Dünya Sıhhat Örgütü (WHO) uzmanları tarafından yayımlanan bir makalede, “Türkiye 2017’de tütün ve tuz tüketimiyle fizikî hareketsizliği azaltma maksadını tutturabilseydi, 20 binden fazla mevt engellenebilirdi” denildi.
Kuruluşun Avrupa ünitesi uzmanlarınca hazırlanan ve Türkiye’de 2017-2025 yılları için uygulamaya konan Bulaşıcı Olmayan Hastalıklar (BOH) aksiyon planının muhtemel sonuçlarının incelendiği makale bilim mecmuası Lancet’ta yayımlandı.
TÜRKİYE’DE ÖLÜMLERİN YÜZDE 89’U BOH KAYNAKLI
Rapora nazaran, BOH’ların oluşturduğu yük global olarak artıyor.
Dünya genelinde BOH kontaklı en fazla mevt WHO’nun Avrupa Bölgesi’nde. Türkiye’deki ölümlerin yüzde 89’u bu hastalıklarla irtibatlı.
Bu hastalıklardan ölenlerin yaklaşık beşte biri 70 yaşın altında.
Makalede, Türkiye’nin nüfusun yaşlanmaya başlamasıyla birlikte bu hastalıkların toplumsal ve ekonomik külfetini hafifletmek için hükümetin 2017-2025 yıllarını kapsayan bir aksiyon planı hazırladığı belirtiliyor.
Aksiyon planında kalp damar rahatsızlıkları, kronik solumum hastalıkları, kanser ve diyabette tütün, alkol, beslenme ve hareketsizlik dört ana risk faktörü olarak sıralanıyor.
Global çapta ölümlerin yüzden 80’i bu hastalıklardan kaynaklanıyor.
WHO uzmanlarının tahlilinde Türkiye’nin tütün ve tuz tüketimini yüzde 30, hareketsizliği de yüzde 10 oranında azaltma amacının muhtemel tesirlerini hesapladı.
2017’deki bilgileri inceleyen uzmanlara nazaran hareket planındaki gayeler tutturulabilseydi, yalnızca o yıl 20 bin 281 mevt engellenebilirdi.
WHO’nun Avrupa Bölge Yöneticisi Özel Danışmanı Dr. Joao Breda, “WHO/Avrupa’nın bulgulara dayalı bu yaklaşımı yalnızca Türkiye’nin BOH’la ilgili hareket planının potansiyel tesirlerini pahalandırmıyor. Bu yaklaşım, her yıl daha fazla hayat kurtarmak için bize en tesirli tedbirleri bulma konusunda bize yardımcı olabilir” dedi.
Kuruluşa nazaran Türkiye, Avrupa Bölgesi’ndeki başka ülkelerle birlikte, Sürdürülebilir Kalkınma Gayeleri kapsamında 2030’a kadar BOH kaynaklı vefatları üçte bir oranında azaltmaya çalışıyor.
TÜRKİYE İÇİN DÖRT RİSK FAKTÖRÜ
WHO’nun BOH’larda Türkiye için belirlediği en değerli risk faktörleri, öncelik sırasına nazaran şöyle:
- Tuz tüketimi
- Fizikî hareketsizlik
- Tütün kullanımı
- Sebze-meyve tüketimi
- Alkol tüketimi
‘TÜRKİYE’DE ÖNLENEBİLİR VEFATLARI YÜZDE 50 AZALTMAK MÜMKÜN’
Dünya Sıhhat Örgütü’ne nazaran Türkiye’de tuz tüketiminin ve hareketsizliğin düşürülmesiyle önlenebilir vefatları yüzde 50’den daha fazla azaltmak mümkün.
Makalede, BOH’larla ilgili global maksatlar ortasında yer almamasına rağmen, günlük zerzevat ve meyve tüketiminin özendirilmesinin yaşamsal kıymette olduğu vurgulanıyor.
Cumhuriyet
