığı belirtildi.
“SGK emekli aylıklarına ait detay data açıklamadığı için emeklilerin aylıklarının gerçek dağılım tablosu bilinmiyor” denilen raporda, “Ancak iki temel bilgi emekli aylık gelirleri konusunda bir fikir vermektedir. Bunlardan biri emekli aylıklarının en düşük ölçüsünün Hazine takviyesiyle bin 500 TL olması, oburu ise ortalama emekli aylığıdır. Nisan 2020 prestijiyle 4/a kapsamında (işçi emeklileri) 8 milyon 126 bin emekli ve hak sahibine 16 milyar 968 milyon TL emekli aylığı ödenmiştir. Böylelikle ortalama emekli aylığı 2 bin 080 TL olmaktadır. Öbür bir tabirle ortalama emekli aylıkları minimum fiyatın altında” sözlerine yer verildi.
Milyonlarca emekli ve hak sahibinin taban fiyatın altında aylık ve gelir elde ettiğinin belirtildiği raporda, “Emekli aylıklarının 2008’den sonra azalmaya başlaması ve giderek minimum fiyatın yüzde 50’sinin de altına düşmesi nedeniyle yükselen reaksiyonlar karşısında Ocak 2019’da en düşük emekli aylığının 1000 TL’ye tamamlanması, Mart 2020’de ise 1.500 TL’ye tamamlanmasına ait düzenleme yapıldı” hatırlatması yapıldı.
TEMMUZDA ARTIRIM ALMADI
Raporda, Temmuz ayı datalarına değinilerek, şunlar belirtildi: “Temmuz 2020’de bütün emeklilerin 1.500 TL üzerinden değil kendi mevcut aylıkları üzerinden artırım alması ve şayet artırımlı aylıklar 1.500 TL’nin altında ise ortadaki farkın Hazine tarafından karşılanmasıdır. Öteki bir tabir ile Mart 2020 öncesinde tamamlanması kararlaştırıldı. Bu düzenleme kamuoyuna en düşük emekli aylığının 1.500 TL’ye yükseltildiği formunda yansıtıldı. Halbuki bu düzenleme bütün emeklilerin aylık ve gelirlerinin 1.500 TL’ye yükseltilmesi manasına gelmemektedir. 25 Mart 2020’de 7226 sayılı Yasa ile emeklilere yapılacak ödemenin 1.500 TL’den az olamayacağı kararı getirildi.”
“1.500 TL’nin altında aylık alan bir emekli kendi taban aylığına alacağı artırımlarla aylığı b1.500 TL’ye ulaşana kadar artırım alamayacaktır” denilen raporda, bu nedenle Temmuz 2020’de kendi aylıkları 1.500 TL’nin altında olan emeklilerin artırım almadığına yer verildi.
SGK DATALARI GERÇEĞİ YANSITMIYOR
SGK’nin en düşük emekli aylıkları konusunda aldatıcı bilgiler yayımlamadığı kaydedilen raporda, “SGK 2020 Ocak-Haziran devrinde sigortalı personellerin taban aylığını 2 bin 030 TL, en yüksek emekli aylığını ise 3 bin 890 TL olarak açıkladı. Halbuki bu datalar gerçeği yansıtmıyor. Hükümet Mart 2020’de bin 500 TL’nin altındaki emekli aylıklarını Hazine takviyesi ile bin 500 TL’ye yükseltme kararı alırken SGK’nin en düşük emekli aylığını 2 bin 030 TL olarak duyuru etmesi kamuoyunu yanıltmak manasına gelmektedir. Öte yandan ortalama emekli aylığı 2 bin 080 TL iken en düşük emekli aylığının 2 bin 030 TL olarak açıklanması akla ve bilime terstir. Öte yandan 2020 yılı içinde emekli olan ve bin 500 TL civarında aylık bağlanan çok sayıda emekli olduğu biliniyor. Türkiye’de hala milyonlarca emekli taban fiyatın ve dahası bin 500 TL’nin altında aylık ve gelire sahip iken SGK emekli aylık ve gelir dilimlerini açıklamamakta direniyor. SGK bir an evvel aylık dilimlerine nazaran emekli aylığı alanların gerçek sayısını kamuoyuna açıklamalıdır” davetine yer verildi.
DEVLET EMEKLİYE 11,6 MİLYAR AZ PARA ÖDEDİ
Emekli aylıklarını yükseltmek yerine dini bayramlarda bin TL bayram ikramiyesi verilmesi yoluna gidildiğine dikkat çekilen raporda, “İki yıllık periyotta emekli bayram ikramiyesi gerek taban fiyata nazaran geriledi ve gerekse artan fiyatlar nedeniyle eridi. Örneğin Haziran 2018’de taban fiyat bin 603 TL iken emekli bayram ikramiyesi bin TL idi. Haziran 2018’de emekli ikramiyesinin minimum fiyata oranı yüzde 62 idi. 2020’de minimum fiyat 2 bin 324 TL’ye yükselirken emekli bayram ikramiyesi tekrar bin TL olarak kaldı. Emekli ikramiyesinin minimum fiyata oranı yüzde 42’ye geriledi. Meğer emekli bayram ikramiyesinin minimum fiyata oranı korunsaydı emekli ikramiyesi 2020’de iki bayramda da bin 448 TL olmalıydı. Böylelikle emekliler 2020’deki iki bayramda toplam 896 TL kayba uğradılar. 13 milyona yakın emeklinin toplam kaybı 2010 yılında 11,6 milyar TL civarında oldu. Devlet emekliye 11,6 milyar az para ödedi” tespitlerine yer verildi.
BAYRAM İKRAMİYESİ ERİYOR
Emekli bayram ikramiyesinin birebir vakitte enflasyon karşısında da eridiğine yer verilen raporda, “Bilindiği üzere 2018 Ağustos ayından bu yana yaşanan ekonomik kriz nedeniyle enflasyonda büyük bir sıçrama yaşandı. TÜİK tarafından açıklanan resmi enflasyon -Tüketici Fiyat Endeksi (TÜFE)- Haziran 2018 ile Haziran 2020 ortasında yüzde 30,3 oranında arttı. Lakin 1000 TL emekli bayram ikramiyesi iki yıl boyunca tıpkı kaldı. Bu nedenle 1000 TL’lik bayram ikramiyesi enflasyon karşısında yüzde 30,3 oranında eridi. Emekli bayram ikramiyesi resmi enflasyon oranında artırılsaydı en az 1.300 TL olması gerekirdi” denildi.
YÜZDE 342 TL KAYIP YAŞADI
Raporda, devamla tespitlere yer verildi: “Emekli bayram ikramiyesi besin enflasyonu karşısında ise daha fazla eridi. TÜİK’e nazaran 2018 Haziran ayından bu yana besin fiyatları ortalama yüzde 35 oranında artış gösterdi. Son iki yıllık devirde bin TL’lik bayram ikramiyesi besin enflasyonu karşısında 342 TL kayıp yaşamıştır. Besin enflasyonu temel alınsaydı Haziran 2020’de emekli bayram ikramiyesi bin 342 TL olmalıydı. Besin enflasyonuna nazaran 2020’deki iki bayramda emeklilerin kişi başına kaybı yaklaşık 680 TL olmuştur.”
Cumhuriyet
