Endokrinoloji ve Metabolizma Hastalıkları Kısmından Doç. Dr. Mahmut Muzaffer İlhan, glisemik indeksi düşük besinlerin bedene yararlarına ait açıklamalarda bulundu. Doç. Dr. İlhan, pankreas bezinin bedenimizde değerli işlevleri olan, lakin yaptığı iş büyük oranda aksamadan pek farkına varılmayan bir endokrin bezi olduğunu belirterek “Pankreasın 2 kıymetli fonksiyonu vardır. Bunlardan biri sindirimin sağlanması için gerekli enzimlerin üretilmesi, başkası de yemek sonrasında kandaki besinlerin ilgili dokular tarafından alınması için gerekli hormonların sağlanmasıdır. Aslında pankreas kandaki şekerin ve besinlerin seviyesine nazaran, onları hücrelere sokmak için çeşitli iletiler görevi gören hormonları salgılar” dedi.
PANKREAS YEMEĞE NAZARAN YANIT VERİYOR
Bu hormonların en kıymetlisinin insülin hormonu olduğuna değinen Doç. Dr. İlhan, şöyle devam etti: “Pankreas bezi üzerindeki reseptör dediğimiz sensörler yemek sonrası kanda yükselen şeker seviyesini algılayarak insülin salınımını arttırır, böylelikle kandaki şeker öbür hücrelere geçer ve kan şekeri olağana gelir. Her yemek yenildiğinde yemeğin ölçüsüne ve kalorisine, kişinin yemek suratına, yemeğin içindeki besin dağılımı üzere faktörlere bağlı olarak pankreas karşılığını insülin üzere çeşitli hormonlar salgılayarak verir ve bu durum gün içinde tekraren tekrarlanır.”
TOKLUK HİSSİNİ ARTIRIR, MAKUS KOLESTEROLÜ DÜŞÜRÜR
Doç. Dr. M. Muzaffer İlhan, bedene alınan karbonhidratların kan şekerini yükseltme suratının çeşitli farklılıklar gösterdiğine işaret ederek, şu bilgileri verdi: “Karbonhidratların kan şekerini nasıl yükselttiğini belirleyen pahaya ‘glisemik indeks’ denir. Her besinin glisemik indeksi glukoz yahut beyaz ekmek referans alınarak kıyas yapılır ve bu kıyaslama sonucunda düşük, orta yahut yüksek glisemik indeksli besinler tanımlanır. Düşük glisemik indeksli besinler yüksek glisemik indeksli besinlere nazaran kan şekerini daha yavaş yükseltirler. Bu sayede pankreastan insülin salınımı piki ansızın olmaz, insülin daha yavaş ve vakit içinde istikrarlı olarak yükselir. Düşük glisemik indeksli besinler kilo verme açısından da ehemmiyet taşır ve daha çok tokluk hissi oluştururlar. Ayrıyeten makus kolesterol seviyelerini düşürüp, kalp hastalığı riskini azaltırlar.”
GLİSEMİK İNDEKSE NAZARAN BESİNLER
Doç. Dr. İlhan, glisemik indekse nazaran besinleri açıklayarak, şöyle devam etti: “Düşük glisemik indeksli besinlere örnek olarak tam tahıllı ekmek, arpa, kuru baklagiller, barbunya fasulye, mercimek, tatlı patates, birçok meyve sayılabilir. Pilav, makarna, patates kızartması, karpuz, kavun, havuç ise yüksek glisemik indeksli besinlerdendir. Yağ ve et eserlerinde ise karbonhidrat bulunmadığı için glisemik indeks bulunmaz.”
GLİSEMİK İNDEKSİ ETKİLEYEN FAKTÖRLER
Doç. Dr. M. Muzaffer İlhan, “Nişastanın yapısı glisemik indeks için değerli bir faktördür. Nişastanın yapısındaki kimi moleküller daha az ölçüde su çekerek daha yavaş sindirilir. Diyetin posası öbür değerli bir faktördür ve diyetteki posa arttıkça glisemik indeks düşer” dedi ve ekledi:
“Bu yüzden hazır meyve suları yerine meyvenin kendisi yahut meyve suyunun posasıyla tüketimi daha sağlıklıdır. Besinlerle birlikte alınan besin olmayan yabancı hususlar ve besinlerin işlenme biçimi de glisemik indeksi olumsuz etkileyebilir. Karbonhidratların yapıtaşı olan glukozun, meyve şekeri früktoza nazaran glisemik indeksi daha yüksektir. Ayrıyeten besinin alınma biçimi de kıymet taşır. Örneğin yemek daha yavaş ve sakin yenirse, glisemik indeks olumlu etkilenir, insülin salınımı vakte yayılır ve kişinin yemek sonrası tartı çökmesi, soğuk terleme, acıkma, bulantı üzere şikayetleri azalır. Glisemik indeksi etkileyen öteki bir faktör besinin asitliği olup, asidite arttıkça glisemik indeks düşer.”
UYGUN GLİSEMİK İNDEKS İÇİN NASIL BESLENMELİ?
-Tam tahıllı eserler tercih edilmeli
-Pirinç pilavı yerine bulgur seçilmeli
-Meyve suyu yerine meyvenin kendisi tercih edilmeli yahut meyve suyu posasıyla bir arada tüketilmeli
-Yemekler yavaş yenilmeli
-Kuru bakliyat tüketimi arttırılmalı
-Besinlere limon yahut sirke sıkıp asitliğini arttırmak
-Elma yahut yulaf üzere suda çözünen lifli besinleri arttırma
Cumhuriyet
