Doğu Karadeniz’deki Rize, Trabzon, Artvin ve Giresun vilayetlerinde, 830 bin dekar alanda 1 milyon üretici aile tarafından yapılan çay tarımında azot içerikli kompoze gübreler kullanılıyor. Daha fazla randıman almak için çok kullanılması sonucu asitleşen toprak yapısı verimsizleşmeye başladı. PH bedeli düşen toprak kalitesini kaybediyor, bitkinin topraktan gübreyi alma özelliği yok oluyor. Bölgede son yıllarda verimsizleşen topraklar nedeniyle kimi zerzevat ve meyveler yetişmemeye başladı.
‘TOPRAK TAHLİLİ YAPILMALI’
RTEÜ Çay ve Çay Eserleri Uygulama ve Araştırma Merkezi Müdürü Doç. Dr. Keziban Yazıcı, çay tarımının sürdürülebilirliğinin sağlanması, çayın muhtaçlık duyduğu besin elementlerinin ülkü düzeye getirilmesi, toprak yapısının korunması, kaliteli sürgün, sağlıklı yaş çay yaprağı ve yüksek randıman alabilmek için gübrelemenin değerli olduğuna dikkat çekti.
Çay bahçelerinde gübreleme yapmadan evvel üreticilerin toprak tahlillerini yaptırması gerektiğini kaydeden Yazıcı, “Çünkü farklı çay bahçelerinin muhtaçlık duyacağı gübre cins ve ölçüleri da farklı olacaktır. Örneğin 100 metre rakımlı taban bir arazinin toprak yapısı ile 600 metre rakımlı eğimli bir arazinin toprak yapısı yahut besin unsuru gereksinimi tıpkı değildir. Bu nedenle bu topraklara vereceğimiz gübre ölçüleri da farklı olacaktır. Bunu belirlemenin en iyi yolu da toprak tahlillerinden geçmektedir. Böylelikle toprağa muhtaçlık duyduğu gübreyi muhtaçlık duyduğu oranda vermiş oluruz” dedi.
‘FAZLA GÜBRE FAZLA RANDIMAN DEMEK DEĞİLDİR’
Bilinçsizce yapılan fazla gübrelemenin maddi kayıplara, toprakların kirlenmesine ve kalite kayıplarına neden olacağını belirten Doç. Dr. Keziban Yazıcı, “Tüm bu nedenlerden ötürü, üreticilerimize topraklarını tahlil ettirmelerini tavsiye ediyoruz. Bu tahlillerden sonra hangi gübrenin hangi dozda uygulanması gerekiyorsa ona nazaran şuurlu gübreleme yapılması çay bahçelerimizde randıman ve kaliteyi arttıracaktır. Ayrıyeten bazen ne kadar çok gübre verirsem o kadar çok randıman alırım niyeti olabiliyor. Fazla gübre, fazla randıman demek değildir. Fazla ve bilinçsiz gübreleme, randıman ve kalite kaybı ile topraklarımızın kirlenmesine neden olur. Bu yüzden fazla gübrelemeden kaçınmalıyız” diye konuştu.
‘BİLİNÇSİZ GÜBRELEME TOPRAK PH’SINI DÜŞÜRDÜ’
Karadeniz Bölgesi’nde bilhassa toprak tahlil sonuçları dikkate alınmadan bilinçsiz gübreleme yapılması ve bölgenin çok yağışlı olması nedeniyle yıkanmanın fazla olduğunu söz eden Doç. Dr. Keziban Yazıcı, şunları söyledi:
“Bu durum toprak PH’sinin ülkü pahaların altına düşmesine sebep olmuştur. Bu nedenle toprak PH’sini düzenleyebilecek özelliklere sahip organik gübreler yahut dolomit, tarım kireci üzere toprak düzenleyiciler toprak tahlil sonuçlarına nazaran uygun ölçülerde gübre programına ek edilmelidir. Ayrıyeten çay topraklarımızın organik unsur muhtaçlığını karşılamak için çaylıklara dekara 3-4 ton hesabıyla 3-4 yılda bir çiftlik gübresi verilmelidir. Gübreler, çayın büyüme periyodunda, toprağın nemli olduğu vakitte uygulanmalıdır. Çok yağışlı ve soğuk devirlerde gübre uygulaması yapılmamalıdır. Gübrenin tek seferde değil, bölünerek birkaç seferde uygulanmasına dikkat edilmelidir.”
‘GÜBRE KULLANIMI DENETİM ALTINA ALINMALI’
Çay Üreticileri Dayanışma Derneği (ÇAYÜDAD) Lideri Mustafa Mavi de gübre kullanımının denetim altına alınması gerektiğini söyledi. Mavi, “Kimyasal gübre büsbütün bizi işgal etmiş durumda, artık insanların istediği üzere bu gübreye ulaşmaması lazım. Üreticiler toprağını tanımadan rastgele gübre kullanıyor. Toprağın gereksinimi olmayan gübre kullanıldığında da eser kaybına sebep oluyor. Bilinçsiz ve hoyratça bir gübreleme var. Topraklarımızda randıman düştü, gübre vermeden eser alınamıyor, toprak bağımlı hale geldi. Hayvansal gübrelerle, organik gübreler ile geçişi yapmalıyız” dedi.
‘GÜBRE YOKSA ESER DE YOK’
Bahçede her şeye azot içerikli gübre verdiğini söyleyen Sevim Mert, “Çayımıza, fasulyemize, lahanamıza bahçemizde ne varsa her şeye bu gübreyi kullanıyoruz. Kullanmasak hiçbir şey alamıyoruz. Denedik, eser alamayınca sebzelerimize yeniden gübre verdik. Artık mecbur kullanıyoruz” diye konuştu.
Havva Dinç de, “Toprak alıştı, artık daima gübre istiyor, biz de yalnızca çaylıklara değil sebzelerimize de çay bahçemize attığımız gübreden atıyoruz” sözlerini kullandı.
Cumhuriyet
