Independent Türkçe’nin aktardığına nazaran, bu hastalıklar ortasında cüzzam, Chagas hastalığı, bağırsak kurtları, dang ve chikungunya, Gine solucanı hastalığı, uyuz, trahom ve şistozomiyaz, lenfatik filaryaz yahut fil hastalığı, ekvator frengisi, ırmak körlüğü ve uyku hastalığı da yer alıyor.
NTD olarak bilinen “ihmal edilen tropikal hastalıklar” hakkında 10 değerli gerçek şöyle özetlenebiliyor:
1. Global çapta 1,7 milyardan fazla insanı etkileyen NTD’ler, her yıl binlerce önlenebilir mevtin sorumlusu sayılıyor. Etkilenen insan sayısı 2010’da 2 milyarken bu sayı 2017’de 1,6 milyara düştü.
İnsanları kör eden, engelli hale getiren ve beden biçimlerini bozan bu hastalıklar, milyonlarca çocuğu okuldan ve yetişkinleri de iş hayatından yoksun bırakarak yoksulluk döngüsü oluşturuyor.
2. NTD’lerin sayısı 2016’da üç hastalığın daha eklenmesiyle 17’den 20’ye çıktı: Miçetoma, kromoblastomikoz ve başka derin mikozlar; uyuz ve başka dış asalaklar; yılan ısırığı zehirlenmesi.
3. NTD’ler genelde Afrika, Asya ve Güney Amerika’da tropikal ve subtropikal iklimlerde yaşayan fakir nüfuslar ortasında görülüyor.
4. Bahsi geçen hastalıklar pak suya ve hıfzıssıhha imkanlarına ulaşamayanlarla; bakteri, virüs ve öbür patojenlerin neden olduğu enfeksiyonlara karşı kendilerini korumak için gerekli temel sıhhat hizmetlerine erişimi olmayanları etkiliyor. Bunlar uzak, kırsal bölgeler, kentsel gecekondular ya da çatışma bölgelerindeki toplulukları içeriyor.
5. Bilim insanları, sivrisinekler üzerinden taşınan dang humması ve Zika virüsü üzere virüslere maruz kalan insan sayısının global ısınma nedeniyle 2080’e kadar bir milyar artırabileceğine dair telaşlarını lisana getiriyor.
6. Yüksek gelir kümesindeki şahıslar bu hastalıklardan nadiren etkileniyor. Dünya Sıhhat Örgütü’ne (DSÖ) nazaran NTD’lerin varlığını bildiren ülke ve bölgelerin yüzde 70’inden fazlasını düşük gelirli yahut düşük orta gelirli ekonomiler oluşturuyor.
7. Kronik ve yavaş gelişen durumlar olan birçok NTD, tespit ve tedavi edilmemeleri halinde gittikçe kötüleşebiliyor ve ortaya geri döndürülemez hasarlar çıkabiliyor.
8. NTD’ler hastalar ve onların aileleri için uzun müddetli sonuçlar doğurmakla birlikte şiddetli ağrılara ve hayat uzunluğu sakatlıklara neden olabiliyor. NTD’li hastalar cüzzamlı insanların örneğinde görüldüğü üzere çoklukla damgalanıyor ve toplumdan dışlanıyor. Kimi ülkelerde cüzzam hastanelerinin varlığı sürüyor ve bu durum birden fazla vakit akıl sıhhati üzerinde olumsuz tesir yaratıyor.
9. 2012’de DSÖ ve üye devletler, 17 NTD’yi ortadan kaldırmayı amaçlayan birinci global yol haritası üzerinde anlaşmıştı. Ayrıyeten Dang humması, kuduz ve yılan sokması zehirlenmesi de o tarihten sonra NTD olarak tanımlanmıştı. Şimdiye kadar 42 ülke en az bir NTD’yi ortadan kaldırdı. DSÖ, 2030’a kadar en az 90 ülkede tanınan 20 NTD’den en az birini ortadan kaldırmak gayesiyle 28 Ocak’ta ikinci 10 yıllık planını yayımladı.
10. Sıhhat uzmanları, NTD’leri hafifletme uğraşlarının, sıhhat sistemlerini kırılma noktasına iten koronavirüs salgını nedeniyle engellendiğini söylüyor. DSÖ, Eylül 2020’de salgının NTD programlarını vurduğunu, ülkelerin kitlesel tedavi müdahalelerini ve faal hadise tespitini askıya alarak teşhis ve tedaviyi geciktirmek zorunda kaldığını bildirmişti.
Cumhuriyet
