DSÖ geçtiğimiz iki yılda Covid’e bağlı olarak gerçekleşen ölümlerin 13,3-16,6 milyon aralığında olduğunu öne sürdü. Gerçek durum ve olağan kaidelerde gerçekleşmesi beklenen vefatlar ortasındaki farkı gösteren ve “Fazladan ölüm” olarak isimlendirilen bu sayı, ülkelerin açıkladığı resmi sayılardan çok daha yüksek.
DSÖ’ye nazaran birçok ülke pandemiye bağlı vefatları düşük gösteriyor. Geçtiğimiz yılda resmi olarak bildirilen Covid’e bağlı vefatlar 5,4 milyon seviyesinde.
TÜRKİYE İÇİN İDDİALARIN ÜZERİNDE
Rapora nazaran fazladan ölümlerin büyük kısmı 10 ülkede ağırlaşırken, %81’i orta gelirli ülkelerde görüldü. Türkiye’de 1 Ocak 2020-31 Aralık 2021 ortasında fazladan 264 bin vefat gerçekleştiği söz edildi. Resmi bilgilere nazaran ise bu periyotta ülkemizde Covid nedeniyle hayatını kaybeden kişi sayısı 82 bin seviyesinde (2). DSÖ varsayımları, ülkemizde açıklanan resmi dataların 3,2 katı.
Diğer kimi ülkelerde bu fark çok daha büyük. DSÖ varsayımları Mısır’da açıklanan kayıpların 11,6, Hindistan’da açıklanan sayının ise neredeyse 10 katı.
Geçtiğimiz iki yılı (2020-2021) kapsayan DSÖ raporu yaş ve cinsiyete nazaran kırılımları da içeriyor. Buna nazaran fazladan ölümlerin %57’si erkeklerde görüldü. İleri yaştaki yetişkinlerde de sayı daha yüksek.
PANDEMİNİN BEDELİ ÜLKEDEN ÜLKEYE DEĞİŞİYOR
Fazladan vefatlar nüfusun yüksekliğine orantılı olarak arttığı için, fotoğrafın daha âlâ değerlendirilebilmesi için nüfusa oranlanarak kıymetlendirilmesi daha uygun. Bu halde elde edilen, her 100 bin kişilik nüfus başına düşen Covid vefatları tablosunda Peru başı çekiyor. Datalar pandeminin farklı ülkeleri çok farklı formda etkilediğini gözler önüne seriyor.
Fazladan vefatlar, direkt hastalığın tesiriyle gerçekleşenler yanında pandeminin sıhhat sistemleri ve toplum üzerine tesirleri nedeniyle, dolaylı olarak gerçekleşenleri de kapsıyor. Dolaylı ölümlerin büyük kısmı sıhhat sistemlerinin çok yüklenmesi nedeniyle farklı sıhhat problemleri olan bireylerin tedbir ve tedaviye erişememesinden kaynaklanıyor.
