Otizm farkındalığını artırmak ismine, Birleşmiş Milletler tarafından “Dünya Otizm Farkındalık Günü” olarak ilan edilen 2 Nisan, her yıl olduğu üzere bu yıl da otizm ile ilgili sıkıntıları görünür kılmak ve meselelere tahlil bulmak maksadıyla kutlanıyor. 2 Nisan’da başlayan “Otizm Farkındalık Ayı” çerçevesinde dünyada otizmle ilgili araştırmaların teşvik edilmesi, bu husustaki farkındalığın artırılması ile erken teşhis ve tedavinin yaygınlaştırılması hedefleniyor. Tohum Otizm Vakfı bilgilerine nazaran günümüzde her 59 çocuktan biri otizm riski ile dünyaya geliyor. Toplumsal Güvenlik Kurumu sisteminde yer alan datalara nazaran ise Türkiye’de 34 bin 589 otizmli birey bulunuyor.
OTİZM NEDİR?
Otizm Spektrum Bozukluğu; belirtileri ömrün birinci üç yılı içinde ortaya çıkan nörogelişimsel bir bozukluktur. Otizmin sebebi hala bilinmemekle birlikte tıbbi araştırmalar genetik faktörler ile birlikte çevresel faktörlerin de rolü olabileceğini göstermektedir. Otizm, ne kadar erken yaşta tanınır ve uygun bir biçimde yönlendirilirse, tedavisinde o kadar olumlu sonuçlar alınan bir bozukluktur.
ERKEK ÇOCUKLARDA DAHA SIK GÖRÜLÜYOR
Otizm, her coğrafyada ve her sosyoekonomik seviyede görülebilir. Erkeklerde, kızlardan 3-4 kat daha fazla görüldüğü bilinmektedir. Otizmin sebebi hala bilinmemekle birlikte tıbbi araştırmalar genetik faktörler ile birlikte çevresel faktörlerin de rolü olabileceğini göstermektedir. Bir çocuğunda otizm olan ailenin öbür çocuğunda da otizm görülme oranı yüzde 4-10 ortasındadır. Sessiz, içine kapanık, nasılsa konuşur üzere kimi yanlış inanışlar ya da toplum tarafından damgalanma korkuları otizmli çocukların teşhis ve tedavisinde gecikmelere yol açabilmektedir.
HER ÇOCUKTA FARKLI BELİRTİLER GÖSTEREBİLİR
Otizm ismi birebir olsa bile her çocukta farklı belirtilerle görülebilir, her çocuğun klinik görünümü, tedavisi ve ilerleyişi tıpkı olmaz. En tesirli tedavi yolu otizme yönelik özel eğitimdir. Otizmin tedavisine özel ilaç ya da aşı yoktur, ilaç tedavisi çoğunlukla otizme eşlik eden hırçınlık, çok hareketlilik, depresyon, ağır takıntılar ve tekrarlayıcı hareketler için kullanılmaktadır. Şimdiki bilimsel datalara bakıldığında hiçbir alternatif tedavi formülünün otizmi tedavi ettiğine dair delil bulunmamaktadır. Ailelerin bu türlü bir durumda birinci evvel bir çocuk ve ergen ruh sıhhati uzmanından danışmanlık alınması gerekmektedir.
Otizmli çocuklar aşağıdaki belirtilerin birçoklarını gösterir:
– Göz teması ya yoktur ya da kısıtlıdır.
– İsmi ile seslenince reaksiyon vermezler
– Çok hareketli yahut hareketsiz olabilirler.
– Etrafları ile ilgilenmezler
– Sarılma ve öpme üzere fizikî temastan hoşlanmazlar.
– Konuşmada gecikme vardır.
– Beşerlerle bağlantı yerine cansız varlıklarla ilgilenirler.
– Topluluk içinde yaşıtları ile diyalog kurmazlar, oyunlara katılmazlar, kendilerini izole ederler.
– Konuşmayı öğrenseler bile daima birebir kelimeyi tekrar ederler.
– Konuşmayı irtibat aracı olarak kullanmazlar
– Uygun olmayan cümleler kurar kalıp üzere konuşurlar.
– Konuşma halleri ve ses tonları tekdüzedir.
– İlgisiz biçimde her şeye gülebilir ve kıkırdayabilirler.
– Bir cismin bir modülüne takıntı yapabilirler.
– Kimi nesnelere çok bağlanabilirler.
– Sistem takıntıları vardır. Rutinleri bozulduğunda hırçınlaşabilirler.
– Tekrarlayan bir hareketi örneğin el çırpma, zıplama, kendi etrafında dönme, daima öne geriye sallanma, kanat çırpma üzere yaparlar.
– Olağan çocuklar üzere hayal kurarak oyun oynamazlar, otomobilleri dizer daima tekerini çevirirler.
– Daima birebir oyunları oynarlar.
– Kimileri çok inatçı ve hırçın olabilir.
– Toplumsal ortama girdiklerinde çok korkup reaksiyon verebilirler.
– Sıklıkla yemek yeme bozukluğu gösterirler.
– Kendilerine ve etrafındaki eşyalara ziyan verebilirler.
– Tehlikeye karşı duyarsızdırlar.
– Acıya karşı duyarsızdırlar.
– Yapılan espriyi yahut imayı anlamazlar.
– Olağan öğrenme metotlarına duyarsızdırlar
Cumhuriyet
