Doğu Akdeniz’de Türkiye’nin ihmal edilip edilemeyeceği sorusuna, İtalya’nın Ankara Büyükelçisi Massimo Gaiani karşılık verdi: Hayır… Geçen hafta bir ileri adım daha geldi. Türkiye ve Mısır, ilgilerin seviyesini yükseltmek için görüşmelere başladı. Detaylara geçelim…
Donald Trump’ın şımarttığı, İran’a karşı ve İsrail’in güvenliği için birbirine yapıştırdığı emirlikler, Suudi Arabistan, Mısır üzere ülkeler artık Joe Biden ile karşı karşıya. Amerikan siyaseti bir ton farklılaştı. Bu farklılık, İsrail’i ABD bölge siyasetinin merkezinden çıkarmadan İran’la muahede yoluna gidip, bu ülkenin sonlandırılmasını hedefliyor. İran’ın üzerindeki baskının hafifleme mümkünlüğü Körfez’deki Arap devletlerini huzursuz etti.
Türk dış siyaset yapıcıları ABD yaklaşımının muvaffakiyet ya da başarısızlığını, bölgedeki yeni durumu değerlendirecektir. Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan’ın Mısır’a ait son açıklamaları yapan. Kahire ile temaslarda birinci evvel içişlerine karışmama kuralı ve yine itimat tesis edilmeye çalışılacağı açık. Bu kademenin geçilip, bölgesel problemlere gelinmesi iki ülkenin de faydasına. Yakınlaşma, Yunanistan’ın Doğu Akdeniz’deki yayılmacılığını geriletebilir. Zira Mısır, en sıkıntı devirde dahi Türkiye’nin tezlerini önemsedi. Ayrıyeten Türkiye, Libya’daki konumlanmasını İhvancı kümeler üzerinden yapmıştı. Daha kapsayıcı münasebet kurmak elzemdir, aykırısı dışlanma riskini güçlendirir.
TANSİYONUN MALİYETİ
İktidarın yanlış tavrı, Türkiye’yi haklı olduğu Doğu Akdeniz’de, en son araç olan silahlı kuvvetlerini alana sürmesine neden oldu. Kıbrıs Türklerinin haklarını, deniz yetki alanlarını koruyacağını deniz tatbikatlarıyla göstermek zorunda kaldı. Maliyet bir oldukça arttı. Halbuki diplomasi her vakit daha az maliyetlidir.
Ankara’nın problemli olduğu başka bölgesel aktör İsrail. İsrail Başbakanı Netanyahu, Türkiye ile görüştüklerini lisana getirdi. Güç Bakanı Yuval Steinitz de “Türkiye ile işbirliğine hazırız” dedi, ekledi: “Türkiye’yi Akdeniz Gaz Forumu’nda görmek istiyoruz.”
Türkiye’siz bölgede gaz ticaretinin olmayacağının İsrail de farkında. Fakat Türkiye, bölge ülkeleriyle diplomatik tamirat sürecini tamamlamadan foruma katılırsa, Yunanistan ve Kıbrıs Rum kısmı karşısında yalnız kalabilir.
Türkiye Ortadoğu’ya bakışını yenileme arayışına girmiş üzere görünüyor. İktidar, güncelleme yaparken İhvancı yaklaşımı terk etmeli. Suriye, “İhvancılığın tatmin edileceği” bölge olarak görülmemeli. Suriyeli göçmenlerin geri dönmesi, İdlib, Fırat’ın doğusu üzere meselelerin düşük maliyetle çözümlenebilmesi için Şam idaresiyle irtibat kaçınılmaz. ABD ve Batı’nın Suriye’ye bakışı değişmedi. Lakin Türkiye’nin Suriye’deki çıkarları büsbütün kendine mahsus… Tutkulu İhvancılık, Körfez’deki krallıkları da ürkütüyor, Arap dünyasında Türkiye tersi bloklaşmaya neden oluyor. “Arapların kalbi ve beyni” Mısır ile başlayacak olağanlaşma hızlanmalı, genişlemeli…
AMERİKA’DA YARGI VAR MI?
Geçmişteki Ermeni terörü “hukuk” sorunu ile gündemde. Türkiye’nin Los Angeles Başkonsolosu Kemal Arıkan, 1982’de, Ermeni teröristlerce öldürüldü. Arıkan’ı katledenlerden Hampig Sasunyan afsız ömür uzunluğu mahpusa mahkûm edilmişti. Artık “yargı kararı”yla hür bırakılıyor. ABD’nin “bazı suçluları” pazarlıkla iade ettiği tarihte görülmüş. Fakat iade etmek istenmeyenler için de verilecek cevap hazırdır: “Bizde yargı var…” Son periyotta Türkiye’de yargı çok tartışılan bir bahis. Artık Amerikalılar için sormak lazım, cürmü mahkeme kararıyla mutlaklaşmış bir hatalıyı salıvermenin neresinde yargı var?
Cumhuriyet
